Friday, October 25, 2013

Το τέλος δεν προαναγγέλλεται, ενσκήπτει.

 Bασίλειος Παϊπάης*

Η διάσημη φιλόσοφος και αριστερή διανοήτρια Hannah Arendt παραθέτει μια γλαφυρή ιστορία στον πρόλογο του βιβλίου της «Περί Επαναστάσεως» για να περιγράψει το βαθμό νωθρότητας και μακαριότητας στον οποίο είχε περιέλθει το Παλαιό Καθεστώς λίγο πριν την έκρηξη της Γαλλικής Επανάστασης.

Ο Λουδοβίκος 16ος αντιλαμβανόμενος το μαινόμενο πλήθος έξω από το παλάτι το Βερσαλλιών απευθύνθηκε στον υπασπιστή του λέγοντας: «Λοιπόν, πρόκειται για εξέγερση;». «Όχι, Μεγαλειότατε», αποκρίθηκε εκείνος, «είναι επανάσταση!».

Ανεξάρτητα από το αν η ιστορία αυτή είναι ακριβής ή όχι εμπεριέχει ένα βαθμό αλήθειας. Το τέλος μιας εποχής δεν προαναγγέλλεται, αυτοί που το διαμορφώνουν δεν μπορούν καν να αντιληφθούν το μέγεθος και τις συνέπειες των πράξεών τους. Οι δε φορείς του παραπαίοντος κατεστημένου αδυνατούν να συμφιλιωθούν με την ιδέα της κατάρρευσης και ενεργούν με βάση τα παρωχημένα πρότυπα που τους οδήγησαν στο αδιέξοδο στερούμενοι ακόμα και την αίσθηση της αυτοσυντήρησης.
Με αυτά τα δεδομένα είναι αντιμέτωπος σήμερα και ο τόπος μας. Αρκετές φορές στο παρελθόν αναλυτές, δημοσιογράφοι, δημοσιολόγοι και λοιποί ανησυχούντες προανήγγειλαν το τέλος της Μεταπολίτευσης και του βιοϊστορικού κύκλου των υφιστάμενων κομματικών μηχανισμών μαζί με το αντιπαραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης και το εκτεταμένο δίκτυο πελατειακών σχέσεων που εξέθρεψαν. Η πραγματικότητα αρνήθηκε να υποταχθεί σε προβλέψεις και συμβατικά αναλυτικά σχήματα. Η αδυναμία πρόβλεψης δεν έγκειται στο ότι τα συμπτώματα παρακμής και αδιεξόδου του μεταπολιτευτικού καθεστώτος δεν είναι ορατά.

Έχει να κάνει περισσότερο με τη φύση των ριζικών αλλαγών που δεν υπακούει σε κανόνες και κατευναστικές λογικές. Η πραγματική αλλαγή στον τόπο μας έχει καταστεί θεσμικά απαγορευτική από τον τρόπο με τον οποίο το κομματικό σύστημα έχει εξουδετερώσει κάθε θεσμικό συνταγματικό αντίβαρο στην αυθαιρεσία της κυβερνητικής εξουσίας και από την διείσδυση της κομματοκρατίας σε κάθε πτυχή του δημόσιου βίου. Η λύτρωση δεν διαφαίνεται από καμία πλευρά του πολιτικού φάσματος. Η Δεξιά είναι απαξιωμένη από την πρόσφατη καταστροφική άσκηση της εξουσίας και το σοσιαλιστικό -κατ’ όνομα- κέντρο είναι συνυπεύθυνο για την τραγική κατάσταση της εθνικής οικονομίας και την απώλεια της εθνικής κυριαρχίας. Η Αριστερά αποτελεί μια ακόμα πιο θλιβερή ιστορία. Κινούμενη στα όρια της νομιμότητας, επιδεικνύει ψευδο-επαναστατισμό και ανευθυνότητα.

Δεν είναι το ότι δεν έχει δίκιο για τους υπεύθυνους της κρίσης και το δυσανάλογο κόστος που καλούνται να πληρώσουν τα αδύναμα στρώματα. Την ίδια στιγμή, όμως, επιμένει στην διατήρηση και αναπαραγωγή ενός μοντέλου διαχείρισης και ανάπτυξης που δεν απελευθερώνει τις δημιουργικές δυνάμεις του τόπου και στη βάση του παραμένει βαθιά αντιλαϊκό αφού δεν ευνοεί το σύνολο της κοινωνίας και των παραγωγικών τάξεων αλλά αποβαίνει σε όφελος εκείνων των συντεχνιών που κρατάνε όμηρο το κοινωνικό σύνολο χωρίς να υποψιάζονται ότι απεργάζονται την αυτοκαταστροφή τους. Η επανάσταση που ονειρεύονται δεν προετοιμάζεται ούτε κατευθύνεται πίσω από απαξιωμένες κομματικές καντρίλιες που αποτέλεσαν μέχρι τώρα το ιδανικό δεκανίκι του συστήματος και του κλεπτοκρατικού οικονομικού μοντέλου από το οποίο ωφελήθηκε και το οποίο υπερασπίστηκε με λαϊκιστική αναίδεια.

