Πώς οι ΗΠΑ βλάπτουν αθώους ανθρώπους στο Ιράν

Του Peter Coy

Μερικές φορές το προφανές πρέπει να λέγεται: Οι ΗΠΑ κάνουν κακό σε αθώους ανθρώπους στο Ιράν. Οι κυρώσεις που έχει επιβάλει η αμερικανική κυβέρνηση με σκοπό τη διακοπή του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν βλάπτουν σοβαρά την οικονομία ενός έθνους 75 εκατομμυρίων ανθρώπων. "Οι τιμές σκαρφαλώνουν τόσο γρήγορα που η τιμή του γάλακτος αυξήθηκε 9% μέσα σε μια μέρα την περασμένη εβδομάδα", ανέφερε το Bloomberg στις 7 Οκτωβρίου. "Το κοτόπουλο έχει γίνει τόσο δυσεύρετο που όταν υπάρξουν λιγοστές προμήθειες διαθέσιμες είναι αρκετές ώστε να δώσουν αφορμή σε ταραχές", έγραφε ο Economist στην έκδοση της 6ης Οκτωβρίου.


Καθώς εξαπλώνεται η πείνα, η ελπίδα πεθαίνει. Οι ανταποκριτές του Bloomberg Yeganeh Salehi και Glen Carey μετέδωσαν πρόσφατα τη δήλωση ενός συνταξιούχου υπαλλήλου σούπερ μάρκετ ονόματι Akbar Mohebi, ο οποίος είπε ότι αν οι καιροί χειροτερέψουν σημαίνει ότι ο γιος του θα πρέπει να εγκαταλείψει τα σχέδια του να σπουδάσει στο εξωτερικό. "Χθες, του είπα να ξεχάσει το όνειρό του", είπε ο Mohebi. "Έρχονται ακόμα πιο δύσκολες μέρες για μας".

Επισήμως οι ΗΠΑ δεν έχουν τίποτα εναντίον των Ιρανών πολιτών. Οι κυρώσεις, αναφέρει το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, μοναδικό σκοπό έχουν να αποτρέψουν το Ιράν από το να αποκτήσει την τεχνολογία που χρειάζεται ώστε να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα. Όμως, η θετική στάση του Κογκρέσου απέναντι στις κυρώσεις βασίζεται ως επί τω πλείστον στην πεποίθηση ότι αν οι Ιρανοί δεχθούν σοβαρή πίεση, θα ξεσηκωθούν και θα αποτρέψουν την ηγεσία τους από τη συνέχιση του πυρηνικού προγράμματος.

"Οι αναλυτές υποστήριξαν επίσης ότι τα μέτρα αυτά θα βλάψουν τον ιρανικό λαό. Ειλικρινά σας μιλώ, ακριβώς αυτό είναι που πρέπει να κάνουμε", έγραφε ο Βουλευτής Brad Sherman (D-Calif.) το 2010 στο The Hill’s Congress Blog.

Η υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον υποστηρίζει τη θέση ότι για την όποια ταλαιπωρία του ιρανικού λαού ευθύνεται η κυβέρνησή του, η οποία αρνείται να συμμορφωθεί με τη συνθήκη περί μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων. "Οι επιπτώσεις των κυρώσεων θα μπορούσαν να διορθωθούν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα" εάν η κυβέρνηση ήταν διατεθειμένη να διαπραγματευτεί "με έναν ειλικρινή τρόπο", δήλωσε την περασμένη εβδομάδα η Κλίντον.

Άραγε ο σκοπός αγιάζει τα μέσα; Οι ειδικοί διαφωνούν. Η απάντηση εξαρτάται από την ποσοτικοποίηση δύο πολύ δύσκολα μετρήσιμων πραγμάτων -συγκεκριμένα, του πόσος πόνος προκαλείται πραγματικά στον ιρανικό λαό και πόσος από αυτό τον πόνο μπορεί να συγκινήσει την ιρανική κυβέρνηση ώστε να κάνει το σωστό, λέει ο Stephen Collins, πολιτικός επιστήμονας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Kennesaw στη Τζόρτζια. Κοιτώντας το από τη θετική πλευρά, ο Collins σημειώνει ότι το Ιράν δηλώνει ότι, ως "μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης", πρόσφατα μετασχημάτισε περισσότερο από το ένα τρίτο του εμπλουτισμένου ουρανίου του σε κονιορτοποιημένη μορφή η οποία χρησιμοποιείται για ιατρική έρευνα και δεν μπορεί εύκολα να επιστρέψει στην προτεραία μορφή του ως υλικό για πυρηνικά όπλα.

Ο Gary Hufbauer, αναλυτής στο Peterson Institute for International Economics, αναφέρει ότι οι κυρώσεις "είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές". Μιλά γενικά για κυρώσεις οι οποίες περιλαμβάνουν δολοφονίες πυρηνικών επιστημόνων και σαμποτάζ μηχανημάτων επεξεργασίας. Ο Hufbauer λέει ότι βλέπει την ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος ως εξαιρετικά απίθανη, ωστόσο είναι δυνατόν οι κυρώσεις είτε να αναγκάσουν την υφιστάμενη ηγεσία να επανεξετάσει τη στρατηγική της σχετικά με τα όπλα είτε να την αδρανοποιήσουν έως ότου οι σημερινοί ηγέτες αποχωρήσουν και αντικατασταθούν από νέους πιο μετριοπαθείς.

Με δεδομένο το πόσο πολύ πόνο προκαλούν οι κυρώσεις, ορισμένοι άνθρωποι έχουν φτάσει να λένε ότι ένα χειρουργικής ακρίβειας στρατιωτικό χτύπημα θα ήταν προτιμότερο. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα μπορούσε πυροδοτήσει ένα ευρύτερο πόλεμο που θα προκαλούσε ακόμα μεγαλύτερο κακό από τις κυρώσεις, σημειώνει ο Hufbauer.

Στο μεταξύ, με τις οικονομικές κυρώσεις η Αμερική πλασάρει την εικόνα του νταή στη Μέση Ανατολή, λέει ο Robert McGee, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Fayetteville State στη Βόρεια Καρολίνα ο οποίος έχει μελετήσει το θέμα των κυρώσεων. "Δεν είναι κακοί όλοι οι Ιρανοί», λέει ο McGee. "Κακοί είναι μόνο κάποιοι άνθρωποι στην ηγεσία. Οι άνθρωποι που βλάπτονται είναι πολλές φορές οι λιγότερο ικανοί να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους. Είναι οι φτωχοί και οι εργαζόμενοι: Οι οικονομικές τους ευκαιρίες εξατμίζονται".

Αυτό είναι και το αίνιγμα. "Οι Ιρανοί αντιμετωπίζουν έναν σκληρό χειμώνα,", έγραφε η Globe & Mail του Καναδά στις 3 Οκτωβρίου. Ο σκοπός μπορεί να αγιάζει τα μέσα. Οι Αμερικανοί θα πρέπει τουλάχιστον να γνωρίζουν πόσο κακό κάνουν σε 75 εκατομμύρια ανθρώπους, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι εντελώς αθώοι.

Ο Coy είναι συντάκτης θεμάτων Οικονομίας του Bloomberg Businessweek. 
 capital.gr
10/10/12