Δραχμή - Ευρώ - Το χρέος της Ελλάδας

1. Οι πιο καλά κρυμμένες αλήθειες της ελληνικής κρίσης και η επιστροφή στην νέα Δραχμή. 

Οι πιο καλά κρυμμένες αλήθειες της ελληνικής κρίσης: 1 νέα Δραχμή= 1 Ευρώ....Τόσο στο ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης όσο και κατά τη διάρκεια της οι Έλληνες πολιτικοί και η Τρόικα έδωσαν πολλές υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν και έκαναν πολλές προβλέψεις που δεν επιβεβαιώθηκαν. Ίσως, όμως, πολύ χειρότερο από τις ψεύτικες υποσχέσεις και τις ανεπιβεβαίωτες προβλέψεις να είναι το γεγονός ότι αποκρύφτηκαν πολλές αλήθειες απ' τον ελληνικό λαό οι οποίες ήταν και είναι καθοριστικής σημασίας για το μέλλον του. Όχι μόνο αυτό αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις διαστρεβλώθηκε η πραγματικότητα με τέτοιο τρόπο ώστε να αναδειχθούν ως αληθινά ακριβώς τα αντίθετα απ' αυτά που ισχύουν, σε μια προσπάθεια εκφοβισμού και παραπληροφόρησης των Ελλήνων ώστε να αποδεχτούν αυτό που τους προβλήθηκε ως μοιραίο, χωρίς στην πραγματικότητα να είναι.

Σε αυτή τη σύντομη σειρά άρθρων, θα προσπαθήσουμε να ξεσκεπάσουμε μερικές από τις πιο καλά κρυμμένες αλήθειες για την ελληνική κρίση, η αποκάλυψη των οποίων ίσως να αλλάξει καθοριστικά την εικόνα που πιθανόν οι περισσότεροι έχουν γι' αυτήν.
Η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί είναι απλή: πρώτα θα αναφέρεται τί έχει υποστηριχτεί από τους Έλληνες πολιτικούς και την Τρόικα για μερικά από τα σημαντικότερα ζητήματα της κρίσης και στη συνέχεια με τη βοήθεια στοιχείων θα βλέπουμε τί ισχύει όντως και ποια είναι η αλήθεια που έγινε προσπάθεια να μείνει κρυμμένη απ' όλους μας.
Κρυμμένη Αλήθεια Νο1: Το χρέος της Ελλάδας, των Ελλήνων πολιτών και των ελληνικών επιχειρήσεων μπορεί να αποπληρωθεί σε δραχμές χωρίς να επέλθει πτώχευση
“Η επιστροφή στη δραχμή με στόχο την υποτίμηση της ώστε η χώρα να βοηθηθεί στην έξοδο της απ' την κρίση, θα προκαλούσε εκρηκτική αύξηση του χρέους κράτους, πολιτών και επιχειρήσεων. Αυτό γιατί μπορεί η χώρα να επιστρέψει στη δραχμή αλλά το χρέος θα παραμείνει στο ευρώ. Έτσι, καθώς η δραχμή θα πρέπει να υποτιμηθεί τουλάχιστον κατά 50% και πιθανόν κατά 70%, το ύψος του χρέους θα απογειωθεί, η αποπληρωμή του θα γίνει αδύνατη και τόσο η χώρα όσο και οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θα βιώσουν μία καταστροφική πτώχευση.”
Αυτό ήταν ένα από τα βασικότερα επιχειρήματα των πολιτικών για να πείσουν τους Έλληνες ότι ο δρόμος του ΔΝΤ ήταν μονόδρομος. Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι διαφορετική.
Κρατικό χρέος
Η Ελλάδα τον Απρίλιο του 2010 είχε κρατικό χρέος 319 δις ευρώ από τα οποία τα 294 ήταν σε ομόλογα, με το 90% αυτών να ρυθμίζονται νομικά από το ελληνικό δίκαιο. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία η χώρα μπορούσε να επιστρέψει στη δραχμή και να αναθέσει στη Βουλή το νομοθετικό έργο της αλλαγής των όρων των ομολόγων, οι οποίοι και θα δέσμευαν, ως υποχρεωτικά εφαρμοστέο δίκαιο, τους κατόχους τους, δηλαδή τους δανειστές της χώρας. Σε αυτήν την την περίπτωση η Ελλάδα μπορούσε να αποπληρώσει το 90% του χρέους της σε ομόλογα με δραχμές, τις οποίες θα τύπωνε η Τράπεζα της Ελλάδας. Οι δανειστές θα ήταν υποχρεωμένοι να αποδεχτούν αυτήν την αποπληρωμή και η Ελλάδα δε θα πτώχευε αλλά θα απέφευγε την πτώχευση και θα ξεπλήρωνε το χρέος της. Το γεγονός ότι η χώρα είχε και έχει αυτή τη νομική δυνατότητα, θα μπορούσε, αν μη τί άλλο, να χρησιμοποιηθεί ως ένα πανίσχυρο διαπραγματευτικό χαρτί αλλάζοντας τις ισορροπίες με την Τρόικα. Η δυνατότητα αυτή δεν έχει χαθεί αλλά εξακολουθεί να ισχύει για ένα μεγάλο τμήμα του ελληνικού χρέους, της τάξης των 220 δις ευρώ περίπου.
Τα παραπάνω υποστηρίζονται από τρεις διαφορετικές νομικές εκθέσεις τριών πανεπιστημίων (Σικάγου, Νέας Υόρκης και Duke) και μίας εξειδικευμένης στη νομοθεσία κρατικού χρέους νομικής εταιρίας με έδρα στη Νέα Υόρκη. Τα παραπάνω επίσης υποστηρίζονται από δημοσιεύματα και ρεπορτάζ των: Wall Street Journal, Financial Times, Reuters και ARD (γερμανική κρατική τηλεόραση).
Χρέος ιδιωτών & επιχειρήσεων
Όσα ειπώθηκαν παραπάνω για το κρατικό χρέος ισχύουν σε μεγάλο βαθμό και για το χρέος των πολιτών και των επιχειρήσεων. Σε πρόσφατη δημοσίευση της η Wall Street Journal παρουσίασε τις απόψεις εξειδικευμένων σε θέματα κρατικού χρέους νομικών εταιριών του Λονδίνου, όπως οι Allen & Overy LLP και Clifford Chance LLP.
Οι εταιρίες δήλωσαν σχετικά, μεταξύ άλλων, τα εξής: “Αν η χώρα αποφασίσει να επιστρέψει στη δραχμή η κατάσταση με τους πιστωτές της Ελλάδας θα καταλήξει κατά πάσα πιθανότητα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Αυτό θα πρέπει να δημιουργήσει νόμους που θα ορίζουν τί συμβαίνει με τις υποχρεώσεις σε ευρώ των ελληνικών επιχειρήσεων και των πολιτών. Το πιο πιθανό σενάριο με βάση προηγούμενες περιπτώσεις αλλαγής νομίσματος είναι ότι τα δάνεια σε ευρώ θα μετατραπούν σε δάνεια σε δραχμές σε μία ορισμένη ισοτιμία. Αυτό θα επιφέρει στους δανειστές μεγάλες απώλειες καθώς η νέα δραχμή θα υποτιμηθεί ταχύτατα έναντι του ευρώ και άλλων νομισμάτων.”
Με απλά λόγια, η απόφαση για το αν το κρατικό χρέος της Ελλάδας , των Ελλήνων πολιτών και των ελληνικών επιχειρήσεων μετατραπεί σε δραχμές ή όχι στην περίπτωση που η χώρα θα εγκαταλείψει το ευρώ, εξαρτάται με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, αποκλειστικά και μόνο από το ελληνικό Κοινοβούλιο, δηλαδή απ' την ίδια την Ελλάδα.
Γνώριζαν οι Έλληνες πολιτικοί την αλήθεια;
Προκειμένου να υπάρξει απόκρυψη της αλήθειας προαπαιτείται η γνώση της. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι αν οι Έλληνες πολιτικοί (οι ανώτατοι αξιωματούχοι) και η Τρόικα γνώριζαν τα παραπάνω. Η απάντηση είναι πως ναι. Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία πως η Τρόικα γνώριζε εξ αρχής, καθώς υπήρχαν άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν και η διαδικασία αυτή αποτελούσε το πιθανότερο σενάριο για την Ελλάδα αν επέστρεφε στη δραχμή, όπως αναφέρουν και οι δικηγόροι των δύο παραπάνω νομικών εταιριών.
Όσον αφορά στους Έλληνες πολιτικούς γνώριζαν τουλάχιστον από τον Ιούλιο του 2010, όταν δημοσιεύτηκε στο XrimaNews.gr και στη συνέχεια σε πληθώρα ελληνικών ΜΜΕ το άρθρο με τίτλο “Το κρυφό διαπραγματευτικό χαρτί της Ελλάδας” το οποίο ανέφερε με λεπτομέρειες τα κυριότερα σημεία σχετικής μελέτης του πανεπιστημίου του Duke και της αμερικανικής νομικής εταιρίας που αναφέρθηκε παραπάνω. Μάλιστα, είχα προωθήσει σε υψηλόβαθμα πολιτικά πρόσωπα της χώρας μέσω Ελλήνων δημοσιογράφων τόσο τη μελέτη αυτούσια όσο και το άρθρο όπου την παρουσίαζα.
Η ελληνική κυβέρνηση προσέλαβε ως σύμβουλο τη νομική εταιρία που αναφέρεται στο άρθρο
Η απόλυτη απόδειξη, όμως, της γνώσης όλων των παραπάνω από τους Έλληνες πολιτικούς αξιωματούχους πηγάζει από το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση προσέλαβε ως σύμβουλο της τον Αύγουστο του 2011, τη νομική εταιρία που είχε καταρτίσει μαζί με το πανεπιστήμιο του Duke την μελέτη που παρουσίασα μεταφρασμένη στο άρθρο “Το κρυφό διαπραγματευτικό χαρτί της Ελλάδας” τον Ιούλιο του 2010 (περιλαμβάνεται στο βιβλίο “Υπόθεση Ελληνική Κρίση – Περίεργες Συμπτώσεις”, Εκδόσεις Λιβάνη).
Την είδηση της πρόσληψης της συγκεκριμένης εταιρίας δημοσίευσαν οι Financial Times με την επιπλέον πληροφορία πως η ίδια αυτή εταιρία ήταν που συμβούλεψε την Αργεντινή και την Ισλανδία όταν προχώρησαν σε πτώχευση.

