Το ενεργειακό παζλ της Ρωσίας

Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αποκατέστησε την κυριαρχία και τα οικονομικά του ρωσικού κράτους και κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του κόσμου παρά τις αυταρχικές παρεκκλίσεις. Ωστόσο, το ζήτημα της θέρμανσης στις πόλεις δείχνει ότι η επανάκτηση της δυνατότητας για δημόσιες επενδύσεις δεν ευνοεί καθόλου την παροχή βασικών υπηρεσιών. Ο πειρασμός για εκποίηση των κοινών αγαθών παραμένει ισχυρός. Η ενεργειακή απόδοση μπορεί να περιμένει.

Τον χειμώνα, οι περισσότεροι Ρώσοι κυκλοφορούν στα σπίτια τους με μαγιό, σορτς ή ανάλαφρα φορέματα και το παράθυρο... μισάνοιχτο. Έξω, στη Σιβηρία, η θερμοκρασία φλερτάρει με τους - 40 °C, στη Μόσχα συχνά με τους -25 °C. Μέσα στα σπίτια, όμως, η ζέστη ενίοτε γίνεται τόσο αποπνιχτική, ώστε πρέπει να αφήνεις μια ιδέα παγωμένου αέρα να εισχωρεί στο δωμάτιο από μια χαραμάδα.

Το αστικό σύστημα θέρμανσης, κληροδότημα της ΕΣΣΔ, εξακολουθεί να τροφοδοτεί τα τρία τέταρτα των νοικοκυριών. Το πρόβλημα είναι ότι δεν δίνει τη δυνατότητα για ρύθμιση της θερμοκρασίας σε κάθε κατοικία. Το δίκτυο αυτό, το μεγαλύτερο και παλιότερο στον κόσμο, καταρτίστηκε χωρίς κάποια ιδιαίτερη μέριμνα για εξοικονόμηση σε φυσικό αέριο, κάρβουνο ή μαζούτ. Τα εργοστάσια παραγωγής θερμότητας, τα οποία συχνά εντάσσονται στις κεντρικές ηλεκτρικές μονάδες βιομηχανικών συγκροτημάτων, καταβροχθίζουν τα καύσιμα με βουλιμία. Όσο για τους σωλήνες που μεταφέρουν το ζεστό νερό, είναι εγκατεστημένοι υπογείως, πολλές φορές όμως δεν έχουν μόνωση, με αποτέλεσμα να υπάρχουν τεράστιες απώλειες. Οι πολιτικοί μηχανικοί, στην άκρη αυτής της αλυσίδας, δεν είχαν αναδείξει τη θερμική μόνωση σε προτεραιότητα στρατηγικής σημασίας για τους ομαδικούς οικισμούς. Το αποτέλεσμα είναι η θέρμανση να καταναλώνει το ένα τρίτο της πρωτογενούς ενέργειας που παράγεται στη χώρα. Διαρροές, φθορές, μέτρια απόδοση, κίνδυνοι για διακοπή της παροχής : η ανανέωσή τους επείγει. 

• Πώς, όμως, να χρηματοδοτήσει κανείς αυτό το τεράστιο δίκτυο ; Η απάντηση δεν είναι διόλου απλή -και όχι μόνο για λόγους λογιστικής.

• Η θέρμανση και, γενικότερα, οι υπηρεσίες που σχετίζονται με την κατοικία, στη Ρωσία θεωρούνται θεμελιώδεις ανάγκες, ίδιου επιπέδου με την υγεία ή την παιδεία.

 Από τη σοβιετική εποχή, πολλοί πολίτες πιστεύουν ότι είναι ευθύνη του κράτους να παρέχει στον καθένα μια στέγη και να διατηρεί χαμηλά, αν όχι δωρεάν [1], τις τιμές των « κοινωφελών υπηρεσιών » (θέρμανση, νερό, ηλεκτρικό). Σύμφωνα με μελέτη του Πανρωσικού Κέντρου Μελετών της Κοινής Γνώμης (VTsIOM), η οποία παρουσιάστηκε στις αρχές του 2013, το πρώτο ζήτημα που απασχολεί το 58% των ερωτηθέντων είναι οι κοινωφελείς υπηρεσίες. Και όχι άδικα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, αυτές απορροφούσαν μόλις το 2% του ετήσιου εισοδήματος των νοικοκυριών, σε αντίθεση με το 8% έως 10% που ισχύει σήμερα, πόσω μάλλον στα χωριουδάκια των απομακρυσμένων επαρχιών όπου οι μισθοί είναι χαμηλοί.

Ο ομοσπονδιακός νόμος ορίζει ότι οι χρεώσεις αυτές δεν μπορούν να ξεπερνούν το 22% του εισοδήματος ενός νοικοκυριού. Από εκεί και πέρα, η κοινότητα ρυθμίζει τον λογαριασμό. Στη Μόσχα, μια πανάκριβη πόλη που διαθέτει έναν ιδιαίτερα πλούσιο δήμο, το όριο αυτό έχει κατεβεί στο 10%. Διάφορες κατηγορίες του πληθυσμού, όπως οι συνταξιούχοι ή οι βετεράνοι πολέμου, απολαμβάνουν ειδικά τιμολόγια. Και ο κόσμος θέλει να διατηρήσει τα κεκτημένα του. Το 2005, η κυβέρνηση επιχείρησε να αμφισβητήσει τις κοινωνικές κατακτήσεις, τα « λγκότι » (εντελώς δωρεάν ή μειωμένες τιμές στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ιατρική περίθαλψη και φάρμακα, εξαιρέσεις από τις κοινωφελείς χρεώσεις), προτείνοντας την αντικατάστασή τους με επιδόματα. Πάνω από μισό εκατομμύριο άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους σε καμιά εκατοστή πόλεις, για να προασπιστούν την ιδέα περί δημόσιων υπηρεσιών. Ήταν και οι πρώτες μαζικές δημόσιες συναθροίσεις μετά το 1991............................................http://www.monde-diplomatique.gr/spip.php?article566
5/7/14
-