Όπου φτωχός κι η μοίρα του

Να μην μπορείς να καλέσεις φίλους έστω για έναν καφέ κάπου ή να τους κάνεις ένα τραπέζι, να μην μπορείς ν’ αγοράσεις ένα βιβλίο
«Το χειρότερο, όταν είσαι φτωχός, είναι ότι η ζωή σε προσπερνάει χωρίς να μπορέσεις να νιώσεις πόσο υπέροχη είναι». Κουβανός ο Πέδρο Χουάν Γκουτιέρες, κορυφαίος συγγραφέας, δική του η φράση. Κι ώς πέρσι θα μπορούσε κανείς να πει χαιρέκακα «ε, κάτι ξέρουν από φτώχια στην Κούβα». Ώς πέρσι! Φέτος; Οι νεόπλουτοι γίνονται νεόπτωχοι.
Κι οι φτωχοί; Όσο περνάνε μέρες, όχι μήνες, ένα-ένα μάς έρχονται τα πρωτόγνωρα: τρόφιμα να λιγοστεύουν, νοίκια, δόσεις, λογαριασμοί ρεύματος και νερού, φόροι, να στοιβάζονται απλήρωτα. Εφιάλτης έγινε να ανοίγεις το γραμματοκιβώτιο.
Γονείς να βρίσκονται μπροστά στην οδυνηρή επιλογή ή να πάρουν παπούτσια στο παιδί για το σχολείο, ή να κουρέψουν κι άλλο τη λίστα στης υπεραγοράς. Κάποιοι να τρέμουν μη χτυπήσει το κουδούνι κι είναι ο δικαστικός κλητήρας για κατάσχεση. Κι άντε, οι Κουβανοί ξεχνούν τη φτώχεια τους με ηδονικά λικνίσματα, σάλσα, ρούμπα, σάμπα, ξεδίνουν και γυμνάζονται. Εμάς, ένας συρτός κι ένας καλαματιανός τι να μας κάνει; Δεν πιάνουν μπάζα κοντά στα λάτιν.
Ε, ναι, δεν είμαστε γι' αστεία. Λέγαμε το 2010, Ευρωπαϊκό Έτος Καταπολέμησης της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού, πως ήμασταν μακριά από εικόνες και αριθμούς της Ευρώπης που σόκαραν. Στο πρόσφατο συνέδριο του Εθνικού Δικτύου Ενάντια στη Φτώχεια Κύπρου δόθηκαν αριθμοί που ψυχοπλακώνουν. Στα 80 εκατομμύρια των Ευρωπαίων, τα 13 ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας, με λιγότερο από δέκα ευρώ την ημέρα. Κι επειδή είναι γονιοί υποφέρουν μαζί τους 19 εκατομμύρια παιδιά. Στην Κύπρο, με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία του 2010, οι φτωχοί άντρες ήταν το 14,8% του πληθυσμού, οι φτωχές γυναίκες το 17,2.
Νέες μετρήσεις δείχνουν ότι το 41,2% του πληθυσμού πάνω από τα 65 τα φέρνει βόλτα πολύ δύσκολα. Δεν έχουμε στοιχεία για την Κύπρο, αλλά στην Ευρώπη το 50% αυτών που εργάζονται είναι φτωχοί κι ας έχουν τουλάχιστον ένα μισθό. Στις προσλήψεις, μόνο 8% φτωχών καταφέρνει να πετύχει κάτι, το 25% είναι άντρες και το 15% γυναίκες. Να το σχολιάσουμε; Υπάρχει κι άλλη διάκριση. Από τους άγαμους προσλαμβάνονται 27% άνδρες και 16% γυναίκες. Η γυναικεία φτώχεια επεκτείνεται και σε όσες φροντίζουν γονείς, παιδιά κι εγγόνια, και δεν μιλάμε βέβαια γι' αυτές με τις οικιακές βοηθούς.
Τι θα πει να είσαι φτωχός; Όχι, δεν είναι να μην έχεις όμορφο ρούχο, καλό παπούτσι, καινούργιο αυτοκίνητο. Είναι να μην έχεις σίγουρη στέγη κι αρκετή τροφή, να μην έχεις πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη άμεσα κι όπως τη χρειαστείς, να μην έχεις άλλο μέσο διακίνησης από τα ποδαράκια σου - όσο σε κρατάνε. Να αποκλείεσαι από τις μικρές καθημερινές χαρές της ζωής: Μια εκδρομή, μια θεατρική παράσταση. Να μην μπορείς να καλέσεις φίλους έστω για έναν καφέ κάπου ή να τους κάνεις ένα τραπέζι, να μην μπορείς ν’ αγοράσεις ένα βιβλίο. Κι έρχεται στο μυαλό η παροιμιώδης έκφραση «η φτώχεια θέλει καλοπέραση», που θα πει να ’σαι φτωχός μα τουλάχιστον να μη στερείσαι αυτά τα τόσο σημαντικά. Να μη νιώθεις έξω απ’ τα νερά σου στην κοινωνία που σε περιβάλλει οικονομικά και κοινωνικά.
Και δεν είναι αλήθεια πως συνηθίζεις και σ’ αρέσει κι ευθύνεσαι που παραμένεις φτωχός. Όχι, από ένα σημείο και μετά λυγίζεις ψυχικά, αρπάζεις το ψίχουλο και σου φαίνεται καρβέλι. Το σύστημα, λοιπόν, δεν πρέπει απλώς να βοηθά έναν φτωχό, μα να κατορθώσει να μην υπάρχουν πια φτωχοί. Άντε να το μετριάσουμε, να μην υπάρχουν τόσοι φτωχοί, αλλά να μην υπάρχουν και τόσοι που τα πλούτη τους θα έφταναν για να ζήσουν εκατό ζωές. Η ζωή είναι μία για όλους και πρέπει, όπως το είπε ο Γκουτιέρες, να είναι υπέροχη για όλους.
ΑΛΕΚΑ ΓΡΑΒΑΡΗ-ΠΡΕΚΑ
Εθνικός Πρεσβευτής του Ευρωπαϊκού Έτους Καταπολέμησης της Φτώχιας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού 2010
 .sigmalive.com/simerini
29/10/12