Monday, March 12, 2012

Η αλαζονεία του ανθρώπου και ο δρόμος προς την καταστροφή! ....

Σκέψεις με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τον όλεθρο της Φουκουσίμα

 Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡ. ΣΟΥΛΤΗ* (proinoslogos gr)

 Αύριο (11/3) κλείνει ένας χρόνος από τον όλεθρο της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία. Ελπίζω ότι κανένας μας δεν ξέχασε την καταστροφή που προκλήθηκε από το τριπλό πλήγμα σεισμός – τσουνάμι - πυρηνικός όλεθρος. Ήταν η τέλεια απόδειξη ότι η τεχνολογία δεν μπορεί να υπερβεί τη φύση και όταν αυτή προκαλείται, μένει ανεξίτηλο το αποτύπωμα της αλαζονείας του ανθρώπου. Μερικές εβδομάδες μετά, οι πάντες έπαψαν να ασχολούνται με την καταστροφή. Αυτό δεν είναι η σιωπή του πόνου αλλά η σιωπή της λήθης και όσο υπάρχει λήθη να περιμένουμε τα χειρότερα.
Ας θυμηθούμε όμως κάποια από τα γεγονότα: Την 11η Μαρτίου 2011 προκλήθηκε πολύ ισχυρός σεισμός 8,9 ρίχτερ, 120 χιλιόμετρα ανατολικά των ακτών της Ιαπωνίας, με εστιακό βάθος 20 χιλιομέτρων, που προκάλεσε μετακίνηση προς Ανατολάς κατά 4 μέτρα περίπου των ανατολικών ακτών της.
Η τεράστια ενέργεια που απελευθερώθηκε από το σεισμό προκάλεσε με τη σειρά της ένα ιδιότυπο και τεράστιο θαλάσσιο κύμα που επιστημονικά λέγεται σολιτόνιο (παράβαλε λέξη solo), δηλαδή μοναχικό κύμα. Τα βιαιότερα σολιτόνια, που διαχρονικά έχουν δεχτεί πολλά οι Ιάπωνες, στη γλώσσα τους τα ονομάζουν τσουνάμι.
Η πρώτη μεγάλη φυσική καταστροφή, ο σεισμός, προκάλεσε τη δεύτερη ακόμη μεγαλύτερη φυσική καταστροφή, το τσουνάμι, το οποίο με τη σειρά του σάρωσε κυριολεκτικά τον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα, αποδεικνύοντας παράλληλα πόσο  ευάλωτα είναι από τις φυσικές δυνάμεις και τα μεγαλύτερα ακόμη τεχνολογικά επιτεύγματα του ανθρώπου.
Όπως ήταν επόμενο, το τσουνάμι της 11ης Μαρτίου κατέκλυσε τις Βορειοανατολικές ακτές της Ιαπωνίας και έπνιξε χιλιάδες ανθρώπους. Χιλιάδες επίσης άνθρωποι αγνοούνται. Χιλιάδες άνθρωποι που ζούσαν σε απόσταση μικρότερη των 30 χιλιομέτρων από τον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα μετακινήθηκαν για άγνωστο χρονικό διάστημα, εξ αιτίας της ραδιενεργού μόλυνσης.  Οι υλικές καταστροφές είναι ανυπολόγιστες και θα απαιτηθεί πολύς χρόνος και μεγάλες δαπάνες για να επουλωθούν όσες από τις πληγές επουλώνονται.
Το απόλυτο όμως πλήγμα για την Ιαπωνία με τρομερές συνέπειες για ολόκληρο τον πλανήτη, και για χρονικό διάστημα που κανένας δεν είναι σε θέση να υπολογίσει, αποτελεί η διασπορά των ραδιενεργών στοιχείων τα οποία διέφυγαν από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες.
Από τις πρώτες μετά το σεισμό ημέρες είχε αναφερθεί επίσης διαφυγή ραδιενεργών στοιχείων στην ατμόσφαιρα μετά από κάποιες εκρήξεις που σημειώθηκαν στο συγκρότημα των 6 πυρηνικών αντιδραστήρων, οι οποίοι έχουν κατασκευαστεί ο ένας δίπλα στον άλλο.
Οι επιπτώσεις του δυστυχήματος είναι παγκοσμίων διαστάσεων λόγω της ραδιενεργού μόλυνσης του αέρα, του νερού, του εδάφους και επομένως των ανθρώπων, των ζώων, των φυτών, άμεσα, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Επιπτώσεις της πυρηνικής ενέργειας
Παρακάτω θα αναφερθούμε σε μερικούς παράγοντες και προβλήματα που επαυξάνουν την μόλυνση, ραδιενεργό και μη, και προκύπτουν πριν, κατά την λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων και μετά την αδρανοποίησή τους:

  • • Προβλήματα ρύπανσης προκύπτουν ακόμη και κατά την εξόρυξη του ουρανιούχου κοιτάσματος. Μετά ακολουθούν το στάδιο του καθαρισμού, το στάδιο του εμπλουτισμού και η μονάδα κατασκευής του πυρηνικού καυσίμου. Και στα τέσσερα αυτά στάδια, που προηγούνται της καύσης στον πυρηνικό αντιδραστήρα, η ρύπανση του περιβάλλοντος είναι μεγάλη.
  • • Η προσθετική ιδιότητα που χαρακτηρίζει τα ραδιενεργά στοιχεία επαυξάνει την επικινδυνότητά τους. Για κάθε ραδιενεργό στοιχείο υπάρχει ένα χρονικό διάστημα, το οποίο λέγεται χρόνος ημιζωής, κατά τη διάρκεια του οποίου η μισή ποσότητα μετατρέπεται σε κάτι άλλο και παραμένει η άλλη μισή. Σε ένα δεύτερο χρόνο ημιζωής παραμένει το ένα τέταρτο της αρχικής ποσότητας του ραδιενεργού στοιχείου, σε ένα τρίτο χρόνο ημιζωής παραμένει το ένα όγδοο κ.ο.κ. δηλαδή ελαττώνεται ταχύτατα (κατά γεωμετρική πρόοδο). Όταν ο χρόνος ημιζωής είναι μικρός π.χ. δευτερόλεπτα, λεπτά, ώρες, ημέρες, τότε οι δυσμενείς επιδράσεις του είναι μικρότερες. Όταν όμως ο χρόνος ημιζωής ενός ραδιενεργού στοιχείου είναι χρόνια, δεκάδες χρόνια, εκατοντάδες χρόνια, χιλιάδες χρόνια, τότε η περιοχή ολόκληρη στιγματίζεται εσαεί. Σε πυρηνικά δυστυχήματα όμως όπως αυτό της  Φουκουσίμα εκλύονται πολλά ραδιενεργά στοιχεία με διάφορους χρόνους ημιζωής οπότε οι δυσμενέστατες επιπτώσεις πολλαπλασιάζονται.
  • • Η αδιανόητη μικρότητα των ατόμων των χημικών στοιχείων εν γένει, αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για την ταχεία διασπορά των ραδιενεργών στοιχείων σε ολόκληρο τον πλανήτη μας με την βοήθεια της γενικής κυκλοφορίας της ατμόσφαιρας, των θαλασσίων ρευμάτων, του κύκλου του νερού και άλλων φυσικών και τεχνητών διεργασιών. Ο Ουίλιαμ Τόμπσον (γνωστός ως λόρδος Κέλβιν), από τους σπουδαιότερους φυσικούς της εποχής του, για να δώσει την εικόνα της μικρότητας των ατόμων και μορίων των χημικών στοιχείων, μετά από υπολογισμούς, κατέληξε στο εξής: Ας υποθέσουμε ότι μπορούμε να χρωματίσουμε τα μόρια μέσα σ’ ένα ποτήρι νερό. Μετά αδειάζουμε το περιεχόμενο του ποτηριού σ’ έναν ωκεανό και ας υποθέσουμε ακόμη ότι μετά από κάποιο χρονικό διάστημα το περιεχόμενο του ποτηριού ανακατεύτηκε ομοιόμορφα σε όλα τα νερά του πλανήτη. Τότε αν πάρουμε ένα ποτήρι νερό, από οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη, θα βρούμε ότι περιέχει γύρω στα 100 από τα χρωματισμένα μόρια. Είναι φανερό ότι δεν χρειάζονται περισσότερες διευκρινήσεις για το τι μέλλει γενέσθαι με την ραδιενεργό μόλυνση της θάλασσας της Ιαπωνίας και τη συνέχειά της.