Αν η αλλαγή που χρειάζεται ο τόπος δεν μπορεί να μεθοδευθεί εκ των προτέρων ούτε να αποτελέσει αντικείμενο εκμετάλλευσης ή οικειοποίησης από οποιονδήποτε εκ των υφιστάμενων κομματικών σχηματισμών, που ως αμαρτωλά τμήματα ενός συστήματος που πνέει τα λοίσθια αδυνατούν να εκτιμήσουν το μέγεθος της αλλαγής, είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα διλήμματα που δεν μπορούν εγκαίρως να λύσουν οι άνθρωποι, τα λύνει συνήθως η ιστορία, και μάλιστα με βίαιο τρόπο. Δεν αναφέρομαι, βεβαίως, σε βία μιλιταριστικού τύπου αφού ένα τέτοιο ενδεχόμενο έχει καταστεί, και ευτυχώς, αδύνατο στον τόπο μας. Αναφέρομαι σε εκείνο το είδος βίας που ο Βάλτερ Μπέντζαμιν ονόμασε «θεϊκή βία» και συμβολίζει το ξέσπασμα της λαϊκής αγανάκτησης που πίπτει ως πέλεκυς τυφλής εκδίκησης επί δικαίων και αδίκων.

Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι είμαστε μακριά από ένα τέτοιο ενδεχόμενο όταν πλέον καθίσταται πασιφανές ότι το καταρρέον πολιτικό σύστημα έχει αποτύχει να φέρει εις πέρας το πρόγραμμα ανασυγκρότησης της χώρας. Σε μια τέτοια περίπτωση, όταν το αδιέξοδο θα έχει κτυπήσει την πόρτα του καθενός, και ιδίως μιας μεσαίας τάξης που τώρα βρίσκεται σε σύγχυση, το ποτάμι της λαϊκής αγανάκτησης δεν θα αναγγελθεί εκ των προτέρων, θα ενσκήψει σαν κεραυνός δικαιοσύνης. Σε αυτή την περίπτωση οι πρόσφατες κινήσεις αγανακτισμένων πολιτών θα μοιάζουν με κερασάκι στην τούρτα.

Εάν, ωστόσο, η Δημοκρατία πράγματι δεν έχει αδιέξοδα, είναι επιτακτική η ανάγκη αναδόμησης του υπάρχοντος πολιτικού σκηνικού. Έστω και για συμβολικούς λόγους, οι δύο μεγάλοι πολιτικοί σχηματισμοί οφείλουν να αυτοδιαλυθούν πριν είναι πολύ αργά ώστε να αναζητηθούν νέες πολιτικές συνθέσεις. Στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα είναι αμφίβολο ακόμα και αν μία ενδεχόμενη κυβέρνηση συνεργασίας μπορεί να δώσει την λύση καθώς οι κυβερνητικές θέσεις απλώς θα επαναδιανεμηθούν στους ίδιους πρωταγωνιστές της παρακμής με το άλλοθι της ανανεωμένης λαϊκής εντολής.

Επειδή, όμως, η φύση απεχθάνεται το κενό είναι σχεδόν βέβαιο ότι η κρίση θα αναδείξει νέες ηγεσίες ικανές όχι μόνο να επιδείξουν διαχειριστική επάρκεια αλλά να αποκαταστήσουν την οραματική διάσταση της πολιτικής. Οι κοινωνικές δυνάμεις που μπορούν να στηρίξουν ένα νέο αίτημα προοδευτικού δημοκρατικού πατριωτισμού υπάρχουν και είναι εκείνο το παραγωγικό τμήμα του πληθυσμού που παραμένει αποκλεισμένο από ένα μίγμα ανικανότητας, διαφθοράς και οραματικής ένδειας και δεν έχει βρει ακόμα πολιτική έκφραση. Αυτό, πάντως, που η κοινωνία δεν πρόκειται να ανεχθεί είναι η καπηλεία της ανάγκης για πραγματική αλλαγή από πολιτικές δυνάμεις που έχουν χρεοκοπήσει ιστορικά.

Αν η στιγμή της αλλαγής δεν προαναγγέλλεται, ωστόσο ‘η μυστική βοή των πλησιαζόντων γεγονότων’ δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι οδεύουμε προς το θεσμικό τέλος ενός αμαρτωλού πολιτικού μοντέλου που αποτελεί πλέον ευρωπαϊκό πρόβλημα.


*Ο κ. Β. Παϊπάης έχει Διδακτορικό στις Διεθνείς Σχέσεις από το London School of Economics
 
tovima gr 03/06/2011
-
19/11/11
Σχετικά :
  1. «Οίδασι γάρ τί ποιούσι»: Ιδεολογία και Διαφθορά

  2. Όρια και προϋποθέσεις μιας εναλλακτικής πρότασης

No comments:

Post a Comment

Only News

Featured Post

US Democratic congresswoman : There is no difference between 'moderate' rebels and al-Qaeda or the ISIS

United States Congresswoman and Democratic Party member Tulsi Gabbard on Wednesday revealed that she held a meeting with Syrian Presiden...

Blog Widget by LinkWithin