Πάνος Παναγιώτου
Επικεφαλής χρηματιστηριακός τεχνικός αναλυτής

http://alithinapsemata.gr

-------------------------------------------------

2. Διεθνής επιτροπή να ελέγξει το ελληνικό χρέος

 

Του ΚΩΣΤΑ ΛΑΠΑΒΙΤΣΑ Καθηγητής Οικονομικών στη σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.

ΟΙ ΛΑΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΠΟΥ ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ ΝΑ ΦΕΡΟΥΝ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟ ΒΑΡΟΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΔΙΑΣΩΘΟΥΝ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΡΩΣΤΗΜΕΝΟ ΣΑΡΚΙΟ ΤΗΣ ΟΝΕ, ΕΧΟΥΝ ΑΠΟΛΥΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΓΙΑΤΙ ΤΟΥΣ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΑΥΤΗ Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ

Το δημόσιο χρέος της χώρας μας είναι αδύνατον να αποπληρωθεί στο σύνολό του, όπως πλέον γίνεται παραδεκτό από όλους. Το μέγεθος του προβλήματος επιβάλλει ουσιαστική δημόσια συζήτηση και ρήξη με την τακτική που ακολουθήθηκε από την αρχή της κρίσης.

Δηλαδή, να αφήνονται τα αλλεπάλληλα προβλήματα στα χέρια μιας μικρής ομάδας υποτιθέμενων ειδικών, ενώ παράλληλα να ασκείται παραπληροφόρηση και κατατρομοκράτηση των λαϊκών στρωμάτων από τα ΜΜΕ.

Η προσέγγιση αυτή έχει αποτύχει παταγωδώς. Η χώρα είναι σε απόλυτο αδιέξοδο και είναι απαραίτητη η ευρεία λαϊκή συμμετοχή στη διαδικασία που θα καταλήξει στις αποφάσεις για την αντιμετώπιση του χρέους. Το πρώτο βήμα μπορεί να είναι ο σχηματισμός διεθνούς Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου (ΕΛΕ) του δημοσίου χρέους. Και εξηγούμαι.

Το δημόσιο χρέος είναι ένα τεράστιο και πολυπλόκαμο μέγεθος, με μεγάλη ποικιλία συμβάσεων που έχουν συναφθεί με διαφορετικούς όρους. Περιβάλλεται δε από πυκνό σκοτάδι. Από τα λίγα που γνωρίζουμε είναι ότι περίπου τα δύο τρίτα κατέχονται στο εξωτερικό και κυρίως από γερμανικές και γαλλικές τράπεζες. Το εξωτερικό χρέος είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου ομόλογα, το 90% των οποίων έχει εκδοθεί υπό ελληνική νομοθεσία.

Το εγχώριο χρέος κατέχεται επίσης από τράπεζες, αλλά και από ασφαλιστικά ταμεία και άλλους ομολογιούχους. Το Δημόσιο ακόμη χρωστάει σημαντικά ποσά σε μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις.

Για να αντιμετωπίσει το ζήτημα του χρέους η χώρα πρέπει ευθέως να αποφασίσει τι θα πληρώσει και πώς. Πρέπει δε να λάβει η ίδια την πρωτοβουλία και όχι να σύρεται πίσω από τις προτάσεις της Ε.Ε., οι οποίες απλώς μεταθέτουν το πρόβλημα σε βάθος χρόνου, επιβάλλοντας παράλληλα τεράστιο κόστος. Οι επιλογές είναι πολύ δύσκολες. Πόσο θα είναι το «κούρεμα» των δανειστών; Πώς θα διαχωριστούν οι εγχώριοι από τους ξένους δανειστές; Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αφεθούν οι αποφάσεις αυτές αποκλειστικά στα χέρια των «επαϊόντων» του υπουργείου Οικονομικών και της Τράπεζας της Ελλάδας. Για να υπάρξει αποφασιστική λύση υπέρ των πολλών, απαιτείται η δημοκρατική συμμετοχή των εργατικών οργανώσεων και της κοινωνίας των πολιτών.

Η ΕΛΕ μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο συμβάλλοντας στην απαραίτητη διαφάνεια. Θα πρόκειται για μια διεθνή επιτροπή που θα απαρτίζεται από ειδικούς των αναδιαρθρώσεων, νομικούς, ειδικούς του δημοσιονομικού λογιστικού ελέγχου, οικονομολόγους, συνδικαλιστές, εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, και άλλους. Θα έχει, βεβαίως, απόλυτη ανεξαρτησία από κομματικούς φορείς. Από την άλλη, η ΕΛΕ θα στηρίζεται σε πλήθος άλλων επιτροπών και φορέων που θα μπορούν να κινητοποιήσουν ευρύτερα λαϊκά στρώματα και να πιέσουν για διαφάνεια με το δικό τους τρόπο. Θα αρχίσει έτσι να γίνεται πραγματικότητα η λαϊκή συμμετοχή που είναι απαραίτητη για την ουσιαστική αντιμετώπιση του χρέους.

Η ΕΛΕ θα απαιτήσει να της ανοιχτούν οι συμβάσεις τις οποίες και θα μελετήσει για όσο διάστημα χρειάζεται ώστε να διαπιστώσει το ποιόν του χρέους. Αποφασιστική σημασία στο σημείο αυτό θα έχει το «απεχθές» ή «παράνομο» χρέος.

Να σημειωθεί ότι η έννοια του «απεχθούς» χρέους εισήχθη στο διεθνές δίκαιο από το ρώσο νομικό Αλεξάντερ Ναούμ Σακ κατά τη δεκαετία του 1920 και εν ολίγοις αναφέρεται σε δημόσια χρέη τα οποία στρέφονται κατά των λαϊκών συμφερόντων. Υπάρχει ευρεία νομική αντιπαράθεση στο θέμα, να σημειωθεί όμως ότι οι ΗΠΑ επιχείρησαν να χρησιμοποιήσουν την έννοια το 2003 για να διαγράψουν τα χρέη του καθεστώτος Σαντάμ. Εκαναν πίσω όταν διαπίστωσαν ότι θα δημιουργούσαν καταλυτικό προηγούμενο για πλειάδα άλλων χωρών.

Η έννοια του «παράνομου» χρέους είναι ακόμη ευρύτερη και έχει χρησιμοποιηθεί από πλήθος οργανώσεων που επιχειρούν να πετύχουν μείωση των χρεών των αναπτυσσόμενων χωρών. Αναφέρεται, για παράδειγμα, σε χρέος το οποίο έχει διαστάσεις ποινικές, ή άδικες, ή καταστροφικές για το περιβάλλον.

Η ΕΛΕ θα βρει πεδίον δόξης λαμπρόν στη χώρα μας. Και μόνον οι συμβάσεις χρέους με τη διαμεσολάβηση της Γκόλντμαν Σακς, καθώς και αυτές για πολεμικούς εξοπλισμούς, καθιστούν αναγκαίο τον ανεξάρτητο έλεγχο. Αν αποδειχτούν «απεχθείς» ή «παράνομες», η χώρα μπορεί ευθέως να αρνηθεί την αποπληρωμή, αποδίδοντας ταυτόχρονα ευθύνες σε όσους είχαν εμπλοκή. Περαιτέρω, η διαφάνεια μέσω του έργου της ΕΛΕ θα επιτρέψει στην κοινωνία να αποφασίσει η ίδια τι θα αποπληρώσει από το χρέος που δεν είναι «απεχθές».

Υπάρχει πλούσια εμπειρία από τη Λατινική Αμερική και αλλού στο ζήτημα αυτό. Είναι ενθαρρυντικό ότι ήδη έχει αρχίσει να αξιοποιείται από ελληνικής πλευράς και ας ελπίσουμε ότι σύντομα θα υπάρξει πρωτοβουλία για το σχηματισμό ΕΛΕ. Περιττό να ειπωθεί ότι παρουσιάζεται μεγάλο ενδιαφέρον και από άλλες χώρες της περιφέρειας. Αν δημιουργηθούν συνεργαζόμενες ΕΛΕ των ευρωπαϊκών χωρών θα υπάρξει και πραγματικός διεθνισμός, πέρα από τις πομφόλυγες του ευρωπαϊσμού.

Οι λαοί της Ευρώπης καλούνται να φέρουν στις μέρες μας ένα τρομακτικό βάρος, ώστε να διασωθούν οι τράπεζες, αλλά και το αρρωστημένο σαρκίο της ΟΝΕ. Εχουν απόλυτο δικαίωμα να γνωρίζουν γιατί τους επιβάλλεται αυτή η τραγωδία. Στη χώρα μας είναι επιτακτικό δημοκρατικό αίτημα να ανοίξουν οι συμβάσεις του χρέους και να σχηματιστεί ΕΛΕ τώρα.

enet gr

------------------------------------

3. Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΚΟΡΥΦΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ!

 

Του ΚΩΣΤΑ ΛΑΠΑΒΙΤΣΑ*

Λίγες ώρες μετά την λήξη της συνόδου κορυφής της Ευρωζώνης και της κοινής ανακοίνωσης για τον τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος του ελληνικού χρέους ζητήθηκε από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου SOAS του Λονδίνου, Κώστα Λαπαβίτσα, να σχολιάσει και να αναλύσει τις αποφάσεις. Το παρόν κείμενο αποτελεί απομαγνητοφώνηση της συνέντευξης που δημοσιεύτηκε στις 22 Ιουλίου στο www.thepressproject.gr

- Η κυβέρνηση και οι Ευρωπαίοι πανηγυρίζουν για τις αποφάσεις της συνόδου. Εσείς τι είδατε να συμβαίνει χθες στις Βρυξέλες;

Αυτό που αποφασίστηκε χθες (21/07) μπορούμε συνοπτικά να το ονομάσουμε αθέτηση πληρωμών με πρωτοβουλία του δανειστή. Εμείς είχαμε από καιρό πει ότι η Ελλάδα οδεύει αναπόφευκτα προς αθέτηση πληρωμών. Υπάρχουν δύο τρόποι να γίνει: Ο ένας είναι με πρωτοβουλία του δανειστή.

