Μία πρόταση για την θέση της Ενώσεως για την Ελλάδα επί των περιβαλλοντικών ζητημάτων.

Του κ. Κωνσταντίνου Βλαχοδήμου

-

Μετάφρασις εις την Ελληνικήν υπό του Βασιλείου Α. Φραγκίσκου.

Η Ελλάδα εφήρμοζε την κανονιστική νομοθεσία της Ευρώπης ακόμα και προ της εντάξεώς της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.  Ενώ η Ευρώπη έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το περιβάλλον και δαπανούσε σημαντικούς πόρους στο πεδίο της ρύθμισης των δραστηριοτήτων που αποσκοπούσαν στην προστασία του, η Ελλάδα ακολουθούσε με καθυστέρηση.
Εντός του προαναφερθέντος ισχύοντος πλαισίου, η συναισθηματική απήχηση του νεότευκτου, ιδεολογικά φορτισμένου και ορισμένες φορές ανώριμου  την εποχή εκείνη κινήματος της κοινωνίας των πολιτών με τις καινούριες και ορθές ιδέες του, περιόρισε την επέκταση της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας. Ως εκ τούτου, ελάχιστοι άνθρωποι αμφισβητούν σήμερα την αντίληψη ότι η συσσωρευμένη γραφειοκρατία έφτασε σε τέτοιο σημείο που καθιστά επιτακτική την αναθεώρησή της. Η Ελλάδα είτε ακολουθούσε ή πρωτοστατούσε στις εξελίξεις αυτές, όπως φερ’ειπείν, στις εφαρμογές της βιοτεχνολογίας στην παραγωγή τροφίμων, καθιστώντας τες την ραχοκοκαλιά του πλαισίου της περιβαλλοντικής της πολιτικής.

Η θεσμική μνήμη σχετικά με το πώς οι νομοθετικές ρυθμίσεις της λειτουργίας των επιχειρήσεων έφτασαν στο σημερινό σταυροδρόμι χρησιμοποιήθηκε ελάχιστα ως πηγή γνώσης. Ούτε η πρακτική των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, με τις επιτυχημένες ή λιγότερο επιτυχημένες προσεγγίσεις τους, απετέλεσε αντικείμενο διαβούλευσης. Η διαπίστωση ότι κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου ο περιβαλλοντικά επιτυχημένος τρόπος λειτουργίας των σημαντικών κρατών μελών της Ενώσεως έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το Ελληνικό μοντέλο είναι ενδιαφέρουσα. Το κοινωνικώς υπεύθυνο επιχειρείν, συνεπικουρούμενο από τις ΜΚΟ, αποτελεί στενό και έμπιστο συνοδοιπόρο στην διαδικασία καθορισμού εθνικών στόχων και στην επίτευξή τους.

Όλες οι κοινωνίες αναγνωρίζουν σήμερα ότι το επιχειρηματικό πνεύμα συνιστά μία εκ των κινητηρίων δυνάμεων που επιτρέπουν την επίτευξη σημαντικών στόχων. Άνευ μίας τέτοιας ισχυρής πηγής επιχειρηματικότητας και δημιουργίας πλούτου η ευόδωση των όποιων επιδιώξεων θα ήταν αδύνατη. Το επιχειρηματικό πνεύμα αποτελεί τον θεμέλιο λίθο όλων των ενεργών προσπαθειών επίτευξης των στόχων δια της μετουσιώσεως των υπαρχουσών απειλών σε ευκαιρίες. Η δυναμική αυτή δύναται ωστόσο να χρησιμοποιηθεί μόνον εάν καλλιεργηθούν και αφομοιωθούν από τον κοινωνικό ιστό οι αναγκαίες και φιλικές προς το περιβάλλον συνθήκες. Δυστυχώς στην Ελλάδα οι συνθήκες αυτές είτε αναπτύσσονται ελλιπώς ή είναι απούσες. Ο φόβος του βραχυπροθέσμου πολιτικού κόστους δεν υπερβαίνεται καθότι θεωρείται εξαιρετικά σημαντικός παράγων. Οι αλλαγές στο παγκόσμιο ανταγωνιστικό γίγνεσθαι ερμηνεύονται ως απειλές και επιφέρουν μία κατ’ ουσίαν αμυντική στάση απλής αντίδρασης στις εξελίξεις η οποία και επηρεάζει άμεσα το επιχειρηματικό πνεύμα. Η ετοιμότητα αναγέννησης και προσαρμογής της κοινωνίας κατά τρόπο περιβαλλοντικά υπεύθυνο δεν θεωρείται ευκαιρία.

