Αγώνας δρόμου για τις επόμενες δόσεις

Γράφει η Σοφία Βούλτεψη
Με τη δόση-μαμούθ στα κρατικά ταμεία, την αναβάθμιση της χώρας από τον διεθνή οίκο Standard & Poor' s, αλλά και την έκθεση της Κομισιόν που προειδοποιεί για την ανάγκη να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών στα κράτη - μέλη της Ε.Ε., που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα συναντήθηκαν χθες υπό την προεδρία του πρωθυπουργού οι αρχηγοί των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση.

Στρατηγικός στόχος της επόμενης ημέρας η βέλτιστη αξιοποίηση της συγκυρίας ρευστότητας που προσφέρθηκε στη χώρα ώστε να υπάρχουν επενδύσεις, να κινηθεί η οικονομία, να αρχίσει η υποχώρηση της ύφεσης και να υπάρξει βελτίωση στο μέτωπο της απασχόλησης.


Εξερχόμενος από το Μέγαρο Μαξίμου, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε ότι ο Έλληνας πολίτης πρέπει να νιώσει ασφαλής και να πιστέψει ότι τα μέτρα τα δύσκολα, τα βαριά, είναι πράγματι τα τελευταία.

Όπως είπε ο κ. Βενιζέλος, οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί συζήτησαν για τη λειτουργία της κυβέρνησης με τον καλύτερο διοικητικό και πολιτικό συντονισμό, υπογραμμίζοντας πως στην κυβέρνηση πρέπει να υπάρχει πλήρης συνεννόηση για τα θέματα που έχουν πολιτικό και κοινωνικό ενδιαφέρον.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Δημοκρατικής Αριστεράς Φώτης Κουβέλης διαβεβαίωσε ότι στη συνάντηση δεν ετέθη ζήτημα ανασχηματισμού ούτε αλλαγής του εκλογικού νόμου.

Για το φορολογικό, είπε ότι υπάρχει σύμπτωση απόψεων στα περισσότερα θέματα ενώ για όσες διαφοροποιήσεις απομένουν, αυτές θα αντιμετωπιστούν στο Κοινοβούλιο.

Παράλληλα δήλωσε πως τίθενται συγκεκριμένοι στόχοι για την ανάπτυξη, τονίζοντας την ανάγκη προώθησης ενός δικτύου κοινωνικής προστασίας των οικονομικά ασθενέστερων πολιτών ενώ για τους νέους, σημείωσε πως πρέπει να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας.

Στη σύσκεψη συζητήθηκαν ακόμα ζητήματα λειτουργίας τους κράτους ενώ στο επίκεντρο βρέθηκε και η αποτελεσματικότητα του κυβερνητικού έργου.

Τέλος ανέφερε πως η συνεργασία των κυβερνητικών εταίρων θα συνεχιστεί ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που υπάρχουν και να προωθηθούν λύσεις.

Η αναβάθμιση
Ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor's αναβάθμισε τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας από «SD» (selective default) σε «Β», ενώ παράλληλα αναβάθμισε και την βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση της χώρας σε «B» από «SD» με το outlook να παραμένει σταθερό.

Σύμφωνα με τον οίκο, η αξιολόγηση αυτή αντανακλά την ολοκλήρωση της επαναγοράς ελληνικών ομολόγων σε συνδυασμό με την έγκριση από το Eurogroup της εκταμίευσης της δόσης του δανείου προς την Ελλάδα.

Παράλληλα ο Standard & Poor's αναφέρεται στην αποφασιστικότητα των κρατών μελών της Ευρωζώνης για να αποκαταστήσουν τη σταθερότητα στην ελληνική οικονομία και να διατηρήσουν τη χώρα στην Ευρωζώνη».

«Η προοπτική για τη μακροπρόθεσμη βαθμολόγηση είναι σταθερή και εξισορροπεί την άποψή μας για τη δέσμευση της κυβέρνησης σε δημοσιονομική και διαρθρωτική προσαρμογή παρά τις οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει κατά την εφαρμογή της», σχολιάζει ο οίκος.

Η ΚομισιόνΑπό την πλευρά της, η Κομισιόν στην έκθεσή της επισημαίνει ότι η αποκατάσταση της βιωσιμότητας αποτελεί κύρια προτεραιότητα, λαμβάνοντας υπόψη την επιδείνωση που παρατηρείται από το 2008 στη δημοσιονομική θέση, στην αύξηση του δημοσίου χρέους και στις δημοσιονομικές επιπτώσεις από τη γήρανση του πληθυσμού.