Ο άλλος είναι με πρωτοβουλία του δανειζόμενου. Είχαμε μάλιστα πει -και θα επανέλθω- ότι ουσιαστική λύση μπορεί να βρεθεί μόνο με πρωτοβουλία του δανειζόμενου, αλλά είχαμε επίσης πει ότι πιθανώς να δούμε αθέτηση πληρωμών με πρωτοβουλία του δανειστή. Αυτό λοιπόν το είδαμε χθες. Αυτό που συνέβη είναι εν συνόψει αυτό, το οποίο είχε δύο κύρια χαρακτηριστικά: 1ον παροχή νέων δανείων από τον επίσημο δανειστή, δηλαδή από την Ε.Ε. πιθανώς με συμμετοχή του ΔΝΤ, αν και δεν ξέρουμε ακριβώς το μέγεθος αυτή τη στιγμή, ο οποίος νέος δανεισμός δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος, ο καθαρός νέος δανεισμός είναι πιθανώς γύρω στα 60 δισ. ευρώ. Αυτό που τον κάνει διαφορετικό είναι ότι θα έχει μεγάλη διάρκεια, δηλαδή επιμηκύνεται, και θα έχει αρκετά μικρότερο επιτόκιο, ο τόκος δηλαδή θα είναι στα 3.5%. Το πρώτο λοιπόν στοιχείο είναι αυτό, το οποίο είναι στο ίδιο μήκος κύματος με αυτά που έχουμε δει ως τώρα, δηλαδή να αναλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο ελληνικού χρέους ο επίσημος δανειστής της Ευρώπης και με τη συμμετοχή του ΔΝΤ.Συνεχίστηκε αυτό και χθες αποφασίστηκαν αυτά τα νέα μέτρα.

Όμως για να δεχτεί να το κάνει αυτό ο επίσημος δανειστής -και ειδικά η Γερμανία- πίεσαν για συμμετοχή και των ιδιωτών δανειστών και είναι εμφανές ότι υπό την πίεση ειδικά της Γερμανικής κυβέρνησης οι τράπεζες ενέδωσαν, άλλα όλο αυτό έγινε όπως είπα και πριν με πρωτοβουλία του δανειστή, δηλαδή έγινε με τους καλύτερους δυνατόν όρους για τους ιδιωτικούς δανειστές. Δηλαδή τι έγινε: Οι τράπεζες συμφώνησαν να παρατείνουν τον δανεισμό τους προς την Ελλάδα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα δεχόμενες όμως και μια περικοπή του ύψους του κεφαλαίου το οποίο μας έχουν διαθέσει, δηλαδή έγινε ένα σχετικό κούρεμα. Το κούρεμα αυτό το οποίο μαθαίνουμε τώρα είναι του ύψους του 20% στην καλύτερη περίπτωση για τις τράπεζες που συνολικά σημαίνει μια απομείωση του ελληνικού χρέους που δεν θα είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Δεν ξέρουμε ακριβώς πόση θα είναι αυτή η απομείωση γιατί το σχέδιο είναι καθαρός βυζαντινισμός στην πολυπλοκότητά του αλλά αν κρίνουμε από αυτά που λέει η Ελληνική κυβέρνηση και από αυτά που μας έκαναν διαθέσιμα οι τράπεζες πιθανώς η μείωση του ελληνικού χρέους να είναι της τάξης του 7 με 10%.

Οι όροι που θα πάρουν οι τράπεζες θα είναι εξαιρετικά επωφελείς για αυτές. Δηλαδή θα απαλλαγούν από ελληνικό χρέος που γνωρίζουν πολύ καλά ότι αποκλείεται να αποπληρωθεί στην ολότητά του. Θα λάβουν νέο χρέος το οποίο θα έχει καλύτερες εγγυήσεις ύψους 80% του αρχικού και θα λάβουν φυσικά και καλύτερα επιτόκια, γιατί τα επιτόκια στο νέο αυτό χρέος θα είναι υψηλότερα των επιτοκίων του παλαιού κατά μέσο όρο. Οι τράπεζες δηλαδή έχουν βγει πολύ καλά ωφελημένες από αυτή τη δουλειά. Το κέρδος για την Ελλάδα είναι μικρό και έχει να κάνει με τη μείωση του χρέους κατά 7 έως 10%. Αυτός λοιπόν ο συνδυασμός παρουσιάζεται από την κυβέρνηση ως θρίαμβος και ουσιαστική λύση του ελληνικού προβλήματος χρέους. Δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο. Είναι όπως είπα πριν αθέτηση πληρωμών με πρωτοβουλία του δανειστή η οποία αποβαίνει προς όφελός του και η οποία θα έχει περιορισμένα κέρδη όσον αφορά τον δανειζόμενο. Αποτρέπει τον κίνδυνο άμεσης κατάρρευσης. Δίνει στην Ελλάδα ένα χρονικό διάστημα αλλά δεν λύνει το πρόβλημα του χρέους με αποφασιστικό τρόπο.

- Στη χθεσινή δήλωση αναφέρεται πολλές φορές πόσο ξεχωριστή είναι η Ελλάδα. Οι άλλες χώρες της περιφέρειας θα τα καταφέρουν;

Μα και μόνο το γεγονός ότι το λένε και το επαναλαμβάνουν με τέτοιο τρόπο δείχνει ότι προσπαθούν να αποτρέψουν το κακό. Δε πρόκειται περί αυτού. Είναι εμφανές ότι και η Πορτογαλία και η Ιρλανδία αντιμετωπίζουν προβλήματα χρέους τα οποία είναι παρεμφερή της Ελλάδας, αυτό είναι ξεκάθαρο, και μάλιστα η ευρύτερη σημασία του τι συνέβη χθες με την αθέτηση των πληρωμών με την πρωτοβουλία του δανειστή έγκειται στο ότι ο ίδιος κίνδυνος υπάρχει και για τους κάτοχους Πορτογαλικών και Ιρλανδικών ομολόγων. Είναι εμφανές δηλαδή ότι άνοιξε ο δρόμος χθες για αθέτηση πληρωμών γενικότερα στην Ευρωζώνη, πράγμα που μέχρι χθες θεωρούταν απίθανο, αδύνατο, αδιανόητο και όλα αυτά που μας έλεγαν μέχρι πέρυσι. Χθες φάνηκε λοιπόν ότι δεν είναι καθόλου αδιανόητο. Από εδώ και πέρα αυτό θα γίνεται. Οι κάτοχοι Πορτογαλικών και Ιρλανδικών ομολόγων θα πρέπει να αρχίσουν να ξανασκέφτονται τη θέση τους.

Ο πραγματικός κίνδυνος από το χθεσινό, αυτό το οποίο δεν έγινε, δεν είναι τόσο κάτι που αφορά τα Πορτογαλικά και τα Ιρλανδικά, το οποίο στο κάτω-κάτω ανακοινώθηκε ότι για την Πορτογαλία και την Ιρλανδία τα υπάρχοντα επίσημα δάνεια θα έχουν και αυτά το ίδιο επιτόκιο με τα ελληνικά, δηλαδή στο 3.5%. Ο πραγματικός κίνδυνος από τα χθεσινά, η πραγματική αμέλεια και αυτό που λείπει από την ανακοίνωση είναι φυσικά μέτρα όσον αφορά την Ισπανία και την Ιταλία. Γιατί ο κίνδυνος είναι για Ισπανία και Ιταλία δεν είναι η Ιρλανδία και η Πορτογαλία. Αυτές οι χώρες είναι καταφανώς χρεοκοπημένες και θα χρειαστεί να περάσουν σε κάποια διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους τους και οι ίδιες. Ο πραγματικός κίνδυνος είναι η Ισπανία και η Ιταλία και εκεί δεν είδαμε κανένα ουσιαστικό μέτρο να λαμβάνεται εκτός του ότι ανακοινώθηκε ότι το ταμείο αυτό, το EFSF θα αποκτήσει ένα σωρό νέες αρμοδιότητες, θα μπορεί να λειτουργήσει στη δευτερογενή αγορά, θα μπορεί να δίνει δάνεια σε χώρες οι οποίες κινδυνεύουν έστω και αν δεν έχουν εμφανίσει κρίση οι ίδιες, όμως θα τα κάνει όλα αυτά χωρίς να έχει περισσότερα κεφάλαια στη διάθεση του. Δεν ανακοινώθηκε καμία μεγέθυνση του κεφαλαίου του χθες. Άρα το πως θα συμβούν όλα αυτά όταν τα διαθέσιμα του EFSF είναι 440 δις ευρώ, πολλά από τα οποία έχουν ήδη διατεθεί στις χώρες τις ευρωζώνης και πολλά εκ των οποίων προφανώς θα πάρει και η Ελλάδα με αυτά που της χρειάζονται τώρα αυτό δεν έγινε καθόλου ξεκάθαρο. Δηλαδή δεν λύθηκε η επόμενη κρίση και είναι πολύ πιθανό στο επόμενο διάστημα να έχουμε επαναφορά. Τι μορφή θα πάρει θα το δούμε, δεν μπορεί κανείς να το προβλέψει αυτή τη στιγμή.

- Ο κος Παπανδρέου αναφέρθηκε σε ένα νέο «σχέδιο Μάρσαλ» που θα επιτύχει την ανάταξη της οικονομίας...

