Πόσο αξίζει ο διεθνής ρόλος της Ελλάδος; ....

Του Ιωαννη Ν. Γρηγοριαδη* (kathimerini gr)

-

Τριάντα μήνες αρνητικής δημοσιότητος στον παγκόσμιο έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο έχουν αφήσει το στίγμα τους στη διεθνή εικόνα της Ελλάδος. Πολλά μπορούν να γίνουν σε διπλωματικό επίπεδο για να αποκατασταθεί. Πέραν και παρά την πολυεπίπεδη κρίση, η Ελλάς διαθέτει και σήμερα υπολογίσιμο διπλωματικό και στρατηγικό δυναμικό το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί με σύνεση και αποτελεσματικότητα, αλλά μόνον στον βαθμό που μικροκομματικά κριτήρια το επιτρέπουν. Παράδειγμα μιας τέτοιας εμπλοκής του μικροκομματισμού αποτελεί και η απόφαση για την απόσυρση της ελληνικής συμμετοχής από την Επιχείρηση «Αταλάντη» (Atalanta).

Η Ελλάς συμμετείχε εξαρχής στην εν λόγω επιχείρηση η οποία συστήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση σε συνέχεια της αποφάσεως 1838/2008 του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών με σκοπό να πατάξει την πειρατεία ανοιχτά των ακτών της Σομαλίας. Το πρόβλημα της πειρατείας στο Κέρας της Αφρικής θίγει το διεθνές εμπόριο, την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και τη διεθνή ασφάλεια. Το ετήσιο κόστος της υπολογίζεται μεταξύ επτά και δώδεκα δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ την τελευταία πενταετία 62 ναυτικοί έχασαν τη ζωή τους και 400 εκατομμύρια δολάρια έχουν καταβληθεί ως λύτρα.

Η ενεργός συμμετοχή της Ελλάδος στην Επιχείρηση «Αταλάντη» ήταν μια σπάνια ευκαιρία να αποκτήσει η χώρα ηγετικό ρόλο σε μια διεθνή επιχείρηση αποκαταστάσεως της διεθνούς νομιμότητος και προστασίας του διεθνούς εμπορίου. Η Ελλάς, χώρα με ισχυρό Πολεμικό Ναυτικό και εξέχουσα θέση στην παγκόσμια ναυτιλία, θα διεκδικούσε την αναβάθμιση του περιφερειακού της ρόλου και την ανάδειξη της συμβολής της στη χάραξη και εφαρμογή της κοινής ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής. Επιπλέον, η ελληνική συμμετοχή θα προάσπιζε και τα συμφέροντα του πιο δυναμικού κλάδου της ελληνικής οικονομίας. Οι σχέσεις της Ελλάδος με τον αραβικό κόσμο –και ιδιαιτέρως με τα αραβικά κράτη του Περσικού Κόλπου– θα βελτιώνονταν δραστικώς. Η συνεργασία της Ελλάδος με κράτη όπως το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία θα ξέφευγε από τα στενά όρια των οικονομικών επενδύσεων και του εμπορίου υδρογονανθράκων και θα επεκτεινόταν και σε θέματα περιφερειακής ασφαλείας. Αντιστοίχως ευεργετική θα ήταν η επίδραση και στις σχέσεις με τις αναδυόμενες παγκόσμιες οικονομικές δυνάμεις, Βραζιλία, Ινδία, Κίνα και Ρωσία. Καθώς τα κράτη αυτά διαχειρίζονται μεγάλο και διαρκώς αυξανόμενο μερίδιο του παγκοσμίου εμπορίου, έχουν ισχυρό ενδιαφέρον στην πάταξη της πειρατείας.

Και ενώ θα ανέμενε κανείς ενέργειες για την ανάδειξη της ελληνικής συμμετοχής στην «Αταλάντη», τον περασμένο Αύγουστο το υπουργείο Εθνικής Αμύνης αποφάσισε να περιορίσει δραστικά την ελληνική συμμετοχή επικαλούμενο την ανάγκη για εξοικονόμηση 24 εκατομμυρίων ευρώ. Προ μερικών εβδομάδων ελήφθη και η απόφαση για την οριστική απόσυρση της Ελλάδος από την επιχείρηση, με σκοπό την εξοικονόμηση 7,5 εκατομμυρίων ευρώ.

Η απόφαση αυτή είναι ενδεικτική της αβελτηρίας, των κριτηρίων αλλά και των πολιτικών σκοπιμοτήτων στην εξοικονόμηση δαπανών, ακόμη και στους τομείς της άμυνας και της εξωτερικής πολιτικής. Θυμίζουν αυτό που είχε δηλώσει προ εβδομάδων ο τέως πρωθυπουργός του Βελγίου και νυν ευρωβουλευτής Γκι Φερχόφσταντ κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα: Οι περικοπές δαπανών είναι άδικες και αντιπαραγωγικές, όχι επειδή τούτο επιβάλλεται από την τρόικα, αλλά επειδή τα ελληνικά κόμματα προτάσσουν την προστασία των δαπανών οι οποίες συνεισφέρουν στην προστασία και μακροημέρευση του πελατειοκρατικού συστήματος. Ετσι, δαπάνες οι οποίες συμβάλλουν στην εμπέδωση του διεθνούς ρόλου της χώρας και στην ανατροπή της αρνητικής της εικόνας καθίστανται επιλέξιμες προς περικοπήν. Αντιθέτως, δαπάνες πολυτελείς και αλόγιστες που δεν συμβάλλουν στην ασφάλεια της χώρας αλλά μεταφράζονται σε ψήφους και σχέσεις πολιτικής πατρωνίας (π.χ. λειτουργία πλεοναζόντων στρατοπέδων) παρουσιάζονται ως ανελαστικές. Η ανάδειξη του διεθνούς ρόλου της Ελλάδος δεν φαίνεται να αξίζει περισσότερο από μερικά «ψηφαλάκια». Κρίμα...

* Ο Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης είναι επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ και επιστημονικός συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ.

- kathimerini gr