Πώς, λοιπόν, μπορεί η Ελλάδα να βελτιώσει το πλαίσιο της Περιβαλλοντικά Βιώσιμης Επιχειρηματικής της πολιτικής;

Υπάρχουν τρεις βασικοί καθοριστικοί παράγοντες, τμήμα όλοι τους του κοινωνικού ιστού καθώς και επηρεαζόμενοι από αυτόν, όσον αφορά την διαμόρφωση της πολιτικής, ήτοι η κυβέρνηση, ο επιχειρηματικός κόσμος και η κοινωνία των πολιτών. Αποτελούν το θεμελιώδες τρίπτυχο της βιώσιμης περιβαλλοντικής πολιτικής. Η ισχύς της σχετικής αντιπροσωπεύσεώς τους και η συμβατότητά τους με το κοινωνικό όραμα είναι ιδιαιτέρως κρίσιμα στοιχεία τα οποία επιτρέπουν την αρμονική συνεισφορά και συνεπώς την ύπαρξη υγιούς επιχειρηματικού πνεύματος στην κοινωνία. Στην Ελλάδα του σήμερα οι τρέχουσες αντιλήψεις υποδηλώνουν ότι τα προαναφερθέντα ίσως δεν ισχύουν. Η αποτελεσματικότερη δυναμική της αρμονικής συνεισφοράς απαιτεί αναθεώρηση του λειτουργικού πλαισίου, των ρόλων των τριών κοινωνικών εταίρων όπως επίσης και περισσότερη σαφήνεια, διαφάνεια και καταλογισμό των ευθυνών. Έκαστο εκ των προαναφερθέντων σημείων χαρακτηρίζεται από σοβαρότατες προκλήσεις. Παρ’ όλα αυτά, εάν οι μακροπρόθεσμα επιτυχημένες προσεγγίσεις των υπολοίπων ανεπτυγμένων κρατών αποτελέσουν μάθημα, η αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών καθίσταται ευκολότερη.

Λόγω της φθίνουσας αξιοπιστίας της κυβερνήσεως η πολυποίκιλη συμμετοχή της υφίσταται σοβαρά πλήγματα. Η κυβέρνηση ωστόσο, ως πηγή των όποιων μελλοντικών νομοθετικών αλλαγών καθώς και ως θεματοφύλακας του υπάρχοντος νομικού πλαισίου, διαδραματίζει σημαντικότατο ρόλο. Κατά συνέπεια, υπάρχει η αδήριτη ανάγκη επανάκτησης της αξιοπιστίας της δια της επικείμενης και αναπόφευκτης ανασυγκροτήσεώς της.