Το σχέδιο Μάρσαλ ήταν κάτι το οποίο πρόκυψε μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο όταν οι συνθήκες του παγκόσμιου καπιταλισμού ήταν πολύ διαφορετικές, όταν οι συνθήκες του αμερικανικού καπιταλισμού συγκεκριμένα ήταν πολύ διαφορετικές, όταν κυριαρχούσε η νοοτροπία του ελέγχου των αγορών, της τόνωσης της οικονομίας μέσω κρατικής παρέμβασης, όταν υπήρχε η κυρίαρχη ιδέα ότι ο καπιταλισμός χωρίς κρατική στήριξη δημιουργεί κρίσεις και θα καταρρεύσει. Το σχέδιο Μάρσαλ λοιπόν ήταν προϊόν της εποχής του. Σήμερα η εποχή είναι πάρα πολύ διαφορετική. Σήμερα κυριαρχεί ο νεοφιλελευθερισμός και κυριαρχεί η αντίληψη ότι για να έχουμε καπιταλιστική ανάπτυξη θα πρέπει οι αγορές να αφεθούν ελεύθερες, θα πρέπει να μειωθούν τα εργατικά δικαιώματα... δηλαδή ακριβώς το αντίθετο της ιδεολογίας και της νοοτροπίας που κυριαρχούσε την εποχή του σχεδίου Μάρσαλ. Δεν υπάρχουν δηλαδή οι συνθήκες για επανάληψη του σχεδίου Μάρσαλ. Αυτά είναι κουβέντες πολιτικές οι οποίες λέγονται για να δημιουργούν κλίμα και για να πείθουν όσους δεν έχουν επαρκή γνώση των πραγμάτων. Δεν υφίσταται αυτή τη στιγμή η πιθανότητα σχεδίου Μάρσαλ.

Δεν υφίσταται ούτε καν ουσιαστική πιθανότητα ανάταξης της ελληνικής οικονομίας μέσω νέων πόρων και γενναιόδωρης παρέμβασης από την Ε.Ε. για να ανεβάσει η Ελλάδα την παραγωγικότητά της, να ανατάξει τον παραγωγικό της ιστό, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και όλα αυτά τα ωραία τα οποία ονειρεύονται διάφοροι. Είναι άκρως απίθανο να συμβεί κάτι τέτοιο διότι στην Ε.Ε. κυριαρχεί ο σκληρότερος και αγριότερος νεοφιλελευθερισμός . Όταν μιλάνε οι Γερμανοί και άλλοι του πυρήνα για αναδιάρθρωση και βελτίωση της ελληνικής οικονομίας αυτό που έχουν υπόψη τους είναι οι απολύσεις, η απορρύθμιση, η μείωση των μισθών, η μείωση των συντάξεων και όλα αυτά τα οποία υποτίθεται ότι θα μας φέρουν σε καλύτερες καταστάσεις παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας. Αυτό κυρίως έχουν στο μυαλό τους. Δεν βλέπω να υπάρχει κάτι άλλο.

Είναι αλήθεια ότι στην ανακοίνωση που έβγαλαν οι ηγέτες μετά τη συνάντηση κορυφής γίνεται μια αναφορά σε πρόγραμμα. Γίνεται μια αναφορά σε διάθεση να συμβούν διάφορα υπέροχα το επόμενο διάστημα. Δεν μας λένε τίποτα συγκεκριμένο. Μας λένε μάλιστα ότι θα μας πούνε αυτά τα συγκεκριμένα από το φθινόπωρο να δούμε τι θα είναι αλλά σας επαναλαμβάνω αμφιβάλω πάρα πολύ ότι θα μπούμε σε διαδικασία, όχι σχεδίου Μάρσαλ, ούτε καν κάτι που να πλησιάζει του σχεδίου Μάρσαλ.

- Οι χθεσινές παραχωρήσεις μπορούν να οδηγήσουν σε ευρωομόλογο και κοινή δημοσιονομική πολιτική;

Για να γίνουν αυτά που λέει η Ε.Ε. ότι θέλει να γίνει πρέπει να ενισχυθεί το ταμείο EFSF. Δεν μας είπαν αν θα το ενισχύσουν και πως αλλά είναι λογικό ότι πρέπει να ενισχυθεί και θα πρέπει να έχει κάποια μέσα στη διάθεσή του, κάποιους πόρους στη διάθεσή του, για να μπορεί και να παρέμβει. Αυτό είναι ήδη μια μορφή δανεισμού, αν αρχίσει το ίδιο δηλαδή να δανείζεται για να διαθέτει πόρους στις χώρες που προσιδιάζει στο ευρωομόλογο διότι ο δανεισμός του EFSF είναι ένα είδος δανεισμού με κοινή εγγύηση. Ήδη λοιπόν έχουμε ορισμένες κινήσεις οι οποίες δείχνουν ότι το κέντρο της ευρωζώνης εξετάζει σοβαρά την δυνατότητα να δημιουργήσει μηχανισμούς που θα δανείζονται συλλογικά για διάφορες δράσεις αλλά δε θα γίνονται για να αντιμετωπίζονται οι φυσιολογικές, ετήσιες κανονικές ανάγκες των χωρών μελών αλλά για την αντιμετώπιση κρίσεων. Για την αντιμετώπιση εξαιρετικών παρεμβάσεων. Για να υπάρχουν δηλαδή τα πυρομαχικά για να μπορεί να παρεμβαίνει η Ε.Ε. όταν αυτή θα θέλει.

Αυτό που ονειρεύονται διάφοροι ότι θα περάσουμε σε μια μορφή δημοσιονομικής ένωσης όπου πλέον σε βάση αλληλεγγύης θα αρχίσουν οι ευρωπαϊκοί λαοί να αντιμετωπίζουν τις δημοσιονομικές τους ανάγκες δεν προκύπτει από πουθενά. Δεν υπάρχει τέτοια ένδειξη και δεν υπάρχει για δύο πολύ συγκεκριμένους λόγους. Ο πρώτος είναι ότι δεν υπάρχει αυτή η βάση αλληλεγγύης στην Ε.Ε. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας ιεραρχικός μηχανισμός και δεύτερον δεν υπάρχει τέτοια ένδειξη διότι γνωρίζει πολύ καλά το κέντρο ότι αν περάσει σε τέτοιες δράσεις θα αντιμετωπίσει προβλήματα πολιτικά και προβλήματα κοινωνικών αντιδράσεων και στο ίδιο το κέντρο αλλά και στην περιφέρεια. Η δημοσιονομική ένωση δεν φτιάχνεται από την πίσω πόρτα. Πρέπει να λυθεί το πολιτικό πρόβλημα πρώτα και μετά να προκύψει η δημοσιονομική ένωση. Τέτοιο πράγμα δεν φαίνεται να εμφανίζεται στην Ευρώπη και αμφιβάλλω πάρα πολύ ότι θα προχωρήσουμε σε αυτή την κατεύθυνση.

- Το πρόγραμμα υπολογίζει και την συμμετοχή των ιδιωτών στην περίπτωση της Ελλάδας. Τι θα σημάνει αυτό για τις Ελληνικές τράπεζες;

Για το τραπεζικό σύστημα όπως είπα και εξαρχής εχθές έγινε αθέτηση πληρωμών με πρωτοβουλία του δανειστή. Ένας φυσικά από τους μεγαλύτερους δανειστές είναι και οι ελληνικές τράπεζες. Οι ελληνικές τράπεζες συνήψαν μέτωπο με τους άλλους δανειστές και αντιμετώπισαν το ελληνικό κράτος όπως και οι υπόλοιποι δανειστές, δηλαδή δεν είχαν διαφορές στο πως αντιλήφθηκαν την υπόθεση και την κατάσταση. Θέλησαν και αυτές να έχουν το μικρότερο δυνατό κούρεμα. Το κούρεμα αυτό θα είναι της τάξης του 20%. Για αυτές θα είναι ένα σχετικά μεγάλο ποσό διότι τα στοιχεία δείχνουν ότι διακρατούν περίπου 50 δισ ευρώ ομόλογα του ελληνικού κράτους, άρα θα έχουν ζημίες της τάξεως 5 με 10 δισ ευρώ.

Αυτό θα πρέπει να καλυφθεί από άλλους πόρους. Σε πρώτη φάση θα εκπέσει από το κεφάλαιό τους και μετά θα πρέπει να γίνει αναπλήρωση του κεφαλαίου τους. Καταρχάς θα υπάρξει θέμα προέλευσης των πόρων αυτών. Το ελληνικό κράτος δεν έχει τη δυνατότητα αυτή τη στιγμή να παρέχει τα χρήματα. Θα τεθεί λοιπόν ζήτημα από το που θα έρθουν. Σε πρώτη φάση κατά πάσα πιθανότητα θα προσπαθήσουν να το αντιμετωπίσουν οι τράπεζες με συγχωνεύσεις. Δηλαδή μπροστά μας έχουμε μια περίοδο συγχωνεύσεων των ελληνικών τραπεζών και φυσικά εγείρεται ανά πάσα στιγμή ο κίνδυνος της εξαγοράς τους από τράπεζες του εξωτερικού. Αυτές οι δύο είναι οι επιλογές αυτή τη στιγμή στο μέτρο που δε συζητάμε για δημόσια ιδιοκτησία.

Τώρα οι ελληνικές τράπεζες μέσω των αποφάσεων της ΕΚΤ φαίνεται να εξασφαλίζουν την παροχή ρευστότητας για το επόμενο διάστημα, δηλαδή θα συνεχίζουν να ζουν με την τεχνητή αναπνοή με την οποία έζησαν όλο αυτό το διάστημα. Δηλαδή δεν τίθεται θέμα άμεσου περιορισμού των αναλήψεων ή άλλων τέτοιων δράσεων από πλευράς τους τουλάχιστον για το προβλεπόμενο χρονικό διάστημα. Πως θα εξελιχθούν τα πράγματα σε 6 μήνες δεν ξέρει κανείς αλλά για την ώρα φαίνεται ότι παρά την κατηγορία επιλεκτικής ή μερικής χρεοκοπίας στην οποία θα περιέλθουν τα ελληνικά ομόλογα η ΕΚΤ θα συνεχίσει να παρέχει ρευστότητα και άρα οι τράπεζες θα συνεχίσουν να δρουν.

