Μετανάστες στον χρόνο

Της Νατάσας Μπαστέα

Ξημερώνει στην Αθήνα. Από τα παράθυρα μπαίνει η φασαρία της αυλής των θαυμάτων που είναι αυτή η πόλη. Δεν χρειάζεται να δεις, μπορείς να μαντέψεις: τα φορτηγά διανομής, οι άνθρωποι της καθαριότητας που σιγομουρμουρίζουν τραγούδια για όσα θέλει ο άνθρωπος εν μέσω όλων όσα δεν θέλει πια, μοτοσικλετιστές με κράνη, αμάξια σιωπηλά απ' έξω με οδηγούς που ακούν με ένταση νταλκάδες μέσα, παρέες νέων που κλωτσούν μια μπάλα, παιδιά χθεσινών γκασταρμπάιτερ (Gastarbeiter) που κοιτούν τους ξένους με μισό μάτι,.....
ένας παραγωγός στις λαϊκές που σκαρώνει καλαμπούρια για κορίτσια πάσης ηλικίας, ποδήλατα που αψηφούν οδηγικές αυθαιρεσίες, ζευγάρια ηλικιωμένων χέρι χέρι, ένα αστείο στην ουρά της εφορίας που ξαφνικά θυμίζει στους βυθισμένους σε σκέψεις και χρέη πολίτες ότι είναι όλοι μαζί σ' αυτό και όχι ο καθένας μόνος, κουβέντες σκόρπιες, ματιές μαζεμένες, χαμόγελα μισά που πάνε στον παράδεισο των χαμόγελων χωρίς να έχουν ολοκληρώσει τον βίο τους.

Ξημερώνει στην Ελλάδα. Σε όλη μας τη ζωή είμαστε υποχρεωμένοι να πορευόμαστε σε άγνωστους δρόμους και να αντιμετωπίζουμε την αβεβαιότητα. Εκείνη που δημιουργεί μια διαρκή ταλάντευση μεταξύ φόβου και ελπίδας. «Το αναπόφευκτο δεν συμβαίνει ποτέ», έλεγε ο Τζον Μέιναρντ Κέινς. «Το απροσδόκητο συμβαίνει πάντα». Απροσδόκητη στο μέγεθός της η σημερινή οικονομική κρίση που διαλύει πεποιθήσεις και κοινωνίες. Ο,τι ζούμε δεν το είδαμε να έρχεται. Τι κοινό μπορεί να έχει η Ελλάδα του 1980 με αυτήν του 2012; Από την άλλη, τι κοινό έχουμε εμείς με το πεντάχρονο παιδί στη φωτογραφία που κρατά η μητέρα μας σε κορνίζα; Τίποτα, εκτός από το ότι τυχαίνει να είμαστε το ίδιο πρόσωπο. Ιδιο και άλλο, ταυτόχρονα.

Ξημερώνει στον κόσμο. Οι έρευνες δείχνουν πως κατά μέσο όρο κάνουμε 65.000 σκέψεις κάθε μέρα. Το 95% αυτών των σκέψεων είναι οι ίδιες που κάναμε και χθες και προχθές και πιο πριν και πιο πριν... Γι' αυτό και το διαπασών της ζωής μας δεν έχει μεγάλη ταλάντωση, παρά σε σπάνιες περιπτώσεις. Και όταν αλλάζουν οι συνθήκες τι κάνουμε; Συνεχίζουμε τις ίδιες σκέψεις στα ζόρια με εκείνες που είχαμε στα εύκολα; Συνεχίζουμε να έχουμε εμπιστοσύνη στις μνήμες που επιλέξαμε, ακόμα και στις καλύτερες, αυτές των αγνών προθέσεων; Εμείς, παιδιά που μεγαλώσαμε σε ένα κράμα πολιτισμών, ακούγοντας ταυτόχρονα Μάλερ και Τσιτσάνη, με τις ιστορίες του Κάφκα και του διωγμού από το Αϊβαλί, με τους αγώνες του 1-1-4 και τους λουλουδοπολέμους στα σκυλάδικα, δεν μάθαμε ακόμα ότι ζωή είναι αυτό στο οποίο είσαι παρών; Εμείς με τις ατελείωτες κουβέντες θα έπρεπε να ξέρουμε κατά βάθος ότι τα λόγια είναι σαν το κρασί - χρειάζονται ανάπαυση και χρόνο προκειμένου το βελούδο της φωνής ν' αποκτήσει την οριστική του γεύση.

Ξημερώνει. Ενα μέλλον όλο εκπλήξεις. Υπήρξα πολεμιστής. Που θα πει: υπήρξα άνθρωπος, αναφωνεί ο Γκαίτε. Είμαστε λοιπόν ήρωες, αγωνιζόμαστε πάντα για κάτι απόμακρο και στο διάβα μας ποδοπατούμε ευωδιαστές βιολέτες. Μετανάστες. Που μαθαίνουμε διαρκώς άλλες γλώσσες για να συνεννοηθούμε σε άλλες εποχές. Ο Ελιοτ μάς έδειξε το μέλλον του παρελθόντος: «Τα περσινά τα λόγια ανήκουνε στην περσινή τη γλώσσα και τα λόγια της ερχόμενης χρονιάς, φωνή άλλη προσδοκούν». Μετανάστες όλοι. Ο Χατζιδάκις μάς θύμισε το παρελθόν του μέλλοντος: «Ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Μονάχα έτσι μπορούμε να ελπίσουμε σε μια θαρραλέα ένταξή μας στους χρόνους τους μελλοντικούς ενός κόσμου που θα γελάει κάποτε μαζί μας, γιατί μας συγκινούσαν ιδιαίτερα οι νεκροί, οι μουσικές και τα άστρα». Μετανάστες όλοι. Στον χρόνο.

tanea gr

11/8/12