Τι... θέλουν οι Γερμανοί

Του Παντελή Καψή (ethnos.gr)
Το καλό με τα σενάρια είναι ότι ο καθένας μπορεί να φτιάξει ένα. Μπορεί να μην έχει την παραμικρή σχέση με την αλήθεια αλλά, τι στο καλό, γι΄ αυτό τα λέμε σενάρια. Κι είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για να φτιάχνουν μια στρεβλή εικόνα της πραγματικότητας - όποια εμείς θέλουμε. Ας πούμε για τη Γερμανία. Ποιος είναι ο πραγματικός στόχος της πολιτικής της στην Ευρώπη; Να δημιουργήσει το -οικονομικό- τέταρτο Ράιχ; Να εκμεταλλευτεί το φτηνό εργατικό δυναμικό του Νότου; Να κλέψει τις καταθέσεις των κυπριακών τραπεζών;

Τα έχουμε ακούσει όλα, πολλά συνοδευόμενα και από εμβριθείς αναλύσεις ή υπερήφανες διακηρύξεις αντίστασης. Εχουν όμως σχέση με την πραγματικότητα; Πάρτε για παράδειγμα το κούρεμα των καταθέσεων στην Κύπρο. Πράγματι, είναι πολύ πιθανό ένα μέρος των καταθέσεων -από αυτές τις άνω των 100.000- να εγκαταλείψουν το νησί. Είναι οι καταθέσεις που προτίμησαν τις κυπριακές τράπεζες για τα υψηλά επιτόκια, ξεπερνούν το 5%, και για τη χαμηλή φορολογία. Τι θα κάνουν όμως; Το πιθανότερο είναι να αναζητήσουν κάποιον άλλον φορολογικό παράδεισο. Και το απίθανο θα είναι να πάνε στη Γερμανία. Για να έχουμε το μέτρο, η «Deutsche bank» δίνει επιτόκιο 0,3% στις καταθέσεις 6μηνης προθεσμίας!
Ή πάλι το άλλο σενάριο για την Ελλάδα - προσαρμόζεται όμως και για την Κύπρο. Η ύφεση, λένε, έχει ως στόχο να πέσουν οι τιμές στην Ελλάδα ώστε να έρθουν να πάρουν την περιουσία μας κοψοχρονιά. Τώρα μάλιστα που περιμένουμε και τους «υδατάνθρακες», το σενάριο παίρνει διαστάσεις διεθνούς συνωμοσίας. Το μεγάλο ξεπούλημα. Το κακό είναι ότι μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει καμιά γερμανική εταιρεία να έρχεται. Ακόμη και για το φυσικό αέριο μόνο η ρωσική «Gazprom» μοιάζει να ενδιαφέρεται στα σοβαρά. Για να μην πούμε και το άλλο: μακάρι να είχαν έρθει να κάνουν επενδύσεις και χαλάλι οι πεσμένες τιμές.
Τώρα βέβαια είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα δεν είναι το κέντρο του κόσμου κι έτσι μπορεί οι στόχοι του «4ου Ράιχ» να υπερβαίνουν τον ελληνικό μικρο-ορίζοντα. Μπορεί δηλαδή η Ελλάδα να είναι το μέσο για μια ευρύτερη οικονομική κυριαρχία στην Ευρώπη - ένα μάθημα για όλους και ένας τρόπος να περνά τις αποφάσεις που τη συμφέρουν. Μόνο που ομολογώ αδυνατώ να καταλάβω σε τι ακριβώς συνίσταται η οικονομική κυριαρχία.
Τι κερδίζει, για παράδειγμα, η Γερμανία όταν η Ελλάδα αλλά και οι υπόλοιπες χώρες του Νότου κόβουν μισθούς και κατά συνέπεια μειώνουν τις εισαγωγές τους (από τη Γερμανία) και αυξάνουν την ανταγωνιστικότητά τους (σε βάρος και της Γερμανίας);
Εντάξει, δεν είναι άγιοι οι Γερμανοί, το συμφέρον τους κοιτάζουν. Κι είναι αλήθεια ότι η οικονομία τους επωφελείται από τα χαμηλά επιτόκια και την αβεβαιότητα που επικρατεί στις χώρες του Νότου. Μόνο που οι ίδιοι δεν το βλέπουν έτσι.
Οταν σχεδιάστηκε η Ευρωζώνη οι Γερμανοί είχαν δύο βασικές ενστάσεις ή αν θέλετε έβαλαν δύο βασικούς όρους. Πρώτον ότι δεν θα αφεθεί να ξεφύγει ο πληθωρισμός και δεύτερον ότι δεν θα βρεθούν να πρέπει να πληρώσουν αυτοί τα χρέη άλλων. Το πρώτο επιτεύχθηκε. Ηδη ωστόσο η Γερμανία και οι άλλες χώρες της Ευρωζώνης έχουν βρεθεί να δανείζουν την Ελλάδα, την Πορτογαλία την Ιρλανδία και τώρα την Κύπρο ενώ πολλοί φοβούνται ότι σειρά έχει η Ισπανία.
Για τους Γερμανούς το δίλημμα ήταν μεγάλο. Από τη μια πλευρά καταλαβαίνουν ότι δεν μπορεί να αφεθεί να χρεοκοπήσει μια χώρα της Ευρωζώνης χωρίς αυτό να πλήξει καίρια το ευρώ. Από την άλλη ωστόσο, κάθε πακέτο βοηθείας είχε πολιτικό κόστος και αντιμετωπίζεται με μεγάλη δυσπιστία από την κοινή γνώμη.
Για μεγάλο διάστημα είχε επικρατήσει η λογική ότι οι Γερμανοί συνταξιούχοι βοηθάνε τους τεμπέληδες Ελληνες. Δεν είναι τυχαίο ότι σε έρευνες της κοινής γνώμης εκφραζόταν έντονη αντίθεση στο ευρώ και η προοπτική επιστροφής στο μάρκο κέρδιζε έδαφος. Σε τέτοιον βαθμό που η Μέρκελ και ο Σόιμπλε αναγκάστηκαν να βγουν ανοικτά και να εξηγήσουν γιατί η προοπτική της Γερμανίας είναι ταυτισμένη με το ευρώ και τη νομισματική ενοποίηση.
Για την περίπτωση της Ελλάδας αυτό σήμαινε μια αλλαγή στάσης που έγινε φανερή μετά την υπογραφή του δεύτερου μνημονίου. Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, η λύση που υιοθετήθηκε ήταν το «δημοσιονομικό σύμφωνο». Πολύ αυστηρότεροι έλεγχοι δηλαδή στα δημόσια οικονομικά όλων των κρατών της Ευρωζώνης ώστε να αποφευχθεί στο μέλλον η επανάληψη του ελληνικού φαινομένου. Το πραγματικό ερώτημα ωστόσο είναι αν ένα τέτοιο σύμφωνο είναι πράγματι αυτό που χρειάζεται η Ευρωζώνη. Κι όχι το ακριβώς αντίθετο. Μια αναπτυξιακή πολιτική δηλαδή που θα επιτρέψει σε τελευταία ανάλυση να γίνουν πιο εύκολα και οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Αλλωστε, με χτυπητή εξαίρεση φυσικά την Ελλάδα, ούτε η Ιρλανδία ούτε η Ισπανία είχαν δημόσια ελλείμματα όταν βρέθηκαν στην ανάγκη να ζητήσουν βοήθεια!

Το γερμανικό παράλογο
Οπως έχει χαρακτηριστικά ειπωθεί, οι Γερμανοί δεν βλέπουν τον εαυτό τους σαν μέρος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η Ευρώπη αλλά σαν το υπόδειγμα της λύσης. Εχουν έτσι επιμείνει, και σε μεγάλο βαθμό καταφέρει, να επιβάλουν στην Ευρωζώνη μια πολιτική λιτότητας που έχει ως στόχο τη διά ροπάλου αποφυγή δημόσιων ελλειμμάτων.
Δυστυχώς, το γερμανικό παράδειγμα στηρίζεται στα μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα της Γερμανίας, στην πανίσχυρη δηλαδή γερμανική βιομηχανία. Ομως είναι λογικά παράλογο και πρακτικά αδύνατον να γίνουν όλες οι χώρες της Ευρωζώνης πλεονασματικές: το πλεόνασμα μιας χώρας είναι εξ ορισμού έλλειμμα μιας άλλης. Και με δεδομένο ότι ο αναπτυσσόμενος κόσμος - Κίνα, Ινδία, Βραζι­λία- είναι κατεξοχήν εξαγωγικός, είναι αδύνατον για την Ευρωζώνη να πετύχει τα πλεονάσματα που η γερμανική πολιτική συνεπάγεται.
Αυτό βέβαια δημιουργεί τον κίνδυνο ενός φαύλου κύκλου λιτότητας - κάτι που φαίνεται ήδη αν συγκρίνει κανείς την πορεία της Ευρώπης σε σχέση με τις πολύ καλύτερες επιδόσεις των ΗΠΑ. Και μαζί τον κίνδυνο πολιτικής αστάθειας και ενίσχυσης των περιθωριακών και αντιευρωπαϊκών κινημάτων.
Η απάντηση που πολλοί προτείνουν είναι η ενίσχυση της πολιτικής ενοποίησης - η δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Μόνο που κάτι τέτοιο σήμερα δεν είναι πολιτικά εφικτό. Η στρατηγική της Μέρκελ έχει και αυτή τη διάσταση. Να καθησυχάσει δηλαδή τους Γερμανούς ψηφοφόρους ότι δεν θα φορτωθούν τα ελλείμματα του Νότου ώστε να δεχθούν τη στενότερη ευρωπαϊκή ενοποίηση. Μόνο που έτσι ενισχύει ακόμη περισσότερο κινήματα τύπου Γκρίλο. Η απόλυτη αντίφαση!

 .ethnos.gr
31/3/13