Η έκθεση δεν αναφέρεται στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, τις τρεις χώρες που βρίσκονται σε καθεστώς χρηματοδοτικής στήριξης, διότι η βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών αποτελεί μέρος των μνημονίων τους, αλλά το μήνυμα είναι σαφές.

Όπως υπογραμμίζεται, πέραν των τριών μνημονιακών χωρών, σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα οι κίνδυνοι έχουν υποχωρήσει σε όλα τα κράτη - μέλη με εξαίρεση την Κύπρο και την Ισπανία. Σύμφωνα με την Κομισιόν, και στις δύο αυτές χώρες τα προβλήματα του χρηματοπιστωτικού τομέα συντέλεσαν στην επιδείνωση της κατάστασης.

Ωστόσο, για την Ισπανία τονίζεται ότι τα πρόσφατα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής που έλαβε η κυβέρνηση θα μειώσουν τον κίνδυνο βραχυπρόθεσμα.

Αντίθετα, για την Κύπρο η Κομισιόν επισημαίνει ότι βρίσκεται σε υψηλό κίνδυνο και μακροπρόθεσμα, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης των δημόσιων δαπανών στο 8,4% του ΑΕΠ την περίοδο 2010 - 2060, έναντι 2,9% του ΑΕΠ που είναι ο μέσος όρος της Ε.Ε.

Σύμφωνα με την έκθεση, η Κύπρος αντιμετωπίζει υψηλούς κινδύνους δημοσιονομικών πιέσεων βραχυπρόθεσμα και οικονομικής βιωσιμότητας μεσομακροπρόθεσμα.

Το δημόσιο χρέος της χώρας εκτιμάται ότι από το 71,1% του ΑΕΠ το 2011 θα φτάσει το 102,7 το 2014, ενώ οι κίνδυνοι θα είναι ακόμη μεγαλύτεροι αν το πρωτογενές πλεόνασμα επανέλθει στα χαμηλά επίπεδα του παρελθόντος, όπως ο μέσος όρος που παρατηρήθηκε την περίοδο 1998-2012.

Η Κομισιόν τονίζει πως θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην εφαρμογή μέτρων βιωσιμότητας, που θα αποτρέψουν την επιδείνωση της κατάστασης μεσοπρόθεσμα, καθώς και μέτρα περιορισμού των δαπανών, συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού.

Υπενθυμίζεται ότι στην έκθεση της Κομισιόν που δόθηκε προχθές στη δημοσιότητα και αφορούσε στα συμπεράσματα της Ομάδας Δράσης για την Ελλάδα, υπογραμμίζονταν οι προκλήσεις για τις τράπεζες από την έκρηξη των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τη φυγή των τραπεζικών καταθέσεων και τις ανάγκες τους σε νέα κεφάλαια που δημιούργησε το PSI.

Σύμφωνα με την έκθεση, αν δεν εφαρμοστούν τα μέτρα των 13,5 δις ευρώ, λόγω των αντιδράσεων, θα επιβληθούν νέα, ενώ παραδέχτηκε πως η ύφεση της οικονομίας ήταν κατά 8% βαθύτερη των αρχικών εκτιμήσεων της τρόικας, αλλά θα ήταν βαθύτερη, αν δεν υπήρχαν οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις.

Επίσης, εντοπίζει κινδύνους βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους, αφού αν σημειωθούν αστοχίες στην υλοποίηση του προϋπολογισμού, στις αποκρατικοποιήσεις και στην ταχύτητα επανόδου της οικονομίας σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, το χρέος μπορεί να φτάσει το 2020 στο 147% του ΑΕΠ, αντί του 124% του ΑΕΠ που προβλέπει το πρόγραμμα. Αντίθετα αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές το χρέος μπορεί να υποχωρήσει το 2020, μέχρι και στο 106% του ΑΕΠ.

Ταυτόχρονα, λίγες μέρες μετά τη συμφωνία για την ανακατανομή των δόσεων και τα πρόσθετα μέτρα για τη μείωση του χρέους, η Κομισιόν διαπιστώνει πως θα υπάρξει πρόσθετο κενό χρηματοδότησης ύψους 1,1 δις ευρώ, το 2014.

Επικριτική υπήρξε η έκθεση όσον αφορά στην έκταση των πολιτικών και κοινωνικών αντιδράσεων, που υποστηρίζει πως καθυστέρησαν τις αλλαγές και βάθυναν την ύφεση, όπως επίσης και για την «απογοητευτική επίδοση» στο πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων.

