Τα αίτια της ηθικής και οικονομικής κρίσης!..

Του ΙΩΑΝΝΗ Γ. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ
*  Η κρίση η σημερινή, δεν είναι μόνον οικονομική. Είναι πρωτίστως ηθική και μάλιστα σε όλους τους τομείς της κοινωνίας μας. Και δεν εμφανίστηκε σήμερα, φέτος, πέρυσι, πρόπερσι. Έχει πολλά χρόνια που υπάρχει, ήταν όμως και εξακολουθεί να είναι ύπουλη, πολύ ύπουλη.
Πού, πώς και γιατί γεννήθηκε, αναπτύσσεται και πώς διαδίδεται, δεν το καταλαβαίνουμε.
Έχει πολλά χρόνια που κινείται και δρα. Σε μας, στην Ελλάδα μας, έγινε αντιληπτή μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον ακολουθήσαντα κατόπιν εμφύλιο σπαραγμό.

Πρώτο της εμφανές επίτευγμα, ήταν να αναγκάσει τους κατοίκους της υπαίθρου να την εγκαταλείψουν με πολλούς και ποικίλους τρόπους. Αυτούς που επί χιλιάδες χρόνια ζούσαν σ’ αυτές τις μικρές μεν, αλλά πολύ καλά οργανωμένες κοινωνίες, δηλαδή τις Κοινότητες, τα χωριά μας, όπου εν σμικρογραφία όλες οι εξουσίες, όπως λέμε σήμερα, διοικητικές, νομοθετικές, εκτελεστικές, δικαστικές, εκκλησιαστικές, λειτουργούσαν τέλεια.
Τα βασικά και απαραίτητα κοινοτικά έργα, όπως: Εκκλησίες, Σχολεία, γεφύρια, μύλοι, δρόμοι και άλλα, γίνονταν είτε από τους ίδιους τους κατοίκους, είτε πάλι με δικά τους έξοδα, από το περίσσευμά τους και από το υστέρημά τους, πάντοτε με την επίβλεψη των μελών του Κοινοτικού Συμβουλίου (Μουχταροδημογερόντων) και της Εκκλησιαστικής Επιτροπής, χωρίς καμμία μεσολάβηση ή επέμβαση ή υπόδειξη ούτε επιδότηση, ούτε «λάδωμα»!
Όλες αυτές τις δραστηριότητες, τις βλέπουμε, διαβάζοντας παλαιά κοινοτικά έγγραφα που είχαν ισχύ νόμου. Πιστεύουμε να μας δοθεί η ευκαιρία να παρουσιάσουμε μερικά από αυτά.
Η τεχνική πρόοδος, αλλά και τα νέα κοινωνικά ρεύματα και οι ανατρεπτικές θεωρίες για ένα καλύτερο μέλλον, έκαναν τον άνθρωπο της υπαίθρου, να «ξεφωλιαστεί», να εγκαταλείψει τον τρόπο ζωής που, όπως παραπάνω είπαμε, επί χιλιετίες ζούσε και να εγκαταστεθεί στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου ένα λαμπρό μέλλον τους περίμενε, κατά πως λέει ο λαός, «θα τρώγαμε με χρυσά κουτάλια» και με λύπη πολλή βλέπει, διαπιστώνει σήμερα, ότι έπεσε έξω, πήρε λάθος δρόμο και αισθάνεται έναν ασφυκτικό κλοιό να τον περισφίγγει τόσο πολύ, που ούτε τρόπο ζωής ν’ αλλάξει δεν προλαβαίνει.
Δέστε σήμερα τι γίνεται γύρω μας, στην Ελλάδα μας αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Κάποιοι όμως, πραγματικά σοφοί άνθρωποι, προέβλεπαν τις συνέπειες εκείνης της αλματώδους δήθεν προόδου και «φωναχτά» έγραφαν ότι τα παντός είδους υλικά επιτεύγματα, κατασκευάσματα και οι υλικές ιδέες για να στερεωθούν σταθερά και να αποδώσουν, χρειάζονται πνευματική συνδετική ύλη.
Ένας από αυτούς τους λίγους σοφούς ήταν και ο Alexis Carrel, Γάλλος γιατρός και βιολόγος, ο οποίος επί έτη εργάστηκε στο «Ιατρικόν Ινστιτούτον Πειραματικών Ερευνών» ιδρυθέν στη Νέα Υόρκη από τον βαθύπλουτο Αμερικανό Rockfeller και έγραψε τα ανεπανάληπτα συγγράμματά του, με τα οποία προφητικά τα είπε όλα, φυσικά και για τα αίτια της ηθικής και οικονομικής κρίσης: «Ο Άνθρωπος αυτός ο άγνωστος» (L' homme cet inconnu), «Σκέψεις για τον Άνθρωπο και τη ζωή» (Reflexion sur la conduite de la vie), «Η Προσευχή», «Επιστήμη και θαύμα».
«…Διά τα πλείστου ενδιαφέροντος και πλήρους μεθοδικότητος πειραματικάς αυτού εργασίας», έλαβε το 1912 το βραβείον Νόμπελ.

Τι έλεγε ο Καρρέλ
• Παραθέτουμε ακολούθως απόσπασμα από βιβλίο του, από το οποίο φαίνονται τα αίτια που έφεραν στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη και την Αμερική την ηθική και οικονομική κρίση:
«Α’ ΑΝΥΠΑΚΟΗ ΣΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
Οι άνθρωποι, έπειτα από μακρά πείρα και διά την καλύτερη συνύπαρξή τους, εθέσπισαν ορισμένους κανόνες που κατά κάποιο τρόπο, περιόριζαν την ελευθερία τους, ήσαν όμως απαραίτητοι.
«…Καθένας αισθάνεται την επιθυμία να ζήσει ανάλογα με την ιδιοτροπία του. Η επιθυμία αυτή είναι «έμφυτη στον άνθρωπο» στα δημοκρατικά όμως έθνη επιτείνεται παράξενα και κατέληξε ν’ αποκτήσει μια ένταση πραγματικά αρρωστιάρικη. Οι φιλόσοφοι του 18ου αιώνα είναι εκείνοι που θρόνιασαν στην Ευρώπη και στην Αμερική αυτή την τυφλή λατρεία της ελευθερίας.
Στο όνομα της λογικής, εγελοιοποίησαν τις κατά παράδοση πειθαρχίες. Κατέστησαν έτσι κάθε πρόσκομμα παράλογο και μισητό. Άρχισε τότε η τελική περίοδος της πάλης εναντίον των κανόνων στους οποίους οι πρόγονοί μας υπέβαλαν την πορεία τους, κανόνων που προέρχονταν, συγχρόνως, από την πείρα που αποκτήθηκε πρεπόντως από την ανθρωπότητα, κατά τη διάρκεια χιλιετηρίδων, καθώς επίσης και από την ευαγγελική ηθική».
«Και όμως, οι αρχαίες συνήθειες δεν ξεχαρβαλώθηκαν αμέσως κατά τρόπο απόλυτο, γιατί οι λαοί της Ευρώπης ήταν βαθειά εμποτισμένοι από το Χριστιανισμό. Θυμόντουσαν ακόμη πως είχαν κατασκευάσει τους γοτθικούς καθεδρικούς ναούς. Και το κωδονοστάσιο που υψωνόταν πάνω από το χωριό, συμβόλιζε, πραγματικά, την φιλοδοξία των ανθρωπίνων κοινοτήτων προς το θείο. Χρειάστηκαν στη λογική πολλοί αιώνες για να αμαυρώσει την πίστη. Εξάλλου, η σκληρότητα της πάλης για την ύπαρξη απαγόρευε την εγκατάληψη των κανόνων της πορείας, που ήταν απαραίτητοι για την επιβίωση του είδους. Η τεχνολογία δεν τελειοποιήθηκε παρά αργά, όλο και περισσότερο όμως έτεινε στο να δημιουργήσει συνθήκες ζωής που επιτρέπουν στον άνθρωπο να φέρεται ανάλογα με την ιδιοτροπία του. Συγχρόνως, η υπόκωφη πάλη της φιλοσοφίας και της επιστήμης έλαβε μία οξύτητα.
Στον τομέα της ανόργανης ύλης, η επιστήμη θριάμβευσε, εδημιούργησε το πλήθος των μηχανών και μας έδωσε την κυριαρχία της γης. Αλλά στον ανθρώπινο τομέα, δηλαδή στην ατομική και κοινωνική συμπεριφορά, νικήθηκε. Οι λογικές κατασκευές του πνεύματος πήραν το προβάδισμα από τα δεδομένα της παρατήρησης και της πείρας. Από τις επιστημονικές έννοιες και τη θρησκευτική αρετή, προτιμήθηκαν οι ιδεολογίες…».

(Απόσπασμα από το βιβλίο του Αλέξη Καρρέλ «Σκέψεις για τον άνθρωπο και τη ζωή». Εκδόσεις Κ. Κακουλίδη. Μετάφραση: Νάσος Α. Τζάρτζανος, Αθήνα 1951, σελ. 27-28).
.proinoslogos.gr
10/4/13