Όσον αφορά την Ελληνική οικονομία τώρα, η παροχή ρευστότητας από πλευράς τραπεζών θα συνεχίσει να είναι περιορισμένη. Αυτό που κάνουν οι ελληνικές τράπεζες όλο αυτό το διάστημα είναι να επιχειρούν την λεγόμενη απομόχλευση, δηλαδή να περιορίζουν τον όγκο του ενεργητικού τους ως προς το κεφάλαιό τους σε μια προσπάθεια να ισχυροποιήσουν τη θέση τους. Αυτό σημαίνει ότι η παροχή ρευστότητας προς τις επιχειρήσεις και τους δανειζόμενους γενικά στην εγχώρια οικονομία θα είναι και πάλι περιορισμένη. Η πιστωτική πίεση θα συνεχιστεί και παράλληλα με την δημοσιονομική πίεση αυτό σημαίνει ότι η κατάσταση για την ελληνική οικονομία δεν θα γίνει καλύτερη. Στο άμεσο μέλλον θα συνεχιστούν οι μεγάλες πιέσεις ύφεσης και από αυτή την πλευρά.

- Η χθεσινή συμφωνία και η ελάφρυνση των όρων δανεισμού θα έχουν αντίκτυπο στην καθημερινότητα των πολιτών;

Είμαι βέβαιος ότι οι επόμενες δόσεις στη βάση της νέας συμφωνίας αλλά και στην συμφωνία που προϋπήρχε θα είναι όλες προβληματικές. Δεν πρόκειται δηλαδή να εκταμιευτούν τα χρήματα που μέλλει να λάβει η Ελλάδα στο μέλλον με τρόπο απρόσκοπτό για τον πολύ απλό λόγο ότι η εφαρμογή του μεσοπρόθεσμου θα συνεχιστεί, τα σκληρά αυτά μέτρα θα συνεχιστούν και η ικανότητα του ελληνικού κράτους να συλλέγει φόρους είναι πάρα πολύ περιορισμένη, πρώτον επειδή η ύφεση είναι πολύ βαθειά και ανεργία μεγαλώνει και δεύτερον γιατί οι φοροσυλλεκτικοί μηχανισμοί δεν επαρκούν.

Επομένως το ουσιαστικό πρόβλημα της πραγματικής οικονομίας δεν έχει εκλείψει και κάθε φορά που θα ζητάει η Ελλάδα την επόμενη δόση, οι οποίες θα εκταμιεύονται ανά τριμηνία απ' ότι καταλαβαίνω, θα αντιμετωπίζει ξανά το πρόβλημα που αντιμετώπισε και με την τελευταία, δηλαδή δεν θα έχει εκπληρώσει τους όρους, ή τουλάχιστον δεν θα τους έχει εκπληρώσει επαρκώς, θα πρέπει να ληφθούν περαιτέρω μέτρα, θα γίνεται μια διαπραγμάτευση... Το μόνο που λύθηκε χθες στην ουσία είναι η καταρχήν συμφωνία να υπάρχει ένα ποσό χρημάτων για το άμεσο χρονικό διάστημα των επόμενων ενός ή δύο χρόνων τα οποία θα εκταμιεύονται σε αυτή τη βάση. Η πίεση λιτότητας, η πίεση σκληρών μέτρων και οι δυσκολίες του κράτους και της ελληνικής οικονομίας θα συνεχιστούν.

- Αν η χθεσινή σύνοδος δεν έφερε την ελάφρυνση που διατείνεται πως πέτυχε, τι μπορεί και τι πρέπει να γίνει;

Αυτό που έγινε χθες είναι αθέτηση πληρωμών με πρωτοβουλία του δανειστή. Αυτό έχει τη σημασία του και για την Ελλάδα η οποία τελικά αποδέχτηκε ότι θα γίνει αθέτηση πληρωμών γιατί φυσικά μας έλεγαν μέχρι τώρα ότι θα αποπληρώσουμε και το τελευταίο ευρώ και δε θα γίνει τίποτα τέτοιο. Είναι εμφανές ότι το αποδέχτηκε και η κυβέρνηση και η Ε.Ε. και αυτό έχει επίσης τη σημασία του γιατί κάτι τέτοιο θα συμβεί και στις άλλες χώρες κατά πάσα πιθανότητα. Δεν λύνει όμως το πρόβλημα όπως είπα και είναι λίαν απίθανο να το λύσει δραστικά γιατί πρόκειται για κίνηση με πρωτοβουλία του δανειστή και ο δανειστής δεν πρόκειται μόνος του να προκαλέσει ζημιά στον εαυτό του.

Άρα χρειάζεται,αφού έχει γίνει αποδεχτή η ιδέα της αθέτησης πληρωμών,  να περάσουμε σε αυτές τις κινήσεις με πρωτοβουλία του δανειζόμενου. Αυτό θα είναι και η αποφασιστική λύση στο πρόβλημα χρέους της Ελλάδας. Η κίνηση θα πρέπει να έχει δύο χαρακτηριστικά: θα πρέπει να γίνει με τρόπο κυρίαρχο και θα πρέπει να γίνει με τρόπο δημοκρατικό.

Είναι εντυπωσιακό να βλέπει κανείς το τι συνέβη τις τελευταίες ημέρες στην Ευρώπη. Αν δεν ξέραμε ότι είναι το ελληνικό χρέος το οποίο συζητιέται η στάση της ελληνικής κυβέρνησης δε θα μας το έδειχνε. Ήταν σαν να συζητιόταν το χρέος τη Κολομβίας ή της Τυνησίας, όπου η ελληνική κυβέρνηση παρακολουθούσε τα τεκταινόμενα μεταξύ του κυρίου Τρισέ, της κυρίας Μέρκελ και του κυρίου Σαρκοζί και σχολίαζε ή παρενέβαινε στα άδυτα και πίσω από κλειστές πόρτες. Δεν είναι τρόπος αυτός. Όταν είναι το χρέος της Ελλάδας το οποίο είναι το θέμα απαιτεί κανείς να δει παρουσία του κυρίαρχου κράτους του οποίου το χρέος είναι αυτό το οποίο συζητιέται. Είναι απολύτως απαραίτητο δηλαδή η Ελλάδα να θέσει τους όρους μέσα από τους οποίους θα αντιμετωπιστεί το χρέος της. Αν δεν γίνει κάτι τέτοιο αποκλείεται να είναι η λύση αποφασιστική.

Το 2ο που χρειάζεται είναι φυσικά να υπάρξει δημοκρατία. Δεν μπορεί να συζητιέται το θέμα του χρέους από ορισμένους ειδήμονες, από ορισμένους τεχνοκράτες και από μια ομάδα πολιτικών, όπως επίσης και από μια μικρή ομάδα ανθρώπων οι οποίοι δεν έχουν εκλεγεί, όπως ο κύριος Τρισέ και να μας ανακοινώνεται τι πρόκειται να γίνει στο μέλλον. Απαιτείται άμεση παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα. Απαιτείται συμμετοχή του εργατικού και του λαϊκού στοιχείου ακριβώς στην αντιμετώπιση του χρέους και ακριβώς για να υπάρξει η κυριαρχική παρέμβαση που είπα και πριν. Για να το πω με δύο λόγια κατά τη γνώμη μου απαιτείται παύση πληρωμών. Να μην αναγνωριστούν τόκοι υπερημερίες και να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και λογιστικός έλεγχος του χρέους με συμμετοχή ευρέων λαϊκών και εργατικών στρωμάτων ώστε να μπορέσουμε να δούμε ουσιαστικό κούρεμα και ουσιαστική απαλλαγή της Ελλάδας από το χρέος. Πιστεύω ότι κάτι τέτοιο θα χρειαστεί όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης.

* Καθηγητής Οικονομικών στη σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.

iskra gr

----------------------------

4. Στο δρόμο της Αργεντινής, του Κώστα Λαπαβίτσα, από το “The Press Project”

 

…Η απάντηση είναι βγουν μπροστά οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που αντιλαμβάνονται ότι η αθέτηση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ είναι απαραίτητα στοιχεία της λύσης του προβλήματος…

Όταν υπέγραψε το Μνημόνιο, η κυβέρνηση Παπανδρέου έβαλε την Ελλάδα σε πορεία Αργεντινής. Για να κρατήσει τη χώρα πάση θυσία μέσα στο πλαίσιο του σκληρού νομίσματος, αποδέχτηκε δάνεια με επαχθή επιτόκια και όρους αποπληρωμής. Εκχώρησε μέρος της εθνικής κυριαρχίας στην τρόικα επιβάλλοντας λιτότητα για να εξασφαλιστούν πρωτογενή πλεονάσματα και να μειωθεί σταδιακά το δημόσιο χρέος. Αποδέχτηκε επίσης την ανάγκη για περαιτέρω απελευθέρωση των αγορών και ιδιωτικοποιήσεις. Τέτοια μέτρα χαρακτήρισαν την καταστροφική πορεία της Αργεντινής από το 1998 μέχρι το 2001.

Μόνο που στην Ελλάδα οι εξελίξεις είναι ταχύτερες και βιαιότερες. Η μείωση του ΑΕΠ το 2010-11 θα είναι περίπου 10%. Αν προσθέσουμε και το 2009, η συρρίκνωση θα φτάσει το 12%, ενώ προβλέπεται συνέχεια το 2012. Η κατάσταση θυμίζει τη Μεγάλη Κρίση της δεκαετίας του 1930. Και μεταφράζεται σε τραγωδία για του μισθωτούς, τους συνταξιούχους, αλλά και τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες. Οι εκτιμήσεις του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, που έχουν αποδειχτεί πιό αξιόπιστες από της τρόικας, λένε ότι η ανεργία θα ξεπεράσει το 1200000. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, από την άλλη, κλείνουν με πρωτοφανείς ρυθμούς.

Η καταστροφή οφείλεται ξεκάθαρα στο πρόγραμμα ΔΝΤ/ΕΕ/ΕΚΤ. Αφενός, χτυπήθηκε σκληρά η συνολική ζήτηση μέσω των κρατικών περικοπών, της αύξησης των φόρων και της μείωσης μισθών και συντάξεων. Αφετέρου, οι τράπεζες περιόρισαν την παροχή ρευστότητας για να γίνει η ‘απομόχλευση’ και να ισχυροποιηθούν οι ισολογισμοί τους. Στις δύο αυτές μυλόπετρες συντρίφτηκαν οι μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις, οδηγώντας την ανεργία στα ύψη.

