Αποζημιώσεις και επανορθώσεις

Σταμπόγλης Διονύσης
Ιδιαίτερα διακριτικούς χειρισμούς και χαμηλούς τόνους χρησιμοποιεί η κυβέρνηση στην έγερση του θέματος των εν γένει ελληνικών απαιτήσεων έναντι της Γερμανίας, για την καταβολή των πολεμικών αποζημιώσεων και επανορθώσεων αλλά και την επιστροφή του αναγκαστικώς συναφθέντος κατοχικού δανείου από την Τράπεζα της Ελλάδος. Κατά καιρούς το θέμα έρχεται στο προσκήνιο και στη συνέχεια ξεχνιέται αλλά αυτή τη φορά η  κυβέρνηση φέρεται <να  άνοιξε το θέμα για να το κλείσει> και ως πρώτο βήμα διεκδικεί την τοποθέτηση επί του θέματος από γερμανικής πλευράς. Επισημαίνεται ότι αρμοδίως παρέχονται οι εξής διευκρινίσεις:
-Πρώτον, ότι η Ελλάδα ουδέποτε παραιτήθηκε των αξιώσεων της,
-Δεύτερον, ότι καμιά άλλη χώρα δεν είχε υποστεί αναγκαστικό δανεισμό από τη Γερμανία, και
-Τρίτον, ότι μόνον ζημιά μπορεί να προκαλέσει η διασύνδεση του θέματος αυτού με το θέμα του τρέχοντος δανεισμού της χώρας μας.     
  
Σταθμός στην έγερση του θέματος των πολεμικών αποζημιώσεων θεωρείται η Ρηματική Διακοίνωση που είχε διαβιβασθεί στη γερμανική πλευρά το 1995 με εντολή του τότε υπουργού Εξωτερικών και νυν Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια. Στη Ρηματική Διακοίνωση αναφερότανε μεταξύ άλλων ότι η Ελλάδα δεν έχει παραιτηθεί των αξιώσεων της για τη χορήγηση αποζημιώσεων και επανορθώσεων για τις ζημιές που υπέστη κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής.  Σημειωνόταν επίσης ότι, επειδή πρόκειται για απαιτήσεις διαφορετικών κατηγοριών η ελληνική πλευρά προτείνει <προς διευκόλυνση των συνομιλιών> να γίνει ξεχωριστά  η εξέταση μιας εκάστης των κατηγοριών των απαιτήσεων αυτών.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εξωτερικών υπολόγισαν, τότε, συνολικά τις ελληνικές απαιτήσεις έναντι της Γερμανίας, ως εξής:
 -Πρώτη απαίτηση 7.180 εκατ. δολ. του 1946 για τις πραγματικές επίσημα καταγεγραμμένες ζημιές που προκλήθηκαν στο ελληνικό δημόσιο και τους ιδιώτες κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η αποτίμηση των ζημιών αυτών έγινε από ειδική επιτροπή και κατατέθηκε επισήμως στη Διάσκεψη του Παρισιού του 1946 για τις γερμανικές αποζημιώσεις.
-Δεύτερη απαίτηση ύψους 153 εκατ. δολ. έτους 1946 για τα απολεσθέντα ελληνικά σκάφη κατά τη διάρκεια της λεγόμενης ουδετερότητας της χώρας μας δηλαδή από την κήρυξη του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι την έναρξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου.
-Τρίτη απαίτηση συνολικού ποσού 153 εκατ. δολ. (του 1947) για την αποπληρωμή του υποχρεωτικώς συναφθέντος δανείου της Τράπεζας της Ελλάδος προς τις αρχές κατοχής. Στην ανωτέρω απαίτηση πρέπει να προστεθούν οι σχετικοί τόκοι. Σημειώνεται ότι οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής υποχρέωσαν την ελληνική πλευρά, από το Σεπτέμβριο του 1941, να αναλάβει τα έξοδα των στρατευμάτων αυτών. Αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι  οι χιτλερικοί απασχολούσαν ισχυρά στρατεύματα στην Ελλάδα, λόγω της αντίστασης.  Η τότε συμφωνία όριζε ότι τα καταβλητέα από την Ελλάδα έξοδα κατοχής θα ανερχόντουσαν  στα 1.500 εκατ. δραχμές, μηνιαίως. Ένα έτος μετά η ελληνική πλευρά υποχρεώνεται στον καθορισμό των εξόδων στα 8.000 εκατ. δραχμές ενώ το 1943 καταργείται το όριο αυτό και ο δανεισμός γίνεται απεριόριστα με τις γνωστές καταστρεπτικές συνέπειες και τους αναρίθμητους θανάτους Ελλήνων λόγω της πείνας που απλώθηκε στη χώρα.
 Οι ελληνικές απαιτήσεις επανορθώσεων δεν ήταν δυνατόν να προβληθούν στο παρελθόν, τουλάχιστον έως την επανένωση της Γερμανίας το 1990, λόγω της Συμφωνίας του Λονδίνου του 1953. Μετά την επανένωση της Γερμανίας εξέλιπε ο λόγος αναβολής της καταβολής των αποζημιώσεων και επανορθώσεων. Τώρα,  η Ελλάδα επανέρχεται  στο θέμα (και πολύ σωστά), αλλά χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στους  χειρισμούς που πρέπει να συνάδουν πλήρως με το διεθνές δίκαιο και το περί δικαίου αίσθημα. 
 .tovima.gr
22/5/13