Υπογραμμίσθηκε επίσης ο αρνητικός αντίκτυπος που είχαν οι πολιτικές εξελίξεις στη χώρα, που οδήγησαν στην πτώση της κυβέρνησης-Παπανδρέου, οι δηλώσεις του κ. Παπανδρέου για διεξαγωγή δημοψηφίσματος και οι δύο εκλογικές αναμετρήσεις που ακολούθησαν.

Επίσης, η έκθεση υπογραμμίζει τους κινδύνους για τη βιωσιμότητα του χρέους και την αποκλιμάκωσή του στο 124% του ΑΕΠ, μετά και την υλοποίηση των μέτρων που αποφάσισε το Eurogroup.

Αναλυτικότερα οι επισημάνσεις της Κομισιόν, όπως κωδικοποιήθηκαν από το επιτελείο της «Ναυτεμπορικής», είναι οι ακόλουθες:

- Οικονομική ανάπτυξη: Μια ισχυρότερη δυναμική ανάπτυξης -μετά και τις αποφάσεις του Eurogroup που βελτιώνουν το κλίμα-, θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά την έξοδο της οικονομίας από την παρατεταμένη ύφεση ταχύτερα από ό,τι προβλέπεται. Ωστόσο η Ε.Ε. παρατηρεί πως από την άλλη πλευρά, μια βραδύτερη από το αναμενόμενο εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του προγράμματος ή αν το διεθνές περιβάλλον είναι λιγότερο θετικό, θα μπορούσαν να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη. Ο αντίκτυπος των ετήσιων προς τα πάνω ή προς τα κάτω αναθεωρήσεων του ρυθμού αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ κατά 1 ποσοστιαία μονάδα κάθε χρόνο από το 2013 και μετά θα μετακινήσει το δείκτη του χρέους από την αρχική τιμή του 124% του ΑΕΠ μέχρι το 2020, σε 113% και 136% του ΑΕΠ, αντιστοίχως. Επίσης το 2030, το αποτέλεσμα αυτών των δύο σεναρίων θα ήταν μια μετατόπιση από την αρχική τιμή του 79% έως 59% και 103%, αντίστοιχα.

- Επιτόκια: Οι προβλέψεις, σύμφωνα με την ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους, βασίζονται σε παραδοχές επιτοκίων, οι οποίες στηρίζονται στις τρέχουσες καμπύλες απόδοσης και των σχετικών spreads για την Ελλάδα (για GLF, EFSF και χρηματοδότηση της αγοράς). Όμως τονίζει πως ευρύτερες μεταβολές των επιτοκίων από τις προβλέψεις του προγράμματος μπορεί να έχουν αντίκτυπο στις τιμές της αγοράς και την τελική επιβάρυνση της Ελλάδας από τόκους. Δεδομένου του υψηλού χρέους, οι μεταβολές των επιτοκίων έχουν σημαντικό αντίκτυπο για την πορεία του χρέους. Ο αντίκτυπος μιας αναθεώρησης προς τα κάτω από 50 μονάδες βάσης (θετικό σοκ) ή προς τα άνω αναθεώρηση του 150bps του επιτοκίου που ισχύει για το ελληνικό χρέος θα φέρει το λόγο του χρέους στο 120% και 136% του ΑΕΠ, αντίστοιχα, το 2020, και 71% ή 107% του ΑΕΠ το 2030.

- Εσοδα ιδιωτικοποιήσεων: Τα αναμενόμενα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις κατά την περίοδο αναφοράς, έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω σημαντικά, κατά 10 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2016, από 23 δισ. ευρώ που είχαν προγραμματιστεί το Μάρτιο. Κατά την περίοδο από το 2012 μέχρι το 2020, οι αναμενόμενες εισπράξεις ανέρχονται σε 22 δισ. ευρώ. Τα σενάρια για την πορεία των εσόδων από τις αποκρατικοποιήσεις μέχρι το τέλος του 2020, κατά 8 δισ. ευρώ, πάνω ή κάτω από το στόχο, οδηγούν σε μια αναλογία χρέους προς το ΑΕΠ από 120% ή 128% του ΑΕΠ το 2020 και 75% ή 83% του ΑΕΠ το 2030, αντίστοιχα.

