Η κρίση και το κίνημα του οικονομικού πατριωτισμού …

Συντάκτης: Ιωάννης Τουλουμάκος

 

Επειδή η οικονομία είναι, ως γνωστόν, σύνθετο φαινόμενο, δηλ. δεν συνδέεται μόνο με την οικονομική δραστηριότητα του ανθρώπου, αυτή καθ’ εαυτήν, αλλά με ιδέες, συναισθήματα, παιδεία, θεσμούς και το πολιτικό σύστημα – πρωτίστως μάλιστα με αυτό επειδή καθένα από αυτά και ιδιαίτερα το σύνολό τους αποτελούν πρωτίστως αντικείμενο επαγγελματικής ενασχόλησης για κάθε ιστορικό και επειδή η παρούσα κρίση, όπως περιγράφεται και ερμηνεύεται από διάφορες σκοπιές (πολιτική, κοινωνική, ηθική, πολιτισμική) από Έλληνες και ξένους, αποτελεί μία από τις σοβαρότερες που πέρασε η χώρα μας μετά την εθνική περιπέτεια 1946-1949 – επειδή ισχύουν όλα αυτά, γράφονται  οι γραμμές αυτές, χωρίς τις ειδικές γνώσεις του οικονομολόγου και χωρίς την ειδική πείρα του πολιτικού.

Οι αφετηρίες είναι διαφορετικές, έχουν όμως τη δική τους ξεχωριστή σημασία: είναι η συναίσθηση του ιστορικού βάρους των εσωτερικών αναταράξεων ή εξωτερικών κρίσεων και εθνικών μειώσεων της μεταπολεμικής εποχής που, ο υπογράφων με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όπως και κάθε Έλληνας της γενιάς του, εβίωσε είναι η συναίσθηση της ευθύνης αυτής της γενιάς, όπως και της επόμενης, απέναντι στη σημερινή νέα γενιά, εφόσον μάλιστα συμβαίνει να είναι και εκπαιδευτικός είναι ακόμη η εμπειρία από τις διάφορες απαξιωτικές  κρίσεις και, ως κάποιο βαθμό, προσβλητικές συμπεριφορές εις βάρος της χώρας μας – μια εμπειρία  που θα πρέπει να προκαλεί τη σκέψη και τη βούληση, να βγούμε από την κρίση, πρώτα με τις δικές μας δυνάμεις και τη δική μας συλλογική προσπάθεια, αυτών που θέλουν να ζήσουν οι ίδιοι, τα παιδιά και τα εγγόνια τους εδώ, αλλά και αυτών που γεννήθηκαν και είναι ή αισθάνονται πως είναι Έλληνες στο Εξωτερικό. Σε μία άλλη, ανάλογη προς τα συγκεκριμένα, γνωστά δεδομένα της περίστασης διατύπωση, η βούληση αυτή αποτελεί απάντηση στο ερώτημα που, εξ’ όσων γνωρίζω, από την εμφάνιση της λεγόμενης τρόικας σπάνια τίθεται:  Αν και πως είναι δυνατόν οι μερικές δεκάδες δισεκατομμυρίων ευρώ που λείπουν για να μπορεί η χώρα να διαπραγματευθεί αξιοπρεπώς και να μην υφίσταται τις γνωστές πιέσεις ή μειώσεις, μπορούν να εξασφαλιστούν άμεσα εις το εγγύς μέλλον από εθνικές πηγές, του Εξωτερικού ή και του Εσωτερικού. Το ερώτημα αυτό συνδέεται άμεσα με το πολιτικό πρόβλημα που δεσπόζει εξίσου, από την εμφάνιση και επιδείνωση της κρίσης, στην κοινή συνείδηση.

