Νέες προκλήσεις στον τομέα της ενέργειας

Πάβελ Φιόντοροφ*
Την υλοποίηση σχεδίων για την εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων, σε συνεργασία και με πετρελαϊκές ξένες εταιρείες, καθώς και την ανάγκη εισαγωγής νέων τεχνολογιών εξόρυξης, επιβάλλεται να προωθήσει η Ρωσία, η οποία πάντως, πρέπει να εξετάσει τα προβλήματα από τη βαριά φορολογία στις επιχειρήσεις ενέργειας.

Ένας από τους βασικούς στόχους της ρωσικής κυβέρνησης είναι η δημιουργία μιας ενιαίας δέσμης οικονομικών κινήτρων προς εξασφάλιση επικερδούς ανάπτυξης των διαθεσίμων πετρελαίου και φυσικού αερίου.


Τα φορολογικά έσοδα από τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, που από κοινού αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ των εσόδων του προϋπολογισμού της χώρας, έχουν αυξηθεί κατά την τελευταία δεκαετία, στο επίπεδο των 100 δις δολαρίων. Δηλαδή, πρόκειται για ένα κολοσσιαίο ποσό. Το ερώτημα είναι τώρα, αφενός πώς θα βρεθεί ο τρόπος για να διασφαλιστεί ότι τόσο η ροή εσόδων θα είναι απρόσκοπτη, αφετέρου πως η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου θα διατηρήσει την καλή υγεία της. Κοντολογίς, πως θα πετύχουμε την εξισορρόπηση της διανομής του πλούτου από τις φυσικές πηγές της Ρωσίας ανάμεσα στις εκμεταλλεύτριες εταιρείες και το κράτος.

Υπάρχει μια σειρά από εκδοχές, όπως η χορήγηση στους επενδυτές ενός ποσοστού εσωτερικής απόδοσης, επιπλέον άλλων εγγυήσεων. Ωστόσο, πιστεύω ότι θα έπρεπε να δεσμευθούμε ώστε να επιτραπεί μια υγιής απόδοση των επενδύσεων κεφαλαίου και να παρέχουμε ένα αποτελεσματικό φορολογικό και δημοσιονομικό πλαίσιο για τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Μια τέτοια προσέγγιση θα ενθάρρυνε την οικονομική ανάπτυξη και θα επέτρεπε στη χώρα να  αξιοποιήσει το τεχνολογικό της δυναμικό. Δεδομένου ότι η Ρωσία είναι ο κορυφαίος  παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο και ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου, η ενθάρρυνση της επέκτασης του εν λόγω τομέα θα είχε ένα θετικό, κινητήριο αποτέλεσμα σ’ όλη την υπόλοιπη ρωσική οικονομία.

Μεγάλη αύξηση της φορολογίας

Πριν από μία δεκαετία η Ρωσία εισήγαγε ένα νέο σύστημα για τον κλάδο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου που διευκόλυνε τη φορολογία, και παρείχε ένα “μαξιλάρι” σταθερότητας για την μακροοικονομική ανάπτυξη της χώρας. Σαν συνέπεια αυτής της μεταρρύθμισης, ήταν να αυξηθεί η φορολογία των επιχειρήσεων ενέργειας, από 25.1% των συνολικών εσόδων το 1999, σε 41.5% το 2003, αυξάνοντας έτσι τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού στο ισοδύναμο των 2.7% του ΑΕΠ.

Στην τότε συγκυρία η αύξηση της φορολογίας υπήρξε απολύτως αιτιολογημένη. Όμως, μια από τις συνέπειές της ήταν ότι η βιομηχανία πετρελαίου αποφάσισε να μην επιμείνει στην ανάπτυξη μιας σειράς πολλά υποσχόμενων δυνατοτήτων στις τεχνολογίες παραγωγής. Ειδικότερα, σχέδια ανεστάλησαν για την εκμετάλλευση δυσπρόσιτων υπεράκτιων κοιτασμάτων πετρελαίου, γιατί δεν ήταν πλέον οικονομικά βιώσιμοι.

Ανάγκη νέων τεχνολογιών

Τώρα, εφόσον έχουμε επίγνωση ότι η γενναιοδωρία της Δυτικής Σιβηρίας στερεύει, είναι λογικό να σκεφτούμε τον προσανατολισμό σε νέα κοιτάσματα, όπως το Ανατολικό Πρινοβοζεμέλσκ με τους 5 δις περίπου μετρικούς τόνους πετρελαίου και τα 10 τρις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Γνωρίζουμε ότι άλλες, σχετικά ανεξερεύνητες περιοχές της Δυτικής Σιβηρίας έχουν τουλάχιστον δύο δις μετρικούς τόνους πετρελαίου, και πως υπάρχει η βάσιμη εκτίμηση ότι η τελική ποσότητα θα μπορούσε να είναι μέχρι και 10 φορές μεγαλύτερη. 

Ενώ πριν από 50 χρόνια δεν υπήρχε κανένας τρόπος προσέγγισης σε τέτοια κοιτάσματα, σήμερα σχεδόν τα πάντα είναι δυνατά. Η παραγωγή πετρελαίου κάτω από εναποθέσεις άλατος σε βαθιά νερά δεν είναι πια όνειρο. Εφόσον η δραστηριότητα εξόρυξης σε βαθιά νερά ή κάτω από πάγο απαιτεί ριζοσπαστικά νέο υψηλής τεχνολογίας εξοπλισμό, το κόστος εκμετάλλευσης απομακρυσμένων πεδίων ανέρχεται σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Να σημειωθεί πως μόνον το κόστος μίας θαλάσσιας πλατφόρμας εξόρυξης, μπορεί να φτάσει τα 15 δις δολάρια.

Τέτοιες δαπάνες δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μονομερώς. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, το καλοκαίρι του 2011, η  Rosneft σύναψε συμφωνία με την ExxonMobil, τη μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία πετρελαίου στον κόσμο, για ένα από κοινού έργο στην υφαλοκρηπίδα της Αρκτικής (οι επενδύσεις θα κυμανθούν στα 500 δις δολάρια). Για να είμαστε σε θέση να διαπραγματευόμαστε τέτοιες συμφωνίες και, ταυτόχρονα, να διατηρήσουμε δυναμική την ροή των κρατικών εσόδων, ας ελπίσουμε στην ευλογία ενός ευνοϊκού κλίματος στην αγορά.
*Ο Πάβελ Φιόντοροφ είναι αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας της Ρωσίας.
http://rbth.gr/articles/2012/11/04/nee_proklisei_ston_tomea_ti_energeia_17909.html
4/11/12