Το αποτέλεσμα ήταν όμως και η αποτυχία του ίδιου του προγράμματος διότι με τέτοια ύφεση οι στόχοι για το έλλειμμα δεν επιτυγχάνονται, ενώ η δυναμική του χρέους είναι πλέον εκτός ελέγχου. Καθόλου δεν πρέπει να ξενίζει η μεγάλη υστέρηση εσόδων το 2011. Η οποία οδήγησε σε οξύτατη αντιπαράθεση με την τρόικα στις αρχές Σεπτεμβρίου, παρ’ ότι η τελευταία έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την κατάσταση της χώρας. Δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί χειρότερα σχεδιασμένα προγράμματα σταθεροποίησης από το Μνημόνιο και το Μεσοπρόθεσμο. Και μόνο η φαεινή ιδέα της ατομικής συλλογής αποδείξεων για να υπάρξει έκπτωση φόρου δείχνει ότι φτιάχτηκαν στο πόδι. Διότι για να λειτουργήσει το μέτρο θα έπρεπε να προσληφθούν στρατιές εφοριακών για να ελέγχουν τα εκατομμύρια των αποδείξεων. Αφού κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο, εμφανίστηκαν ακόμη και παράπλευρες αγορές αποδείξεων μεταξύ επιχειρηματιών, με αποτέλεσμα το κράτος να χάσει μεγάλα έσοδα από επιστροφές φόρων. Στα ΜΜΕ και αλλού όμως, τα αποτελέσματα αυτής της καραμπινάτης ανοησίας παρουσιάζονται ως ένδειξη της αδυναμίας της ελληνικής οικονομίας να δεχτεί μεταρρυθμίσεις.

Αντιμέτωπη με τις νέες πιέσεις της τρόικας και της Γερμανίας, η ελληνική κυβέρνηση υποχώρησε άτακτα προβαίνοντας σε εξαγγελίες που δείχνουν ότι χάθηκε κάθε επαφή με την πραγματικότητα. Η εκποίηση περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου δεν θα βελτιώσει τη λειτουργία της οικονομίας, ενώ θα αποφέρει αμελητέα μείωση του χρέους, ακόμη κι αν επιτευχθεί ο εξωπραγματικός στόχος των 5 δις ευρώ για το υπόλοιπο του 2011. Οι μαζικές απολύσεις στο Δημόσιο θα χτυπήσουν κι άλλο τη ζήτηση και θα εντείνουν την ανασφάλεια. Η επιβολή του νέου φόρου ακίνητης περιουσίας είναι βαθειά άδικη, μεταμορφώνει τη ΔΕΗ σε φοροσυλλέκτη και δύσκολα θα πετύχει το στόχο των 2 δις ευρώ.

Από την άλλη, η απελευθέρωση των επαγγελμάτων και η μείωση των μισθών είναι άκρως απίθανο να φέρουν ουσιαστική άνοδο της ανταγωνιστικότητας και ανάκαμψη του ιδιωτικού τομέα. Για να υπάρξει οικονομικός δυναμισμός απαιτούνται εκτεταμένες επενδύσεις, νέες τεχνολογίες, καινοτομία στην παραγωγή, βελτίωση της παιδείας, προστασία των εργαζομένων και ούτω καθεξής. Χωρίς τη συστηματική παρέμβαση του κράτους σε όλα τα επίπεδα, αυτές οι συνθήκες δεν διασφαλίζονται. Αντί να δράσει θετικά, η κυβέρνηση απειλεί να περιορίσει κι άλλο τις δημόσιες επενδύσεις. Παράλληλα καταστρέφει μοχλούς αποτελεσματικής παρέμβασης στην οικονομία, όπως το ΙΓΜΕ και το ΕΘΙΑΓΕ, προσβλέποντας σε μηδαμινή εξοικονόμηση δαπανών. Πρόκειται για αυτοχειρία άνευ προηγουμένου στην ιστορία της Ελλάδας.

Όλα αυτά χωρίς καν να αναφέρουμε τις τράπεζες που βρίσκονται σε δεινή θέση λόγω του όγκου των κρατικών ομολόγων που διακρατούν, αλλά και των επισφαλειών που συσσωρεύονται εξαιτίας της ύφεσης. Να σημειωθεί ότι οι τράπεζες στα δύο χρόνια της κρίσης, αντί να μειώσουν, αύξησαν το ποσοστό δημόσιου χρέους στα χαρτοφυλάκιά τους. Ο χαμηλότοκος δανεισμός από την ΕΚΤ σε συνδυασμό με τον υψηλότοκο δανεισμό προς το δημόσιο απέφερε σημαντικά, αν και επισφαλή, κέρδη. Η κυβερνητική επιλογή της παραμονής στην ΟΝΕ και η παράλληλη αναζήτηση δανεισμού με οποιοδήποτε κοινωνικό κόστος εξυπηρέτησαν κυρίως τις τράπεζες. Χωρίς τα δάνεια που παίρνει το ελληνικό κράτος, αλλά και τη ρευστότητα που παρέχει η ΕΚΤ, η μετοχική αξία των ελληνικών τραπεζών θα ήταν κοντά στο μηδέν.

Όσο η κυβέρνηση και η τρόικα εντείνουν το πρόγραμμα λιτότητας το επόμενο διάστημα, τόσο εντονότερα θα γίνονται τα φαινόμενα αποσάθρωσης. Η χώρα αρχίζει να μοιάζει την Αργεντινή προς το τέλος του μαρτυρίου της. Ήδη εμφανίστηκαν δίκτυα άμεσης ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών στα κοινωνικά στρώματα που χειμάζονται. Παρατηρείται επιστροφή στις αγροτικές ασχολίες, κλασική ένδειξη οικονομικής οπισθοδρόμησης. Η παιδεία και η υγεία παρουσιάζουν εικόνα προϊούσας αποσύνθεσης. Εντείνεται η κοινωνική ανομία με έξαρση των κλοπών και της βίας. Είναι διάχυτη η αγανάκτηση και η απόγνωση.

Προκύπτει λοιπόν αβίαστα το συμπέρασμα ότι, ακόμη κι αν εκταμιευτεί η έκτη δόση, μόνο από θαύμα θα ικανοποιηθούν οι όροι για τις δόσεις του Δεκεμβρίου 2011, ή του Μαρτίου 2012. Η λογική των πραγμάτων οδηγεί στην αθέτηση πληρωμών στο δημόσιο χρέος, πράγμα που περιμένουν οι διεθνείς αγορές και άρα το σπρεντ κινείται στο απίστευτο επίπεδο των 2000 μονάδων βάσης. Σ’ αυτή την περίπτωση είναι λογικό να ακολουθήσει και έξοδος από την ΟΝΕ, σπάζοντας τη δεσμά του σκληρού νομίσματος. Δεν υπάρχει εξάλλου αμφιβολία ότι η ΟΝΕ είναι μη βιώσιμη με τη σημερινή της μορφή και οι δραστικές αλλαγές σε συνολικό επίπεδο είναι θέμα χρόνου.

Η συμμετοχή της Ελλάδας στο κοινό νόμισμα αποδείχτηκε ιστορικό σφάλμα που οδηγεί σε μαρασμό. Η χώρα μπήκε στο καταστροφικό πλαίσιο της ΟΝΕ εξυπηρετώντας μόνο τα συμφέροντα των τραπεζών και ορισμένων μεγάλων επιχειρήσεων. Το σταθεροποιητικό πρόγραμμα της τρόικας επίσης πήγασε από τον συντηρητικό πυρήνα του σκληρού νομίσματος, αλλά γι’ αυτό ακριβώς το λόγο έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιδιωκόμενα. Στην πράξη η τρόικα ωθεί την Ελλάδα σε αθέτηση πληρωμών και έξοδο από την ΟΝΕ. Οι εξελίξεις αυτές θα φέρουν μεν μεγάλη αναταραχή, αλλά θα επιτρέψουν στην ανάκαμψη να αρχίσει.

Δυστυχώς όμως η χώρα βρίσκεται μπροστά στην αναταραχή με ήδη εξασθενημένη οικονομία. Πρόκειται για τεράστια ζημία που προκλήθηκε από το Μνημόνιο και τις άλλες μεθοδεύσεις της κυβέρνησης, της ΕΕ και του ΔΝΤ. Τα πράγματα περιπλέκονται επίσης από την πλήρη αναξιοπιστία των δύο μεγάλων κομμάτων, αλλά και των μηχανισμών εξουσίας. Συνεπώς η επερχόμενη αλλαγή απειλεί να δημιουργήσει φαινόμενα πρωτοφανούς κοινωνικής διάλυσης, που ίσως ξεπεράσουν κι αυτά της Αργεντινής.

Η απάντηση είναι βγουν μπροστά οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που αντιλαμβάνονται ότι η αθέτηση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ είναι απαραίτητα στοιχεία της λύσης του προβλήματος. Και που θα πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους ώστε να γίνουν αυτά με συντεταγμένο τρόπο αποφεύγοντας την κοινωνική καταστροφή. Με αποφασιστική πολιτική ηγεσία, τα λαϊκά και εργατικά στρώματα μπορούν να λύσουν την κρίση, αλλάζοντας παράλληλα την κοινωνία προς όφελος της εργασίας και κατά του κεφαλαίου. Για το σκοπό αυτό χρειάζεται μετωπικός πολιτικός σχηματισμός με επίκεντρο την Αριστερά.

Το μέτωπο θα προχωρήσει καταρχήν σε στάση πληρωμών, χωρίς να αποδεχτεί τόκους υπερημερίας. Θα προβεί κατόπιν σε λογιστικό έλεγχο του χρέους για να αποφασιστεί σε δημοκρατική βάση τι θα αποπληρωθεί και τι όχι. Θα διαπραγματευτεί τέλος με κυρίαρχο τρόπο με τους πιστωτές για να κλείσει η πληγή όσο πιό γρήγορα γίνεται. Αν στηριχτεί στη λαϊκή βούληση και συμμετοχή, τα όπλα του δεν θα είναι ευκαταφρόνητα. Περιλαμβάνουν τη δυνατότητα να κηρυχθεί μεγάλο μέρος του δανεισμού μη νομιμοποιημένο, ιδίως αυτού από την ΕΕ και το ΔΝΤ. Η ελληνική Βουλή μπορεί ακόμη να αλλάξει με μονομερή πράξη τους όρους αποπληρωμής των ομολόγων δεδομένου ότι ο μεγάλος όγκος τους διέπεται από την ελληνική νομοθεσία.