- Οι δημοσιονομικές επιδόσεις: Το πρωτογενές πλεόνασμα, σύμφωνα με το σενάριο αναφοράς, θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 4,4% του ΑΕΠ από το 2016-2020 και 4,0% του ΑΕΠ στην περίοδο 2021 - 2030. Τα σενάρια που εξετάζει η Ε.Ε., προβλέπουν πως το πρωτογενές ισοζύγιο είτε θα είναι 0,5 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ υψηλότερο από ό, τι θεωρεί το σενάριο αναφοράς, ή κατά 1 εκατοστιαία μονάδα χειρότερα, στο αρνητικό σενάριο. Στο πλαίσιο αυτό, ο δείκτης του χρέους γίνεται σε αυτά τα σενάρια 120% και 131% του ΑΕΠ το 2020, αντίστοιχα, και το 2030, 70% και 97% του ΑΕΠ, αντίστοιχα.

- Συνδυασμός αστοχιών (σοκ): Είναι το χειρότερο σενάριο, καθώς μια αποδυνάμωση στην εφαρμογή του προγράμματος θα μπορούσε να οδηγήσει σε συνδυασμένο σοκ. Σε ένα τέτοιο σενάριο η Ε.Ε. υποθέτει ότι (i) η αδυναμία εφαρμογής των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ 1 εκατοστιαία μονάδα κάτω από το στόχο, (ii) έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις θα είναι 8 δισ. ευρώ λιγότερα από το στόχο και το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι 1 εκατοστιαία μονάδα κάτω από το στόχο. Ως αποτέλεσμα αυτού του συνδυασμένου σοκ, ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ το 2020 θα είναι 147% το 2020, 138% το 2022, και 127% το 2030. Αντίθετα, παρατηρεί η Κομισιόν, η ισχυρή εφαρμογή της πολιτικής, η επιστροφή και η εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών και η ισχυρότερη ανάπτυξη θα μπορούσε να οδηγήσει σε: (i) έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις κατά 8 δισ. ευρώ υψηλότερα από το στόχο (ii) αύξηση του ΑΕΠ είναι 1 εκατοστιαία μονάδα πάνω από το στόχο και (iii) το πρωτογενές πλεόνασμα να είναι 0,5 εκατοστιαία μονάδα πάνω από το στόχο. Εφόσον υλοποιηθεί το «καλό» σενάριο το αποτέλεσμα θα είναι ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ το 2020 να διαμορφωθεί στο 106%, στο 90% το 2022 και στο 48% το 2030.

Όσον αφορά στη χρηματοδότηση της χώρας, προβλέπονται συγκεκριμένα μέτρα που η κυβέρνηση οφείλει να υλοποιήσει στο πρώτο τρίμηνο του 2013, ώστε να εξασφαλίσει το υπόλοιπο τμήμα της δόσης μέχρι το Μάρτιο, συνολικού ύψους 14,8 δις ευρώ, από τις χώρες της Ευρωζώνης (το ποσό των 34,3 δις ευρώ καταβλήθηκε προχθές).

Για το επόμενο τμήμα το νέο μνημόνιο επιβάλλει την υλοποίηση σειράς παρεμβάσεων, τα οποία θεωρεί ως προαπαιτούμενα. Ειδικότερα:

Για τις δόσεις του Ιανουαρίου που ανέρχονται σε 9,2 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 7,2 δις ευρώ θα αφορούν στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τα 2 δις ευρώ για την κάλυψη ελλείμματος του προϋπολογισμού, η κυβέρνηση οφείλει να υλοποιήσει:

* Την ψήφιση του φορολογικού νομοσχεδίου που κατατέθηκε ήδη στη Βουλή.
* Την αύξηση του τιμολογίου της ΔΕΗ.

Για τη δόση του Φεβρουαρίου ύψους 2,8 δις ευρώ, που θα διατεθεί για την κάλυψη του ελλείμματος, οι δράσεις που οφείλει να υλοποιήσει η κυβέρνηση είναι:

* Ο καθορισμός δεσμευτικών 3ετών ανώτατων ορίων δαπανών για τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.

Για την εκταμίευση της δόσης του Μαρτίου, ύψους 2,8 δις ευρώ, οι δράσεις που πρέπει να υλοποιηθούν είναι:

* Η υποβολή σχεδίων στην τρόικα από τα υπουργεία για τις θέσεις υπαλλήλων που πλεονάζουν και στη βάση αυτή να προσδιορίσουν τις ανά τρίμηνο υποχρεωτικές αποχωρήσεις μέχρι το τέλος του 2014.
* Η αναθεώρηση προς τα κάτω της τιμής των φαρμάκων, με βάση τις τιμές που ισχύουν στις χώρες της Ε.Ε., με τις χαμηλότερες τιμές. 
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΖΩΝΗ
19/12/12