Η βόμβα της Bundesbank.

Του Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Γιάνη Βαρουφάκη [Hot Doc, τεύχος 27/ Μαΐου Α, 2013].

-

Από τότε που ο Μάριο Ντράγκι, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, ανακοίνωσε το πρόγραμμα ΟΜΤ, η Bundesbank, διά του προέδρου της Γενς Βάιντμαν, διαφώνησε, με έντονους μάλιστα τόνους. Συνεπώς, δεν είναι περίεργο, ούτε και αποτελεί είδηση, ότι η Bundesbank, στην κατάθεση της στο Συνταγματικό Δικαστήριο, ασκεί κριτική στην ΕΚΤ και καταφέρεται εναντίον του προγράμματος ΟΜΤ. Αυτό που αποτελεί όμως είδηση και μάλιστα είδηση-βόμβα είναι το    μείγμα    των    βιτριολικών επιχειρημάτων της Bundesbank που καταθέτει στο δικαστήριο, ωθώντας τους συνταγματικούς δικαστές της χώρας να αποφανθούν ότι η ΕΚΤ πράττει με τρόπο ασύμβατο προς το γερμανικό σύνταγμα. Πριν δούμε το γιατί, μια σύντομη ματιά στο πρόγραμμα ΟΜΤ.

Το πρόγραμμα ΟΜΤ.

Έχοντας, από τον Ιούλιο, αποδεχτεί την πιθανή αποδόμηση της ευρωζώνης, ο πρόεδρος της ΕΚΤ δήλωσε ότι θα κάνει ό, τι απαιτείται για να διασώσει το κοινό νόμισμα. Δύο ήταν τα προαπαιτούμενα κατά τον κ. Ντράγκι: Πρώτον, να πέσουν τα επιτόκια δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας (καθώς το EFSF-ESM δεν είχε τα κονδύλια που απαιτούνταν για να τις δανείσει). Δεύτερον, να επιδιορθωθεί ο λεγόμενος μηχανισμός μεταβίβασης των επιτοκίων της ΕΚΤ προς τις επιχειρήσεις της περιφέρειας. Συγκεκριμένα, ως προς το δεύτερο ζήτημα, ο πρόεδρος της ΕΚΤ δήλωνε στις αρχές Σεπτεμβρίου: «Αυτή την εποχή αδυνατούμε να προωθήσουμε τη σταθερότητα των τιμών [σ. σ. δηλαδή τον βασικό στόχο της ΕΚΤ], επειδή οι αλλαγές των επιτοκίων που εισάγουμε αφορούν μία ή δύο χώρες στην καλύτερη των περιπτώσεων [σ. σ. αναφέρεται στη Γερμανία και στην Ολλανδία]. Οι αλλαγές των επιτοκίων που κάνει η ΕΚΤ αφήνουν ανεπηρέαστη την υπόλοιπη ευρωζώνη… Χωρίς περιστροφές θα πω ότι όλα αυτά αφορούν τη συνεχιζόμενη ύπαρξη του ευρώ». Τι έκανε λοιπόν για να σώσει το ευρώ; Μια απλή ανακοίνωση: Ότι η ΕΚΤ θα αρχίσει να αγοράζει όση ποσότητα ομολόγων της Ιταλίας και της Ισπανίας χρειάζεται (τυπώνοντας όσα ευρώ χρειάζονται), ώστε να πέσουν τα επιτόκια σε αυτές τις χώρες. Για να γίνει αυτό, προειδοποίησε τη Ρώμη και τη Μαδρίτη ότι οι δύο αυτές χώρες έπρεπε να αποδεχτούν κι εκείνες να εισέλθουν στον προκρούστη ενός Μνημονίου α λα ελληνικά, πορτογαλικά ή ιρλανδικά. Ρώμη και Μαδρίτη δεν έχουν ακόμη αποδεχτεί μνημόνια. Δεν χρειάστηκε ακόμη, καθώς η ανακοίνωση και μόνο του προγράμματος ΟΜΤ από τον πρόεδρο της ΕΚΤ έριξε κάθετα τα επιτόκια των ομολόγων αυτών των χωρών (και μαζί με αυτά και των υπολοίπων της ευρωζώνης). Γιατί; Επειδή οι ανά τον κόσμο ντίλερς ομολόγων θορυβήθηκαν, θεωρώντας ότι ο κ. Ντράγκι ουσιαστικά τους απείλησε πως, αν στοιχηματίσουν ότι τα επιτόκια στην περιφέρεια θα ανέβουν, εκείνος θα τους «κάψει». Έτσι, τους τελευταίους μήνες το ευρώ πήρε παράταση ζωής, την ώρα που η κρίση φουντώνει στην πραγματική οικονομία, χωρίς όμως να αντανακλάται αυτή η επιδείνωση στις χρηματαγορές.

Η θέση της Bundesbank.