Η διαγραφή του χρέους θα δώσει ανάσα στην ελληνική οικονομία, αλλά η έξοδος από το ευρώ θα απαιτήσει πολύ πιό συντεταγμένη αντιμετώπιση. Η καταιγίδα θα κρατήσει μερικούς μήνες, μέχρι να εμφανιστούν τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης. Θα πρέπει να περάσουν οι τράπεζες υπό δημόσια ιδιοκτησία για να μην καταρρεύσουν. Να τεθούν αυστηροί έλεγχοι στις κεφαλαιακές ροές. Να ληφθούν δοικητικά μέτρα για να αντιμετωπιστούν οι άμεσες ανάγκες σε καύσιμα, τρόφιμα και φάρμακα. Να γίνει αναδιανομή του εισοδήματος και του πλούτου για να στηριχτούν τα εργατικά και τα φτωχότερα στρώματα. Να κινητοποιηθεί η νομισματική πολιτική για να καλυφθεί το πρωτογενές έλλειμμα και να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις.

Η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι, αφού σπάσουν τα δεσμά του σκληρού νομίσματος, η ανάκαμψη μπορεί να είναι ταχεία. Ανακτάται η εσωτερική αγορά, μειώνεται η εξάρτηση από τις εισαγωγές, τονώνεται η εξαγωγική ισχύς και, το κυριότερο, δημιουργείται η δυνατότητα να προστατευτεί η απασχόληση. Το επιχείρημα που συχνά ακούγεται, ότι η Ελλάδα δεν θα ανακάμψει όπως η Αργεντινή γιατί δεν έχει  μεγάλες εξαγωγικές δυνατότητες σε αγροτικά προϊόντα, είναι έωλο. Οι χώρες που ξεφεύγουν από τη χρηματοπιστωτική μέγγενη ανακάμπτουν η κάθε μία ανάλογα με τις ιδιομορφίες της οικονομίας της, όπως είναι φυσικό. Αλλά ανακάμπτουν.

Η πραγματικη σημασία της εμπειρίας της Αργεντινής για την Ελλάδα είναι διαφορετική. Η Ελλάδα δεν θα πρέπει να αρκεστεί στη μισοτελειωμένη αλλαγή της Αργεντινής, αλλά να την ολοκληρώσει. Ο Κίρτσνερ απάλλαξε τη χώρα του από το βραχνά του ΔΝΤ, χωρίς όμως να ανατρέψει τα κακώς κείμενα της κοινωνίας. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε ουσιαστικότερη κοινωνική αλλαγή προς όφελος της εργασίας, χτυπώντας το νεοφιλελευθερισμό στην Ευρώπη. Ένα ριζοσπαστικό αριστερό μέτωπο μπορεί να κάνει βαθειές στρατηγικές τομές στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, αλλάζοντας παράλληλα εκ βάθρων το κράτος και το πολιτικό σύστημα. Μπορεί να αναζωογονήσει τον παραγωγικό ιστό βάζοντας τη χώρα σε τροχιά προόδου και φέρνοντας πιό κοντά το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό.

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει κατάσταση έκτακτης ανάγκης που είναι αποτέλεσμα του τραγικού σφάλματος της συμμετοχής στην ΟΝΕ, της επιβολής λιτότητας, αλλά και της συνολικής αποτυχίας της άρχουσας τάξης και του πολιτικού προσωπικού της. Η επίλυση της κρίσης είναι όμως απολύτως εφικτή, με παράλληλη κοινωνική αλλαγή υπέρ των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων, αρκεί να βγουν μπροστά οι δυνάμεις που έχουν συναίσθηση ευθύνης και δε φοβούνται αυτό που έρχεται. Όσο γι’αυτούς που έφεραν τη χώρα στην παρούσα κατάσταση, ας θυμούνται ότι ο ελληνικός λαός μπορεί να μην έχει βρει ακόμη τη φωνή του, αλλά όλα τα παρατηρεί και τα καταγράφει.

http://openfreesyndicate

--------------------------------------

5. Αν επιστρέψουµε στη δραχµή

 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ

Λόγω ηλικίας έχω ζήσει τον πόλεµο του ’40 και την κατοχή από Γερµανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους, τη µετακατοχική ανέχεια και τον Εµφύλιο. Ετσι, καθώς άκουσα στην τηλεόραση αρχηγό κόµµατος και πολλούς άλλους να δηλώνουν ότι προτιµούν τη φτώχεια της δεκαετίας του ’50 αλλά µε αξιοπρέπεια, θεωρώ χρήσιµο να σας πληροφορήσω εκ πείρας αλλά εντελώς ενδεικτικά τι σηµαίνουν αυτά και κατά πόσον θα είναι ευχάριστα ως περιγράφονται. Προηγουµένως να υπενθυµίσω ότι η Ελλάς τελούσε υπό διεθνή οικονοµικό έλεγχο ακόµη και τη δεκαετία του ’70. Τα ανεξόφλητα αλλεπάλληλα δάνεια και οι 3-4 πτωχεύσεις µας, που επισήµως κηρύξαµε, αυτή την αυστηρή εποπτεία είχαν ως επακόλουθο. Επί πολλά χρόνια µετά τον πόλεµο ζούσαµε ως ζήτουλες εξαρτώµενοι από την αµερικανική βοήθεια και το Σχέδιο Μάρσαλ, η διατροφή µας βασιζόταν στη διανοµή ψωµιού και τροφίµων µε δελτία, τα ελάχιστα ευτελή ρούχα µας διακοσµούσαν µπαλώµατα, οι τσαγκάρηδες συντηρούσαν µε επιδιορθώσεις το µοναδικό συνήθως ζευγάρι παπούτσια που είχαµε, ενώ οι χιλιάδες µανταρίστρες συντηρούσαν µε την τέχνη τους τα ελάχιστα ζευγάρια γυναικείες κάλτσες. Εισαγόµενα είδη ήταν ελάχιστα και για γενική χρήση (π.χ. αυτοκίνητα δηµοσίας χρήσεως, πετρελαιοειδή). Καθώς οι εξαγωγές µας ήταν πάντα πενιχρές και ο τουρισµός ελάχιστος, δεν υπήρχε συνάλλαγµα για εισαγόµενα που δεν παράγονταν στην Ελλάδα. Και φυσικά τα ταξίδια στο εξωτερικό ήταν αδιανόητα, καθώς το σχετικό συνάλλαγµα διδόταν µε το σταγονόµετρο. Τα µικρότερα παιδιά ντύνονταν µε τα αποφόρια των µεγαλύτερων και σχεδόν όλοι µε δωρεές ξένων φιλανθρωπικών οργανισµών. Αυτοκίνητα ΙΧ και µηχανάκια ήταν σχεδόν άγνωστο είδος. Στα σχολεία, µε 80 µαθητές σε κάθε τάξη κάναµε µάθηµα µε το παλτό και τα γάντια, καθώς ούτε καλοριφέρ υπήρχε, τα δε πορτοπαράθυρα έµπαζαν από παντού. Πάντως τα γράµµατα τα µαθαίναµε πολύ καλά και µπαίναµε στο Πανεπιστήµιο χωρίς φροντιστήρια. Ο κινηµατογράφος ήταν η κύρια διασκέδασή µας και κάποια ελάχιστα πάρτι κατ’ οίκον. Τη διατροφή µας εξασφάλιζε όσο µπορούσε η εγχώρια αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, καθώς οι εισαγωγές ήταν αδύνατες χωρίς συνάλλαγµα. Αυτό θα συµβεί και τώρα αν σταµατήσει ο δανεισµός µας από την τρόικα, ενώ οι αποδοχές των περισσοτέρων θα υποβαθµισθούν σε επίπεδα πλήρους ανέχειας. Οι νεότεροι θα µπορέσουν να κατανοήσουν καλύτερα τι σηµαίνουν όλα αυτά αν συνειδητοποιήσουν ότι τέρµα η βενζίνη για ΙΧ αυτοκίνητα και µόνο µε δελτίο κατ’ εξαίρεση, τέρµα οι φραπεδιές, τα φαστφουντάδικα, τα κινητά τηλέφωνα και γενικά τα ηλεκτρονικά και τα σινιέ ρούχα γυναικών, ανδρών και παιδιών. Φυσικά τα εισαγόµενα καλλυντικά αλλά και τα εκ της αλλοδαπής τρόφιµα και φάρµακα θα µειωθούν µέχρις εξαφανίσεως. Θα ξαναγίνουν άγνωστο είδος και οι ξένοι προπονητές και παίκτες ποδοσφαίρου και µπάσκετ, αφού κανένας δεν θα δέχεται να πληρώνεται σε δραχµές. Θα ξεχάσουµε και πάλι τα τουριστικά ταξίδια µας και δεν θα µπορούν οι φανατικοί φίλαθλοι να συνοδεύουν τις οµάδες τους στο εξωτερικό. Και το σηµαντικότερο: οι τράπεζες θα περιορίσουν στο ελάχιστο τα δάνεια, καθώς θα τους λείπουν οι καταθέσεις µας. Και µόνη µας ελπίδα θα είναι να διατηρηθεί ο τουρισµός προς την Ελλάδα, αν δεν τον παρεµποδίζει κι αυτόν το ηρωικό ΠΑΜΕ και οι αγωνιστικές απεργίες. Και θα γνωρίσουµε και πάλι τη χαρά της υποδοχής των εµβασµάτων από τα ξενιτεµένα παιδιά µας, που ήδη άρχισαν να εγκαταλείπουν την Ελλάδα. Και φυσικά θα εκλιπαρούµε όπως και τώρα τη βοήθεια των ξένων χωρίς αξιοπρέπεια και, το χειρότερο, χωρίς ελπίδα φωτός για το αύριο, αν η βία και το αίµα δεν προλάβουν να µας διαλύσουν ως χώρα. ΥΓ.: Τα εκ πρώτης όψεως ανακουφιστικά που αποφασίστηκαν στις Βρυξέλλες µάλλον θα ενισχύσουν το κίνηµα των «Αγανακτισµένων», που επαγγέλλονται την αξιοπρεπή πτώχευση.
jmarinos@tovima.gr

