Τρελάθηκε η επιτροπή των Νόμπελ ;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πήρε το Νόμπελ ειρήνης ; Ποια μύγα τσίμπησε τη νορβηγική Επιτροπή ; Είναι αλήθεια, ότι το 1951, η γαλλο-γερμανική συμφιλίωση, η οποία σφραγίστηκε μέσω της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ), τόνιζε τη βούληση να γυρίσει (οριστικά ;) η σελίδα των διενέξεων στην Γηραιά Ήπειρο. « Η Ευρώπη δεν θα δημιουργηθεί δια μιας », έλεγε με σοβαρότητα ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ρομπέρ Σουμάν, ανακοινώνοντας τη δημιουργία της ΕΚΑΧ, στη διάσημη Διακήρυξη της 9ης Μαΐου 1950. Άλλωστε, η ιστορία αυτή διδάσκεται σήμερα στα σχολεία, λίγο σαν τη μυθολογία που αφορά στην καταγωγή του ανθρώπου ή τη δημιουργία μιας χώρας.

Κι όμως, εξήντα χρόνια μετά τις επίσημες και συγκινητικές αυτές στιγμές, θα μπορούσαμε να δούμε τα πράγματα κάπως αποστασιοποιημένοι. Κατ’ αρχήν οι σοβαροί ερευνητές της μεταπολεμικής ιστορίας έχουν παρατηρήσει ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα γεννήθηκε στο πλαίσιο του ψυχρού πολέμου, κάτω από την ομπρέλα των ΗΠΑ και με τη στρατιωτική υποστήριξη της Ουάσινγκτον, η οποία άσκησε κάθε δυνατή πίεση στις κρίσιμες ώρες. Έτσι, το 1952, ο αμερικανός υπουργός εξωτερικών, Ντιν Άκεσον, έπεισε το διστακτικό γερμανό καγκελάριο, Κόνραντ Άντενάουερ να δεχθεί το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας (ΕΑΚ) [1]. Άρα είναι λανθασμένο να υποστηρίζει κανείς, ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έχει στόχο να αποτελέσει αντίβαρο στην αμερικανική ισχύ. Αντίθετα, ιστορικά πρόκειται για τη συνέχειά της, αφού οι Πατέρες της ΕΕ (Ζαν Μονέ, Πωλ Ανρί Σπαακ κλπ) ήταν όλοι ενεργοί φιλοατλαντιστές.

Το άρθρο 42 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιγράφει πεντακάθαρα, τον ομφάλιο αυτό λώρο : « Η πολιτική της Ένωσης (…) σέβεται τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο κάποιων από τα κράτη μέλη, που θεωρούν ότι η κοινή τους αμυντική πολιτική υλοποιείται στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και είναι επίσης συμβατή με την κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας στο πλαίσιο αυτό ». Μόνο οι Γάλλοι ονειρεύονται μια « ευρωπαϊκή Ευρώπη », ενθύμιο του στρατηγού ντε Γκωλ, ο οποίος είχε κάνει τη συγκεκριμένη πολιτική όπλο του εναντίον του « Δούρειου Ίππου », δηλαδή της Βρετανίας, χώρας υποψήφιας για ένταξη το 1961 και κατόπιν το 1967 και η οποία τελικά τα κατάφερε το 1974, όταν ο στρατηγός είχε πια πεθάνει. Οι Ευρωπαϊκές Κοινότητες δεν κατάφεραν από μόνες τους να φέρουν την ειρήνη στην ήπειρο. Ο πρώην ευρωβουλευτής Ζαν-Λουί Μπουρλάνζ, στρατευμένος στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση το αναγνώρισε : « Δεν είναι η Ευρώπη που έκανε την ειρήνη, είναι η ειρήνη που έκανε την Ευρώπη ». [2]