  • • Η θερμική μόλυνση των νερών των ωκεανών και των ποταμών, όπου οδηγούνται οι τεράστιες ποσότητες του θερμού νερού που χρησιμοποιείται για την ψύξη των πυρηνικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Σε μία πυρηνική μονάδα ισχύος 1000 Μεγαβάτ, που λειτουργεί με απόδοση 40%, 135000 κυβικά  μέτρα  νερού του συστήματος ψύξεως εκλύονται στο περιβάλλον θερμότερα κατά 8 βαθμούς Κελσίου περίπου κάθε μία ώρα. Υπενθυμίζουμε ότι οι πόλεις Κοζάνη, Πτολεμαϊδα, Αμύνταιο, Φλώρινα θερμαίνονται με τηλεθέρμανση από τα θερμά νερά των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ. Αν ένας λιγνιτικός σταθμός χρειάζεται ένα ποτάμι νερό για την  λειτουργία του, γίνεται κατανοητό γιατί ένας πυρηνικός σταθμός χρειάζεται μία θάλασσα ή εναλλακτικά ένα μεγάλο ποτάμι. Αποτέλεσμα αυτής της θερμικής μόλυνσης είναι  η δυσμενέστατη επίδραση στο  υδάτινο και χερσαίο περιβάλλον.
  • • Το πρόβλημα της ασφαλούς διάθεσης των ραδιενεργών αποβλήτων που προέρχονται από τα πυρηνικά καύσιμα και διάφορες ατυχείς διεργασίες. Να μη μας διαφεύγει της προσοχής ότι η ιστορία των ραδιενεργών αποβλήτων  συνδέεται ακόμη και με ύποπτα ναυάγια.
  • • Τα ανυπέρβλητα προβλήματα που προκύπτουν από τα πυρηνικά δυστυχήματα, όπως το πρόσφατο της Φουκουσίμα. Το εξαιρετικά δαπανηρό και επισφαλές πρόβλημα της διάλυσης και αδρανοποίησης του τεράστιου όγκου των μηχανημάτων και των υλικών κατασκευής των πυρηνικών σταθμών μετά το τέλος της ζωής τους. Αυτό το τέλος επέρχεται μετά από 30 χρόνια. Οι αντιδραστήρες της Φουκουσίμα είχαν σχεδιαστεί το 1970 από την General Electric και έπρεπε να σταματήσουν τη λειτουργία τους τον Φεβρουάριο του 2011. Ωστόσο πήραν παράταση λειτουργίας για άλλα 10 χρόνια.
  • • Το μεγάλο πλήθος και η μεγάλη διασπορά των πυρηνικών σταθμών. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), το 2005 ήταν εγκαταστημένοι 440 πυρηνικοί σταθμοί και είχε προγραμματιστεί η κατασκευή και άλλων 127 μέχρι το 2020, εκ των οποίων οι 40 στη Κίνα. Σημειώνουμε ότι η εγκαταστημένη ισχύς της ΔΕΗ είναι μόλις διπλάσια αυτής του πυρηνικού σταθμού της Φουκουσίμα.


