Οι «ωδίνες του τοκετού»...

Του ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΟΣ ΜΑΡΑΒΕΓΙΑ

( καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην υπουργού)

Κάθε προσπάθεια να γεννηθεί το νέο, το καινούργιο στην κοινωνία, στην οικονομία, στην πολιτική κ.α. συνοδεύεται από τις «ωδίνες του τοκετού». Είναι απαραίτητο πριν πεθάνει το παλιό, να γεννηθεί το καινούργιο. Το καινούργιο, αργά ή γρήγορα, θα πάρει τη θέση του παλιού, το οποίο έχει υποστεί φθορά και δεν μπορεί να συνεισφέρει στην ανάπτυξη της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής.

Οσο πιο γρήγορα ανανεώνεται η κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή τόσο περισσότερο τα αντίστοιχα συστήματα είναι πιο αποδοτικά και ανταποκρίνονται καλύτερα στις νέες ανάγκες.

Στη χώρα μας ξέρουμε πόσο δύσκολα ανανεώνεται η κοινωνική, η οικονομική και η πολιτική ζωή. Η σημερινή πολύπλευρη κρίση μπορεί ακριβώς να οφείλεται στη δυσκολία ανανέωσης της δημόσιας ζωής σε όλες τις εκφράσεις της. Ταυτόχρονα όμως, η κρίση αυτή δημιουργεί την ελπίδα ότι μπορεί να αποτελεί εκείνο το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο γεννιέται το καινούργιο. Συνεπώς, δεν μπορεί παρά να συνοδεύεται από τις «ωδίνες του τοκετού», δηλαδή από κοινωνική και οικονομική δυσπραγία και πολιτική απαξίωση. Το κρισιμότερο ερώτημα για τη χώρα μας είναι αν ο ρυθμός ανανέωσης σε όλα τα πεδία της δημόσιας ζωής είναι αρκετά υψηλός για να την οδηγήσει γρήγορα στην έξοδο από την κρίση και να εξασφαλίσει βιώσιμη ανάπτυξη, που δεν θα έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με το παρελθόν, δηλαδή δεν θα εμποδίζει την ανανέωση. Προφανώς, η ταχύτητα ανανέωσης στο πεδίο της κοινωνίας μπορεί να μη συμβαδίζει με την ταχύτητα ανανέωσης στα πεδία της οικονομίας και της πολιτικής. Μερικές φορές, μάλιστα, η κατεύθυνση της ανανέωσης της κοινωνίας ή της οικονομίας μπορεί να μη συμπίπτει με την κατεύθυνση ανανέωσης της πολιτικής. 

Οι χώρες που σήμερα βρίσκονται στην πρωτοπορία είναι αυτές που έχουν κατορθώσει να έχουν υψηλούς ρυθμούς ανανέωσης και στα τρία πεδία της δημόσιας ζωής. Οι σκανδιναβικές χώρες έχουν κατορθώσει να ενσωματώσουν την «καινοτομία» μέσα στο πολιτισμικό τους περιβάλλον και να την εφαρμόζουν και στο κοινωνικό (π.χ. σύγχρονα συστήματα Υγείας και Παιδείας) και στο οικονομικό (π.χ. τεχνολογικές και οργανωτικές αλλαγές στις επιχειρήσεις) και στο πολιτικό πεδίο (π.χ. ιδεολογική ανανέωση των κομμάτων και νέες μέθοδοι Διοίκησης). Στην πραγματικότητα, στις χώρες αυτές η «γέννηση» και η εφαρμογή νέων ιδεών προκαλεί την ανανέωσή τους και εξασφαλίζει τη βιώσιμη ανάπτυξή τους. 

Στη χώρα μας, υπάρχει δυσκολία τόσο στη «γέννηση» των νέων ιδεών όσο και στην εφαρμογή τους στην πράξη. Υπάρχει «αντίσταση» στο καινούργιο και «κατάπνιξη» κάθε νέας ιδέας στη γέννησή της, συχνά πριν από την εφαρμογή της. Υπάρχει φόβος μπροστά στο καινούργιο μήπως αυτό ανατρέψει τις κατεστημένες πρακτικές και συμπεριφορές και στα τρία πεδία της ελληνικής δημόσιας σφαίρας, κοινωνικό, οικονομικό, πολιτικό. Η κατάσταση θυμίζει τον Κρόνο, που τρώει τα παιδιά του γιατί φοβάται μήπως τον ανατρέψουν. Προφανώς, η αντίσταση στο καινούργιο ξεκινά από τις κοινωνικές, επιχειρηματικές και πολιτικές ηγεσίες και διαχέεται σχεδόν στο σύνολο της κοινωνίας. 

Από πού και με ποιον τρόπο μπορεί να αρχίσει η μεγάλη προσπάθεια να γεννηθεί και να εδραιωθεί το καινούργιο, ώστε να βγει η χώρα μας γρηγορότερα από τη σημερινή κοινωνική, οικονομική και πολιτική κρίση και να εξασφαλίσει βιώσιμη ανάπτυξη στο μέλλον; Κατά πόσο πολιτικές πρωτοβουλίες, όπως αυτή των «58» μαζί και με άλλες μικρότερου ή μεγαλύτερου εύρους, μπορούν να συμβάλουν στην ανανέωση της πολιτικής ζωής και να διευκολύνουν παρόμοιες κινήσεις και στα άλλα πεδία της δημόσιας ζωής της χώρας μας; Ο χρόνος θα δώσει την απάντηση. 
 enet.gr
20/10/13