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  29/10/2011, 05:45  TOVIMA GR

--------------------------------------------------------------------------------------------

6. Το εφιαλτικό σενάριο επιστροφής στη δραχμή

ΑΡΘΡΟ ΤΩΝ FINANCIAL TIMES: (Ο Pόμπερτ Tζένκινς, στέλεχος της Τράπεζας της Αγγλίας, περιγράφει τα έξι... επεισόδια της χρεοκοπίας της Ελλάδας. Υποστηρίζει δε ότι την προηγούμενη εβδομάδα τέθηκε ανοιχτά θέμα εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη, γεγονός που αποτελεί επικίνδυνη εξέλιξη)
Τα έξι... επεισόδια που περιλαμβάνει το εφιαλτικό σενάριο επιστροφής της Ελλάδας στη δραχμή παρουσιάζει μακροσκελές άρθρο των Financial Times που υπογράφει ο Pόμπερτ Tζένκινς, στέλεχος της Τράπεζας της Αγγλίας.
Στο άρθρο του με τίτλο "Η ελεγχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας εντός του ευρώ είναι η μοναδική πραγματική επιλογή" ο κ. Τζένκινς υποστηρίζει ότι την προηγούμενη εβδομάδα τέθηκε ανοιχτά θέμα εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη, γεγονός που αποτελεί επικίνδυνη εξέλιξη.
Στη συνέχεια αναλύει τα έξι στάδια, με τα οποία θα μπορούσε να εξελιχθεί το εφιαλτικό σενάριο:

• H ελληνική κυβέρνηση αποφασίζει την έξοδο. Οι πολίτες αποσύρουν τις καταθέσεις τους και οι επιχειρήσεις μεταφέρουν τα διαθέσιμά τους στο εξωτερικό. Οι εγχώριοι και ξένοι πιστωτές κλείνουν τη στρόφιγγα της ρευστότητας.

Δάνειο

• H Αθήνα ανακοινώνει την ισοτιμία της νέας δραχμής και επιβάλλονται περιορισμοί στις κινήσεις κεφαλαίων. H δραχμή υποτιμάται και ο πληθωρισμός εκτοξεύεται.
• Ξεσπούν διαφωνίες αναφορικά με το χρέος του ιδιωτικού τομέα, για παράδειγμα το δάνειο μιας γερμανικής τράπεζας στην ελληνική θυγατρική της BMW. Πρόκειται για δάνειο σε ευρώ ή σε δραχμές; Εάν είναι σε δραχμές, τότε η γερμανική τράπεζα έχει πρόβλημα, κατέχοντας ένα στοιχείο ενεργητικού με πολύ μικρότερη πραγματική αξία από τη λογιστική του αξία σε ευρώ. Εάν παραμένει σε ευρώ, τότε και η τράπεζα και η εταιρεία έχουν πρόβλημα, αφού ο Ελληνας πιστωτής καλείται να το εξυπηρετήσει με εισόδημα σε υποτιμημένες δραχμές.
• Αρχίζει η μόλυνση: Οι Πορτογάλοι και Ιρλανδοί καταθέτες αποσύρουν τις καταθέσεις τους. Τράπεζες κλείνουν.
• Επικρατεί σύγχυση για την έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών στο σύνολό τους με τον ιδιωτικό τομέα της ευρωπεριφέρειας, με αποτέλεσμα να "παγώσουν" οι συναλλαγές από και προς αυτές.
• O τραπεζικός δανεισμός σε όλη την ΕΕ περιορίζεται δραματικά, πλήττοντας καίρια την οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή. Πάντως, ο αρθρογράφος καταλήγει λέγοντας ότι μια ελληνική χρεοκοπία εντός του ευρώ είναι διαχειρίσιμη και οι Ευρωπαίοι θα τη διαχειριστούν.

Κατερίνα Κοσμά
kosma@pegasus.gr
ΕΘΝΟΣ  «E» 9/11

-----------------------------------------------------------------------------------------------

7. ΤΟ ΑΛΗΘΙΝΟ ΔΙΛΛΗΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΡΩ 'Η ΔΡΑΧΜΗ ΑΛΛΑ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ 'Η ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ!

Περιοδικό Μαρξιστική Φωνή – Εφημερίδα «Επανάσταση»
Όπως εδώ και 2 χρόνια έχουμε σημειώσει απαντώντας σε αυτούς που ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα είναι τάχα εδραιωμένη στην Ευρωζώνη, η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ είναι πολύ πιθανό να αποτελέσει τον πρώτο σταθμό στην πορεία της αναπόφευκτης συνολικής υπονόμευσης του ευρώ, πάνω στο έδαφος της βαθειάς καπιταλιστικής κρίσης.
Την προοπτική εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, έθεσαν για πρώτη φορά επίσημα στο τραπέζι την περασμένη βδομάδα η Μέρκελ και ο Σαρκοζί. Τη ζητάει πολύ δυνατά ένα μεγάλο τμήμα της άρχουσας τάξης στη Γερμανία. Την προωθούν επίσης ανοιχτά και οι Αυστριακοί και Ολλανδοί αστοί.
Γιατί όμως οι βορειο-ευρωπαίοι αστοί κινούνται πλέον προς αυτό το δρόμο; Ο λόγος είναι ότι, με δεδομένη τη σημερινή έκταση ύφεσης και χρέους, αλλά και τον αποκλεισμό της Ελλάδας από τις αγορές τουλάχιστον για μια δεκαετία, για να ματαιωθεί μια ανεξέλεγκτη χρεοκοπία στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, δεν θα φθάσει το δεύτερο δάνειο της 26ης Οκτώβρη και θα χρειαστεί οπωσδήποτε ένα τρίτο ή και ένα τέταρτο δάνειο. Όμως μέσα στις συνθήκες της διαφαινόμενης διεθνούς ύφεσης που θα απειλεί όλο και πιο πολύ τις υπερχρεωμένες Ιταλία και Ισπανία, αλλά και την Γαλλία, οι ευρωπαίοι και ιδιαίτερα οι γερμανοί αστοί, θα πεισθούν ότι δεν υπάρχει η πολυτέλεια να συνεχίζουν να δίνουν δάνεια στην Ελλάδα, η οποία αντιπροσωπεύει τον πιο αδύναμο κρίκο που δεν πρόκειται να ανακάμψει.
Θα κοιτάξουν πιθανά να καλύψουν απευθείας τις ζημιές των τραπεζών τους, θα προσπαθήσουν να «δέσουν» όσο μπορούν πιο σφιχτά την Ελλάδα με εγγυήσεις για τα ποσά των δανείων που έχουν ήδη δοθεί, θα κόψουν τις νέες δόσεις των δανείων και θα βγάλουν την Ελλάδα από το ευρώ, αποδεχόμενοι σαν το αναπόφευκτο μικρότερο κακό την ελληνικό χρεοκοπία και το τίμημα μιας ορισμένης αποσταθεροποίησης του ευρώ. Το επιχείρημα που θα χρησιμοποιήσουν σε αυτή την περίπτωση θα είναι ότι θέλουν «να προστατέψουν το ενιαίο νόμισμα» και να στείλουν παράλληλα ένα μήνυμα αυστηρότητας στους υπόλοιπους υπερχρεωμένους, ότι αν δεν πάρουν τα σκληρότερα μέτρα λιτότητας δεν θα υπάρξει έλεος.
Υπάρχουν ήδη όλες οι ενδείξεις ότι σε αυτό το δρόμο ευκολότερα θα βαδίσει η Γερμανία, εκμεταλλευόμενη το γεγονός ότι οι τράπεζες της δεν είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στο ελληνικό χρέος και το ότι αν τα πράγματα εξελιχθούν όπως περιγράψαμε πιο πάνω, η Γαλλία που εμπλέκεται περισσότερο στο ελληνικό χρέος δεν θα μπορεί πλέον να αντισταθεί.
Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα έρθει σαν επιβεβαίωση της εκτίμησης των μαρξιστών ότι είναι αδύνατο να κρατούνται συνδεδεμένες σε ένα ενιαίο νόμισμα οικονομίες εντελώς διαφορετικής ισχύος σε περιόδους κρίσης. Αυτή η προοπτική ήδη έχει προκαλέσει «αμόκ» στους έλληνες αστούς, που σωστά την αντιλαμβάνονται σαν τη σηματοδότηση του απότομου ξεπεσμού του ελληνικού καπιταλισμού. Όσο όμως κι αν αφορίζουν τους πολιτικούς τους ή και τη «σκληρότητα των Βρυξελών», η έξοδος από το ευρώ δεν αποτελεί το προϊόν «κακών ελληνικών ή ευρωπαϊκών χειρισμών». Επιβάλλεται από την ίδια την πραγματικότητα της καπιταλιστικής κρίσης.
Το δίλλημα μέσα ή έξω από το ευρώ είναι ψεύτικο γιατί στην πραγματικότητα έχει σαν αντικείμενο την προσπάθεια να αντιπαρατεθούν δυο διαφορετικά στάδια ανάπτυξης της κρίσης, το σημερινό και το επόμενο. Η έξοδος από το ευρώ είναι η αναγκαία συνέπεια του επόμενου σταδίου της κρίσης και όχι η αιτία του. Δεν είναι η υποτιμημένη δραχμή του υπερπληθωρισμού που θα φέρει τη μαζική εξαθλίωση στην καπιταλιστική Ελλάδα. Αυτή θα είναι απλά το σύμβολο αυτής της εξαθλίωσης.
Το αληθινό ιστορικό δίλημμα για τους εργαζόμενους σε Ελλάδα και Ευρώπη είναι ένα και αυτό πρέπει να αναδείξει ενωμένη η Αριστερά μακριά από κάθε είδους ρεφορμιστικές ή πατριωτικές εμμονές: ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ Ή ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ!
*Το περιοδικό "Μαρξιστική Φωνή" και η εφημερίδα "Επανάσταση" εκδίδονται από μέλη του ΣΥΝ και της Νεολαίας ΣΥΝ. Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από μια ανάλυση που μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη στην ιστοσελίδα www.marxismos.com

ΠΕΜΠΤΗ 10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2011  ISKRA GR