*

«Εσωτερικοί πιστωτές» συνέβαλαν στην κάλυψη σημαντικού μέρους τους εξωτερικού χρέους στο Βέλγιο, όπως γράφει ο πρώην Υπουργός Οικονομικών της χώρας αυτής και τώρα Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπέι («Καθημερινή» 29.07.2011 από το περ. “Economist”), η πρόσφατη πρωτοβουλία πλουσίων ιδιωτών στη Γαλλία και στις ΗΠΑ για υψηλότερη φορολόγηση των εισοδημάτων τους, που εύστοχα χαρακτηρίσθηκε ως «Κίνημα Οικονομικού Πατριωτισμού» («Καθημερινή» 28.08.2011), είναι δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Παρόμοια έγιναν επίσης προσφάτως γνωστά από την Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία (Καθημερινή» 04.09.2011, άρθρο με τίτλο «Οι ευεργέτες δεν μένουν πια εδώ»). Στη χώρα μας συνέβη το αντίθετο:  Από τα 208 δισεκατομμύρια ευρώ των εσωτερικών καταθέσεων κατά το Δεκέμβριο του 2010 (σύμφωνα με στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος) διέρρευσαν περίπου 60 δισεκατομμύρια στο εξωτερικό, όπου ήταν ήδη κατατεθειμένα από Έλληνες τουλάχιστον 150.δισεκατομμύρια («Καθημερινή» 09-02-2011), σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις 600 δισεκατομμύρια («Καθημερινή» 08.02.2011) Και ένα άλλο αξιοσημείωτο στοιχείο: Ο φόρος επί των καταθέσεων εξωτερικού στη Γερμανία ανέρχεται σε 26%, στην Ελλάδα μόλις στο 10% (« Τα Νέα»11.08.2011) άρθρο με τίτλο «Φοροσύμφωνο για τις καταθέσεις στην Ελβετία).

*

Με την κοινή εμπειρία και λογική είναι δύσκολο κάποιος να φαντασθεί πως ξένοι, πλούσιοι πολίτες μεγάλων και ισχυρών κρατών, ήταν ή έγιναν τώρα ευαίσθητοι πατριώτες, σε αντίθεση με τους Έλληνες που ήταν και παραμένουν αδιάφοροι, ενώ η πατρίδα τους βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού, και μάλιστα όλοι. Με την κοινή εμπειρία και λογική, είναι επίσης  δύσκολο να φαντασθεί ότι οι άλλοι, πολλοί περισσότεροι, απλώς «ευκατάστατοι» Έλληνες, συνολικά μερικές εκατοντάδες χιλιάδες, εδώ και στο Εξωτερικό, δεν θα συνέβαλλαν όχι από το υστέρημα, αλλά από το πλεόνασμά τους, στην ανόρθωση της πατρίδας. Όλοι αυτοί γνωρίζουν και βλέπουν καθημερινά ότι η δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα, δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί με τα έως τώρα από την παρούσα κυβέρνηση λαμβανόμενα φοροεισπρακτικά και άλλα μέτρα. Αντίθετα έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν πως το γεγονός ότι δεν έχει εκδηλωθεί ακόμη αυτό το ενδιαφέρον οφείλεται κατά κύριο λόγο στο γεγονός ότι έλειπε και λείπει η εμπιστοσύνη όχι μόνον προς την παρούσα διακυβέρνηση αλλά και γενικά την πολιτική τάξη της χώρας.

*

«Καλούμε τους 50  μεγαλύτερους επιχειρηματίες και εφοπλιστές και τους ζητούμε να αγοράσει ο καθένας από 0,5 έως 1% των κρατικών επιχειρήσεων σε full price – στην ανώτατη δυνατή τιμή, έτσι ώστε η ιδιοκτησία των επιχειρήσεων αυτών να παραμείνει σε ελληνικά χέρια», έγραφε σε (απόρρητη) επιστολή του της 22 Οκτωβρίου 2008 προς τον Πρωθυπουργό ο τότε Υφυπουργός Οικονομικών  Π. Δούκας (το κείμενο της επιστολής αυτής όπως και άλλων, όπου περιέχεται πλήρες σχέδιο αποκρατικοποιήσεων δημοσιεύθηκε προσφάτως στον ημερήσιο Τύπο (εφ. «Το Βήμα» 31 Ιουλίου 2011, άρθρο με τίτλο «Πουλήστε σε Έλληνες αεροδρόμια και λιμάνια»).Ο Υφυπουργός δεν εισακούσθηκε, με τις γνωστές συνέπειες.

