Η αριθμητική της οικονομικής κρίσης ...

Γράφει ο Ιωάννης Καμάρας


Το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας σε όρους απλής αριθμητικής έχει ως εξής:

1. Βασικά Μακρο-Οικονομικά Μεγέθη

Τα βασικά Μακρο-Οικονομικά μεγέθη της οικονομίας κάθε χώρας είναι:

Π = Παραγωγή

Δ = Δαπάνη

Κ = Κατανάλωση

Α = Αποταμίευση

Ε = Επενδύσεις

Ξ = εΞαγωγές

Σ = ειΣαγωγές

Δύναται δε να αποδειχθεί, ότι οι διαφορές μεταξύ των μεγεθών: Παραγωγή / Δαπάνη, Αποταμίευση / Επενδύσεις, εΞαγωγές / ειΣαγωγές είναι ισόποσες και ταυτόσημες.

Δηλαδή, (Π – Δ) = (Α – Ε) = (Ξ – Σ).

Όμως, και αυτό είναι που έχει ιδιαίτερη σημασία, οι ισόποσες και ταυτόσημες αυτές διαφορές μπορεί να είναι, είτε Μηδενικές, είτε Θετικές, είτε Αρνητικές.

- Μηδενικές είναι όταν η οικονομία μιάς χώρας αναπτύσσεται ισόρροπα. Δηλαδή, η Παραγωγή ισούται με τη Δαπάνη (Π=Δ), η Αποταμίευση με τις Επενδύσεις (Α=Ε) και το Ισοζύγιο Εξωτ. Συναλλαγών βρίσκεται σε ισορροπία (Ξ=Σ).

Ήτοι, (Π=Δ) = (Α=Ε) = (Ξ=Σ) = (Μηδέν).

- Θετικές είναι όταν η Παραγωγή υπερβαίνει τη Δαπάνη (Π>Δ), η Αποταμίευση τις Επενδύσεις (Α>Ε) και το Ισοζύγιο Εξωτ. Συναλλαγών είναι πλεονασματικό (Ξ>Σ).

Ήτοι, (Π>Δ) = (Α>Ε) = (Ξ>Σ) = (Συν).

Τέτοιες χώρες είναι οι καλούμενες BRIC (Brazil-Russia-India-China).

- Αρνητικές, αντίθετα, είναι όταν η Δαπάνη υπερβαίνει την Παραγωγή (Π<Δ), οι Επενδύσεις την Αποταμίευση (Α<Ε) και το Ισοζύγιο Εξωτ. Συναλλαγών είναι ελλειμματικό (Ξ<Σ).

Ήτοι, (Π<Δ) = (Α<Ε) = (Ξ<Σ) = (Μείον).

Τέτοιες χώρες είναι οι καλούμενες PIGS (Portugal-Italy-Greece-Spain).

- Στo ερώτημα δε, πώς είναι δυνατόν οικονομίες χωρών που για πολλά συνεχή έτη παρουσιάζουν το ως άνω αρνητικό αποτέλεσμα (Μείον) μπορούν και επιβιώνουν, η απάντηση είναι αυτονόητη: Με κατ’ έτος ισόποσο προς το αρνητικό αυτό αποτέλεσμα Εξωτερικό Δανεισμό (Foreign Borrowing) και  συνεχή Διόγκωση του Δημοσίου Χρέους (Public Dept).

2. Η περίπτωση της Ελληνικής Οικονομίας

- Στην περίπτωση της Ελληνικής Οικονομίας, ο Εξωτερικός Δανεισμός για την κάλυψη του Ελλείμματος Παραγωγής σε σχέση με τη Δαπάνη και συνακόλουθα τη γιγάντωση του Δημόσιου Χρέους είναι, ως γνωστόν, μία τακτική με μακρινό παρελθόν, αρχής γενομένης από τη 10ετία του ‘80. Όμως, το πώς ξεκίνησε και πώς γιγαντώθηκε το Δημόσιο Χρέος της χώρας είναι σε όλους γνωστό. Το θέμα εδώ είναι πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα του Ελλείμματος στην παρούσα οικονομική συγκυρία. Υπάρχουν τρεις τρόποι: Ο “Ανέφικτος”, ο “Εύκολος αλλά και Αλυσιτελής” και η “Χρυσή Τομή”.

1. Ο “Ανέφικτος” τρόπος είναι να αυξηθεί η Παραγωγή στο ύψος της Δαπάνης. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει από τη μιά μέρα στην άλλη και μάλιστα σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, η οποία στερείται των αναγκαίων παραγωγικών δομών και έχει χαμηλούς δείκτες παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας.

2. Ο ‘‘Εύκολος αλλά και Αλυσιτελής’’ τρόπος είναι να μειωθεί η Δαπάνη στο επίπεδο της Παραγωγής. Ο τρόπος αυτός εφαρμόζεται από την παρούσα Κυβέρνηση με περικοπές μισθών και συντάξεων και αύξηση των αμέσων και εμμέσων φόρων, με συνέπεια την πτώση της Ζήτησης. Όμως, σε μιά οικονομία στην οποία ένα υπερβολικά μεγάλο μέρος του ΑΕΠ προέρχεται από καταναλωτικό μεταπρατισμό, η πτώση της Ζήτησης προκαλεί ύφεση (και αύξηση της ανεργίας) με αποτέλεσμα ο στόχος περιορισμού του Ελλείμματος (ως % του ΑΕΠ) να μην επιτυγχάνεται.