Κατά δεύτερον, φαίνεται κάπως περίεργο που η Ένωση παίρνει το βραβείο Νόμπελ ειρήνης, την ώρα που οι πολιτικές λιτότητας που επιβάλλει στους λαούς, γεμίζουν τους δρόμους με ανθρώπους που έχουν φτωχύνει και προκαλούν διαδηλώσεις θυμού και απελπισίας. Η « πειθαρχία » της ζώνης, που μοιάζει να γοητεύει μόνο την άρχουσα τάξη, η οποία δεν υφίσταται τις συνέπειες, εφαρμόζεται από αυταρχικούς μηχανισμούς, που συχνά αγνοούν το αποτέλεσμα της κάλπης. Έτσι στη Γαλλία, η Συνθήκη της Λισαβόνας, η δίδυμη της Συντακτικής Συνθήκης, επικυρώθηκε από το κοινοβούλιο, ενάντια στην εκφρασμένη με 55% επιλογή των ψηφοφόρων στο δημοψήφισμα της 29ης Μαΐου 2005. Η βιαιότητα αυτή μοιάζει αρκετά μακριά από τις αξίες που προκρίνει η επιτροπή του βραβείου Νόμπελ…

Εξάλλου, η προσεκτική ανάγνωση της Συνθήκης της Λισαβόνας μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικό σοκ στους ειρηνιστές. Πράγματι, το άρθρο 42-6 ορίζει : « Τα κράτη μέλη, υποχρεώνονται να βελτιώσουν προοδευτικά τη στρατιωτική τους ικανότητα » και θεσμοθετεί τη « μόνιμη συνεργασία διάρθρωσης (PSC), η οποία θα επιτρέψει, κυρίως, να ενδυναμώσει την ικανότητα και τα στρατιωτικά μέσα στη διάθεση της ΕΕ και των επιχειρήσεών της ».

Γαργαλιστική λεπτομέρεια, ο πρόεδρος της επιτροπής του βραβείου Νόμπελ είναι ο Νορβηγός Θορνμπιόρν Γιάγκλαντ, ο οποίος έρχεται από μια χώρα που δεν είναι μέλος της ΕΕ, γιατί ο νορβηγικός λαός αρνήθηκε δύο φορές, με δημοψηφίσματα το 1973 και το 1994, να εισέλθει στην Κοινή αγορά. Ακόμα καλύτερο : ο κύριος Γιάγκλαντ είναι ο νυν Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης, του μεγαλύτερου και σχετικά άγνωστου αδελφού της ΕΕ, που δημιουργήθηκε το 1949. Προσπαθεί μήπως να βοηθήσει το νεώτερο, ο οποίος έχει πιαστεί στα δίχτυα της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης ; Πάντως, δεν είναι η πρώτη φορά που η επιτροπή δείχνει το χιούμορ της, αφού το 1973 απένειμε το Νόμπελ ειρήνης στον πρώην υπουργό εξωτερικών των ΗΠΑ, Χένρι Κίσσινγκερ –κλείνοντας τα μάτια μπρος τις δικτατορίες της Λατινικής Αμερικής- για το γεγονός ότι τερμάτισε τον πόλεμο του Βιετνάμ [3].

P.-S.

http://www.monde-diplomatique.fr/carnet/2012-10-13-Prix-Nobel-UE

Notes

[1] Το σχέδιο εγκαταλείφθηκε το 1954, όταν το γαλλικό Κοινοβούλιο αρνήθηκε να το επικυρώσει

[2] « Le Monde », 1-12-07, ο Μπουρλάνζ εκλέχθηκε με το κεντρώο κόμμα του Φρανσουά Μπαϊρού, UDF

[3] Το βραβείο απονεμήθηκε στον Χένρι Κίσσινγκερ και στον βιετναμέζο ομόλογό του Λε Ντουκ Θο, ο οποίος το αρνήθηκε

 amedi 13 octobre 2012, par Robert Anne-Cécile , [Καϊμάκη Βάλια (μτφ)]

--------------------

• Β. Κλάους: «Τραγικό λάθος» η βράβευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης