Εμβόλιμες λιακάδες στην καρδιά του χειμώνα αφήνουν μια αίσθηση ελπίδας στις παγωμένες ψυχές των ανθρώπων. Τις νύχτες ο χρόνος ανταμώνει με τα μυστικά της πόλης.
Στο Διαδίκτυο κόλαση και παράδεισος συνυπάρχουν, εν είδει πληροφόρησης. Απ' τα παραλειπόμενα μιας συζήτησης γεννιέται από σύμπτωση το θέμα της στήλης: περίεργο, αλλά και παράξενο. Η σημασία του ταυτισμένη με τη διαδικασία ανασκαφής του... παρελθόντος, με χρήσιμα συμπεράσματα για το μέλλον. «Ταφονομία». Ενας όρος αποκρουστικός που έμελλε να αποκτήσει επιστημονικές διαστάσεις ως «παιδί» της Παλαιοντολογίας. Οπως όμως και στον κινηματογράφο, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ο δεύτερος ρόλος κάνει τη διαφορά...
Ξεναγός μας σε αυτό το ιδιαίτερο επιστημονικό οδοιπορικό, ο Δημήτρης Κωστόπουλος, επίκουρος καθηγητής Παλαιοντολογίας στο τμήμα Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης: «Παρ' όλο που η Ταφονομία συνδέεται άμεσα με τις μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις, η καθοριστική συμβολή της έχει οδηγήσει σε αναθεωρήσεις ή και καταρρίψεις παλαιότερων επιστημονικών πεποιθήσεων». Σε πολλές περιπτώσεις, οι σύγχρονες αυτές αναλύσεις έδωσαν «αληθοφανείς λύσεις σε άλυτα επιστημονικά προβλήματα. Για παράδειγμα, στην περίπτωση των ρωμαιοβρετανικών "κοιμητηρίων του Warbrook", όπου η ιδιότυπη συνάθροιση κρανίων θεωρούνταν επί δεκαετίες σημάδι κάποιας θρησκευτικής πρακτικής. Εως ότου οι ταφονομικές αναλύσεις και τα πειράματα μπόρεσαν να "μιλήσουν" ότι στην πραγματικότητα επρόκειτο για επιλεκτικές συγκεντρώσεις κρανίων, λόγω πλημμυρών»...
Αποδείξεις
Ταφονομικές μελέτες «του είδους θραύσεις οστών των απολιθωμένων θηλαστικών ηλικίας 1,4 εκατομμυρίου ετών, της θέσης Venta Micena της Ισπανίας, αποκάλυψαν ότι το σύνολο των απολιθωμάτων οφείλεται στη δράση πτωματοφάγων σαρκοφάγων ζώων (ύαινες). Με μία παρόμοιας φύσης ανάλυση των δομών θραύσης και ιχνών, όπως σε απολιθωμένα οστά πρωτόγονων ανθρώπων από την Αγγλία (Gough's Cave) και την Ισπανία (Atapuerca), η ομάδα της δρος Φερνάντεζ Χάλβο (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Μαδρίτης) απέδειξε ότι οι πρώιμοι αυτοί άνθρωποι εξασκούσαν διατροφικό ή και θρησκευτικό κανιβαλισμό».
Σύγχρονα εργαλεία, όπως «οι ισοτοπικές αναλύσεις, οι σαρωτικές και μαγνητικές τομογραφίες, τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών κ.λπ. εντάσσονται -μαζί με πειραματικά δεδομένα- στην ταφονομική έρευνα, προσφέροντας μερικές φορές αξιοσημείωτα αποτελέσματα: η ανάλυση ενός στρώματος από κοχύλια στις ακτές του Ομάν, το οποίο δημιουργήθηκε από το τσουνάμι του σεισμού μεγέθους 8,1 της κλίμακας Ρίχτερ στις 28 Νοεμβρίου 1945 στο Πακιστάν, οδήγησε στην ταυτοποίηση ταφονομικών δεικτών, μέσω των οποίων μπορούμε πλέον να αναγνωρίσουμε "απολιθωμένα τσουνάμι" που οφείλονται σε σεισμούς του παρελθόντος».
Ο συγκερασμός Ταφονομίας, Παλαιοντολογίας και Παθολογίας έφερε τους επιστήμονες «στην ανίχνευση τραύματος στο χέρι ενός εκ των πλέον συζητημένων απολιθωμάτων πρωτευόντων της τελευταίας δεκαετίας, της Ida, ηλικίας 47 εκατομμυρίων ετών (Grube Messel) στη Γερμανία».
Στο Δισπηλιό, για να μην πάμε άλλο μακρύτερα, η Ελίζαμπεθ Σταθοπούλου, διδάκτωρ Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ερευνά (ταφονομική μελέτη) με συναδέλφους της «το ρόλο του συγκεκριμένου παλαιοπεριβάλλοντος (θέση καλυμμένη από νερό) στη χημεία των οστών και των χρωματισμών τους, όπως βρέθηκαν στο νεολιθικό λιμναίο οικισμό (5400 με 3500 π.Χ.)». Σκοπός είναι να αποδειχθεί αν όντως καταστράφηκε από πυρκαγιά ο οικισμός ή από άλλα αίτια. Στην Αγία Νάπα της Κύπρου διερευνάται η αιτία του μαύρου χρώματος του οστεολογικού υλικού θηλαστικών, προκειμένου να εξεταστεί η περίπτωση καύσης τους και πιθανώς έτσι να αποδειχθεί η συνύπαρξη του ανθρώπου με νάνους ιπποποτάμους (που επικρατούν στη συγκεκριμένη απολιθωματοφόρο θέση και χρονολογούνται 11000-13500, στην Ανω Πλειστόκαινο). Μέχρι σήμερα δεν έχουμε οδηγηθεί σε συμπέρασμα που να τεκμηριώνει τη συνύπαρξη τότε ανθρώπων και ζώων».
Πνευματικός πατέρας
Τον ελληνικό όρο «Ταφονομία» θα εισαγάγει στην επιστήμη ο επικεφαλής του Ινστιτούτου Παλαιοντολογίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, Ιβάν Αντόνοβιτς Εφρέμοφ: «Σκοπός της, η μελέτη όλων των διεργασιών, μέσω των οποίων ένας οργανισμός μετέρχεται από τη βιόσφαιρα στη γεώσφαιρα. Για να προσεγγίσουμε-ανασυνθέσουμε λοιπόν τον αρχικό οργανισμό και το πραγματικό περιβάλλον στο οποίο έζησε, με όσο περισσότερη ακρίβεια και αληθοφάνεια γίνεται, πρέπει να ακολουθήσουμε την αντίστροφη πορεία στο χρόνο και να ξεδιπλώσουμε όλες τις φυσικές, χημικές, βιολογικές και γεωλογικές διεργασίες που συντελούν στην απολίθωση και τη δημιουργία απολιθωματοφόρων κοιτασμάτων. Και που ακολουθούν την ταφή του οργανισμού μέσα σε κάποιο γεω-υλικό».
Από το 1940 που εισήχθη ο όρος, μόνο περί τα μέσα της δεκαετίας του 1980 διαφάνηκε ότι η Ταφονομία μπορεί να αποτελέσει ένα δυναμικό και πολυσχιδές επιστημονικό πλαίσιο, το οποίο μπορεί όχι μόνο να προμηθεύσει πλήθος σημαντικών πληροφοριών στην Παλαιοντολογία της μητέρας επιστήμης, αλλά μπορεί να σταθεί και ως ανεξάρτητη επιστημονική κατεύθυνση.
Ο Ιβάν Αντόνοβιτς Εφρέμοφ μορφοποίησε αυτό το επιστημονικό πλαίσιο, με την εισαγωγή της «Ταφονομίας», συμβάλλοντας στην ανάδυση επιστημονικών πληροφοριών που μπορεί να χαθούν, ακόμα και κατά τη διάρκεια μιας ανασκαφής. Σε ένα δεινόσαυρο, για παράδειγμα, οι παλαιοντολόγοι στην καλύτερη των περιπτώσεων θα αποκαλύψουν κάποια τμήματα του σκελετού του. Να λοιπόν, που πολλά από εκείνα τα οποία η διαδικασία των νόμων της φύσης «έθαψε» ή αλλοίωσε στο διάβα των εκατομμυρίων χρόνων βρίσκουν σαφέστερο νόημα μέσα από τον όρο «Ταφονομία», όσο μακάβριο κι αν ακούγεται αυτό...
http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.home&id=339101
27/01/13
No comments:
Post a Comment
Only News