Για παράδειγμα: Έστω ότι η χώρα έχει Παραγωγή 230 δισεκ. ευρώ (ΑΕΠ σε τρέχ. τιμές), Δαπάνη 255 δισεκ. και Έλλειμμα 25 δισεκ. (10,9% του ΑΕΠ). Και θέτει ως ετήσιο στόχο τη μείωση του Ελλείμματος κατά 10 δισεκ. ευρώ (από 25 σε 15 δισεκ. ή από 10,9% σε 6,5% του ΑΕΠ). Στο ερώτημα εάν ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί, ακόμα και ένας μαθητής Δημοτικού θα απαντούσε: “Ναι, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα μειωθεί ο παρονομαστής”. Διότι άν μειωθεί ο παρονομαστής (η Παραγωγή) πχ. κατά 4% (-9,2 δισεκ.), το Έλλειμμα ως  ποσοστό του ΑΕΠ παραμένει αμετάβλητο.

Παραγωγή 230,0 – Δαπάνη 255,0 = Έλλειμμα 25,0 (10,9% του ΑΕΠ)

(-4%)                  -9,2                   -10,0

Παραγωγή 220,8 – Δαπάνη 245,0 = Έλλειμμα 24,2 (10,9% του ΑΕΠ)

Είναι λοιπόν εμφανές ότι, με ύφεση 4%, οι ως άνω περικοπές Δαπανών  έχουν ως αποτέλεσμα “μιά τρύπα στο νερό”.

3. Η “Χρυσή Τομή” είναι ο τρόπος που υποδηλώνει την προσπάθεια προς δύο κατευθύνσεις: Την περιστολή της Δαπάνης αλλά, ταυτόχρονα και τη λήψη μέτρων με στόχο την αύξηση της Παραγωγής.

Για παράδειγμα: Αν, εκτός από τη μείωση της Δαπάνης κατά 10 δισεκ. (από 255 σε 245), υπάρξει και αύξηση της Παραγωγής κατά 2% (+4,6 δισεκ. ), το αποτέλεσμα που προκύψει είναι θετικό. Το Έλλειμμα από 10,9% του ΑΕΠ μειώνεται σε 4,4% του ΑΕΠ.

Παραγωγή: 230,0 – Δαπάνη: 255,0 = Έλλειμμα: 25,0 (10,9% του ΑΕΠ)

(+2%)                   +4,6                     -10,0

Παραγωγή  234,6 – Δαπάνη: 245,0 = Έλλειμμα: 10,4 (  4,4% του ΑΕΠ)

Συνεπώς, δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι, με ανάπτυξη, έστω 2% ετησίως, το Έλλειμμα θα μπορούσε να μηδενιστεί μέσα σε μια διετία. Για να συμβεί όμως αυτό θα πρέπει, ταυτόχρονα με τα μέτρα περιστολής της Δαπάνης, να υπάρξουν και ριζικές αλλαγές στο Αναπτυξιακό Πρότυπο που εφαρμόζει η χώρα τα τελευταία τριάντα χρόνια.

3.  Συμπέρασμα

Από τα ανωτέρω καθίσταται φανερό ότι βασικό προαπαιτούμενο για τη λύση των χρόνιων προβλημάτων (Πρωτογενές Έλλειμμα και Διογκούμενο Δημόσιο Χρέος) που αντιμετωπίζει η Ελληνική Οικονομία είναι η Ανάπτυξη. Ανάπτυξη όμως στη βάση ενός Νέου Αναπτυξιακού Προτύπου, με λήψη μέτρων πρός δύο βασικές κατευθύνσεις.

α. Τον Εκσυγχρονισμό του υπεράριθμου, αναποτελεσματικού και σπάταλου Δημόσιου Τομέα, την παροχή κινήτρων για την ενίσχυση του Ιδιωτικού Παραγωγικού Τομέα και άμεση αποκρατικοποίηση όλων των ζημιογόνων ΔΕΚΟ.

β. Την εκμετάλλευση των συγκριτικών παραγωγικών πλεονεκτημάτων που διαθέτει η χώρα: Εμπορική Ναυτιλία, Τουρισμός, Γεωργία (καλλιέργειες υψηλής στρεμματικής απόδοσης).

Σημείωση: Περισσότερα στοιχεία και λεπτομέρειες σχετικά με το περιεχόμενο του αναγκαίου αυτού Νέου Αναπτυξιακού Προτύπου μπορείτε να τα βρείτε Παράρτημα 11  του “Ζάππειο ΙΙ”.

http://www.postnews.gr

Δημοσίευση: 24.7.2011

*Ο Ιωάννης Καμάρας είναι οικονομολόγος (PhD, Sussex). Υπήρξε διευθυντικό στέλεχος της Τράπεζας της Ελλάδος. Διετέλεσε Επίτροπος της Τράπεζας Κρήτης κατά τη διάρκεια του Σκανδάλου Κοσκωτά.