Ερχόμαστε λοιπόν τώρα στο επίμαχο κείμενο-κατάθεση της Bundesbank στο γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο. Τρία είναι τα σημεία που λειτουργούν ως ωρολογιακές βόμβες στα θεμέλια της ευρώζώνης:
Δήλωση 1 η: Δεν είναι δουλειά της ΕΚΤ να εγγυάται την ύπαρξη του κοινού νομίσματος, λέει στους δικαστές ο κεντρικός τραπεζίτης της χώρας. Δήλωση 2 η: Δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε την ΕΚΤ να τηρήσει τους όρους του ΟΜΤ. Κατά την Bubdesbank, ο τρόπος με τον οποίο η ΕΚΤ έκανε, στη διάρκεια του 2012, τα στραβά μάτια στην Ελλάδα, αφήνοντας την Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας να παρέχει ρευστότητα στις πτωχευμένες ελληνικές τράπεζες, θέτει το ερώτημα: Αν η ΕΚΤ έκανε τα στραβά μάτια προς την Ελλάδα (κάτι που παραβιάζει τους κανόνες λειτουργίας της ΕΚΤ), γιατί να μην κάνει και τα στραβά μάτια προς τη Ρώμη ή τη Μαδρίτη στο πλαίσιο του ΟΜΤ, ουσιαστικά ρίχνοντας (μέσω αγορών ομολόγων) τα επιτόκια δανεισμού τους χωρίς να επιμένει στις μνημονιακές δεσμεύσεις των κυβερνήσεων αυτών (που αποτελούν, σύμφωνα με το ΟΜΤ, προαπαιτούμενο για τη συνέχιση του ΟΜΤ); Δήλωση 3η: Γιατί πρέπει να επιδιορθωθεί ο μηχανισμός μεταβίβασης των επιτοκίων της ΕΚΤ προς τις επιχειρήσεις της περιφέρειας, ακόμη κι αν ο κ. Ντράγκι έχει δίκιο ότι ο μηχανισμός αυτός δεν λειτουργεί σωστά; Με άλλα λόγια, η Bundesbank αμφισβητεί ότι είναι δουλειά της ΕΚΤ να εγγυηθεί στις επιχειρήσεις της περιφέρειας επιτόκια ανάλογα με εκείνα που πληρώνουν οι αντίστοιχες (όσον αφορά αποδοτικότητα και εν δυνάμει κερδοφορία) γερμανικές επιχειρήσεις.

Στρώνει δρόμο για το μάρκο.

Έστω ότι το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο συμφωνεί με την Bundesbank και έστω ότι η ΕΚΤ αποδέχεται αυτή τη απόφαση. Τι θα συμβεί; Η ανακοίνωση της ακύρωσης του προγράμματος ΟΜΤ και η αυστηρή επιβολή των κανόνων της ΕΚΤ όσον αφορά την παροχή ρευστότητας στις τράπεζες της περιφέρειας θα οδηγήσουν χώρες όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία άμεσα εκτός ευρωζώνης. Παράλληλα, η ανακοίνωση πως δεν είναι δουλειά της ΕΚΤ να διασώσει το κοινό νόμισμα σε συνδυασμό με τη μη εξασφάλιση ανεκτών επιτοκίων στις χειμαζόμενες ιταλο-ισπανικές επιχειρήσεις θα σημάνει, ιδίως σε ένα κλίμα διάλυσης (λόγω του ακρωτηριασμού Ελλάδας και Πορτογαλίας) το τέλος της ευρωζώνης.
Δύο είναι οι ερμηνείες που μας απομένουν αυτής της επίσημης κατάθεσης της γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας: Είτε η Bundesbank είναι ανόητη και δεν γνωρίζει αυτά που ξέρουν και οι πέτρες, είτε δεν είναι καθόλου ανόητη και έχει θέσει ως στόχο την αντικατάσταση του κοινού νομίσματος με ένα νέο μάρκο, το οποίο θα αποτελέσει το κοινό νόμισμα των πλεονασματικών κρατών ανατολικά του Ρήνου και βόρεια των Άλπεων. Διαλέξτε ποια ερμηνεία σας φαίνεται πειστικότερη .

 Στα δικά μου μάτια η επιλογή είναι εύκολη υπόθεση.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ- ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ I

10/5/13

--

-

ΣΧΕΤΙΚΑ:

• Απάντηση ΕΚΤ σε Bundesbank: Βάσει των κανονισμών μας το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων

• Επιβεβαιώνει την έκθεση για την ΕΚΤ η Bundesbank 

•   Euro-Rettung: Bundesbank stellt Geldpolitik der EZB infrage....

• Γ. Προβόπουλος......Εξέφρασε την άποψη ότι η εξομάλυνση στις χρηματοπιστωτικές αγορές μπορεί να οδηγήσει την ΕΚΤ να μην χρειαστεί να ενεργοποιήσει το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων (ΟΜΤ), βάζοντας τη δική του πινελιά στην αντιπαράθεση που έχει ανοίξει η Budesbank με την ΕΚΤ για τις "διασώσεις" μέσω αγοράς ομολόγων "ευρω-subprime".

---------

ΣΧΕΤΙΚΟ:

• Grundrechtsschutz: Erbitterter Machtkampf zwischen Karlsruhe und Europa....

•  "Innerhalb des Mandats": EZB verteidigt sich gegen Bundesbank-Kritik....