Η επιχειρηματικότητα, υπό τις παρούσες χρηματοπιστωτικές, δημοσιονομικές και οικονομικές συνθήκες, υποφέρει από την υπερβολική έμφαση στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα καθώς και την προσπάθεια αποφυγής του ρίσκου. Η διάσταση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας δεν αποτελεί προτεραιότητα. Μεγάλες και ώριμες εταιρικές οντότητες, σε πολλές περιπτώσεις έχουσες παγιωμένες θέσεις, κυριαρχούν στην όλη συζήτηση. Δεν υπάρχει αποτελεσματικό πλαίσιο στήριξης και προώθησης των μικρού και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων οι οποίες και συνιστούν έναν έγκυρο δείκτη υγιούς επιχειρηματικού πνεύματος και δυναμικής αναγέννησης. Η επιχειρηματικότητα κατά συνέπεια δεν είναι εις θέσιν να παρέχει στην κοινωνία ένα συνεκτικό όραμα χαρακτηριζόμενο από πλάτος και βάθος, εμπεριέχον δε και το στοιχείο του μεγαλύτερου επιχειρηματικού ρίσκου. Οι προσπάθειες παρουσίασής του είχαν περιορισμένο μόνο αντίκτυπο. Το κοινό θεωρεί ότι βρίσκεται στην αντίπαλη πλευρά, ειδικότερα όσον αφορά τα περιβαλλοντικά ζητήματα.

Η κοινωνία των πολιτών, από την άλλη πλευρά, αποτελεί ευρεία έννοια συμπεριλαμβάνουσα τις κοινωνικές τάσεις, οδηγούμενη δε από ποικίλους στόχους και ιδανικά διαφορετικής υφής. Η σπουδαιότητά της για την ομαλή λειτουργία μίας σύγχρονης και δυναμικής διαδικασίας επί του θέματος είναι αποδεδειγμένη. Ωστόσο, ως έχουν τα πράγματα σήμερα, οι μηχανισμοί δια των οποίων αναδεικνύονται οι τάσεις της κοινής γνώμης τίθενται εν αμφιβόλω. Τα ζητήματα της τεχνικής ικανότητας και της ευθύνης των διαφόρων οντοτήτων πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα και αποτελεσματικά. Επιπροσθέτως, οι πηγές χρηματοδότησης μερικών εκ των επιχειρηματικών οντοτήτων, ιδιαιτέρως δε όταν οι πηγές αυτές είναι κρατικοί οργανισμοί, αποτελούν σημαντικότατο σημείο βάσιμων ανησυχιών. Η κοινωνία των πολιτών είναι ίσως το πλέον περίπλοκο τμήμα του τριπτύχου όσον αφορά την διαμόρφωσή του κατά τρόπο που εξασφαλίζει την δίκαιη παρουσίαση των απόψεων του κοινού. Θεμελιώδες στοιχείο είναι και η «ρύθμιση» της κοινωνίας των πολιτών ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η συνεισφορά της στην ισορροπία και την αρμονία της συζήτησης καθώς και η παροχή ουσιαστικών ιδεών σχετικά με την περιβαλλοντικά βιώσιμη επιχειρηματική πολιτική.

Η θέση της Ενώσεως για την Ελλάδα υπέρ της θεσπίσεως συνολικών και περιβαλλοντικά βιώσιμων πολιτικών, τον πυρήνα δηλαδή ενός δυναμικού οικονομικού αναπτυξιακού πλαισίου, συνίσταται στην πλήρη εκμετάλλευση των ευκαιριών αποτελεσματικής συνεργασίας των τμημάτων του τριπτύχου επί της διαμορφώσεως της σχετικής πολιτικής. Οι βελτιώσεις σε οιοδήποτε εκ των τμημάτων θα αποτελούσαν ένα βήμα προς τα μπροστά όσον αφορά την διαδικασία αλληλεπίδρασής τους και θα επέτρεπαν την αναμόρφωση του οικοδομήματος των Ελληνικών περιβαλλοντικών κανονισμών. Κάτι τέτοιο συμπεριλαμβάνει όχι μόνον τις παθητικές πολιτικές διατήρησης, παραδείγματος χάριν, ευαίσθητων πλευρών του περιβάλλοντος αλλά και δυναμικά στοιχεία σχετιζόμενα με επιθετικότερες εξελίξεις στην βιώσιμη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων εντός του παγκόσμιου ανταγωνιστικού στίβου.

enosiellada com