Προβλήματα ασφαλείας
Παρακάτω θα διατυπώσουμε μερικές παρατηρήσεις για προβλήματα ασφάλειας στον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα, όχι βέβαια λόγω ειδικότητας αλλά μεταφέροντας σε κάποια θέματα αντίστοιχη εμπειρία  από υδροηλεκτρικούς σταθμούς:

  • • Ο πυρηνικός σταθμός της Φουκουσίμα είναι κατασκευασμένος κοντά σε ρήγμα. Αυτό αποτελεί παράβαση βασικού κανόνα ασφάλειας και πρόκληση προς τις υπέρτερες φυσικές δυνάμεις.
  • • Πριν κατασκευαστεί ένας υδροηλεκτρικός σταθμός σε ένα τόπο, με τα υδρολογικά στοιχεία μιας σειράς ετών υπολογίζεται ή καλύτερα εκτιμάται μαθηματικά η μεγαλύτερη πλημμύρα που μπορεί να προκληθεί για περίοδο ενός ή δύο αιώνων και στη συνέχεια υπολογίζονται τα άλλα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το σταθμό. Στη περίπτωση του τσουνάμι που έπληξε τη Φουκουσίμα, όπως λέχθηκε από ειδικό επιστήμονα,  αυτό έγινε για αδικαιολόγητα μικρή χρονική περίοδο.
  • • Όταν περιμένεις ότι κάποτε μπορεί να έρθει τσουνάμι δεν αφήνεσαι στη συμπεριφορά ενός τοίχου και όταν ακόμη είναι σχολαστικά μελετημένος. Απλά επιλέγεις  τοποθεσία με επαρκές ύψος από τη θάλασσα.
  • • Για λόγους μεγαλύτερης κερδοφορίας οι μονάδες παραγωγής κατασκευάζονται δίπλα-δίπλα, σε βάρος της ασφάλειας.
  • • Τα κατάλοιπα χρησιμοποιηθέντων πυρηνικών καυσίμων, που εξακολουθούν για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα να είναι επικίνδυνα και να χρειάζονται το σύστημα ψύξεως, είναι αποθηκευμένα δίπλα στην καρδιά του αντιδραστήρα. Και εδώ πρωταγωνιστεί ο παράγων  Κέρδος.

Συμπέρασμα
Η επιλογή του κέρδους, όταν δημιουργείται τόσο μεγάλος κίνδυνος, γίνεται απληστία  και αλαζονική  συμπεριφορά έναντι της φύσης, δηλαδή ύβρις. Στη περίπτωση της Φουκουσίμα ιδιώτες ήταν οι κατασκευαστές και διαχειριστές του πυρηνικού σταθμού. Το κράτος ήρθε αρωγός μετά, δηλαδή στα δύσκολα. Το κεφάλαιο είναι ανάλγητο αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι ουδέτερο ως προς τις ευθύνες.
Ο Δημόκριτος, ο θαυμαστός αρχαίος Έλληνας προσωκρατικός φιλόσοφος, πριν 2.500 χρόνια, με την ατομική του θεωρία άνοιξε τους ορίζοντες για την ανάπτυξη των φυσικών επιστημών και της τεχνολογίας. Τότε βέβαια ο Δημόκριτος δεν μπορούσε να προβλέψει ότι κάποτε ο άνθρωπος προάγοντας τη θεωρία του θα κατασκεύαζε ατομικές βόμβες και αντιδραστήρες. Είπε όμως κάτι σημαντικό σα να μας καθοδηγούσε: «Η φύση και η διαπαιδαγώγηση είναι κάτι παρόμοιο, γιατί βέβαια η διαπαιδαγώγηση βάζει σε τάξη τον άνθρωπο, τακτοποιώντας τον όμως τον μετασχηματίζει σύμφωνα με τη φύση». Με άλλα λόγια η επιβίωση του ανθρώπινου γένους εξαρτάται από την  διαπαιδαγώγησή του και την ικανότητά του να συνεπιβιώσει με τη φύση.

* Ο κ. Δημ. Σούλτης είναι πρ. Δ/ντής Υδροηλεκτρικού Σταθμού Πηγών Αώου.

 proinoslogos gr

No comments:

Post a Comment

Only News

Featured Post

US Democratic congresswoman : There is no difference between 'moderate' rebels and al-Qaeda or the ISIS

United States Congresswoman and Democratic Party member Tulsi Gabbard on Wednesday revealed that she held a meeting with Syrian Presiden...

Blog Widget by LinkWithin