«Γιατί η Ελλάδα είναι τέτοιο φρενοκομείο; Ποιές οι επιπτώσεις για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ;» διερωτάται ο διευθυντής του περιοδικού Forbes σε πρόσφατο άρθρο του στο περιοδικό και συνεχίζει «Συμμετείχα στο Greek Power Summit  στην Αθήνα με θέμα την ανοικοδόμηση της Ελλάδας. Το παρακάτω περιστατικό υπογραμμίζει πόσο ανίδεη και ανεύθυνη έχει καταστεί η ελληνική κυβέρνηση: Παρότι το συνέδριο συγκέντρωσε στελέχη επιχειρήσεων και πιστωτικών οργανισμών ελληνικής καταγωγής από όλον τον κόσμο, η κυβέρνηση επέλεξε να τους αγνοήσει πλήρως. Η παρουσία του Πολωνού υφυπουργού Οικονομίας Κρίστοφ Βάλεντσακ, αρμόδιου για την επιτυχή αποκρατικοποίηση 500 επιχειρήσεων, η εμπειρία του οποίου θα ήταν ανεκτίμητη για την Αθήνα, δεν προσέλκυσε ούτε ένα Έλληνα κυβερνητικό παράγοντα. Ο Βάλεντσακ με ρώτησε «Γιατί δεν υπάρχει ούτε ένα κυβερνητικό στέλεχος; Αυτός είναι ο λόγος που η Ελλάδα καταρρέει» (Αναδημοσίευση στην «Καθημερινή» με τίτλο «Οι ξένοι επενδυτές ήρθαν στην Αθήνα, αλλά η ελληνική κυβέρνηση τους αγνόησε και υπότιτλο «Η μαρτυρία του διευθυντή του περιοδικού Forbes που βρέθηκε προ ημερών στο Σύνταγμα, 7 Ιουλίου 2011).

Σε πιο πρόσφατο άρθρο με τίτλο «Η ιδιωτικοποίηση λιμένων» που αναφέρεται στο γνωστό θέμα, ο οικονομολόγος και πρώην Γενικός Γραμματέας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας , Γ. Βλάχος, απορρίπτει την επιλεγείσα από την κυβέρνηση μέθοδο της μετοχοποίησης για τον λόγο ότι με αυτήν «με τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα στο Χρηματιστήριο δεν πρόκειται να αποδώσει τίποτε το σημαντικό -  θα είναι πραγματικό ξεπούλημα και μάλιστα με τη διατήρηση του μάνατζμεντ  στο Δημόσιο, ουδέν όφελος πρόκειται να προκύψει για την πατρίδα, εφόσον η πώληση του 23% των μετοχών του ΟΛΠ και ΟΛΘ αποφέρει έσοδα 76,82 και 31,71 εκατομμύρια ευρώ αντιστοίχως» και προτείνει ως την «μοναδική μέθοδο που εξασφαλίζει ταχύτητα, διαφάνεια και ικανοποίηση των συμφερόντων του Δημοσίου, τη Σύμβαση Παραχωρήσεως ορισμένων λιμενικών δραστηριοτήτων». («Καθημερινή 11 Αυγούστου 2011).

**

Αν ένα ή περισσότερα λιμάνια ή ένα ή περισσότερα αεροδρόμια με αξιόλογη εμπορική και τουριστική κίνηση εκχωρούνταν σε κοινοπραξία Ελλήνων επιχειρηματιών και εφοπλιστών που θα έπαιρναν τη σχετική πρωτοβουλία, και στην περίπτωση ακόμη που το ύψος της προσφοράς θα ήταν περιορισμένο, θα αποτελούσε στην παρούσα περίσταση γεγονός εξαιρετικής σημασίας όχι μόνον από οικονομική και κοινωνική άποψη (που δεν χρειάζεται να σχολιαστούν εδώ), αλλά και από πολιτική και εθνική, εφόσον :

• Θα έθετε τέρμα στην συνεχιζόμενη εθνική μείωση και τις από διάφορες μεριές προερχόμενες πιέσεις ή απειλές δανειστών ή τις φήμες για την χρεοκοπία της χώρας και την απομάκρυνσή της από την Ευρωζώνη.
• Θα γινόταν η αφετηρία αλλαγής νοοτροπίας και συμπεριφοράς εδώ και στο Εξωτερικό, αντικαθιστώντας την μοιρολατρική αποδοχή ή ατελέσφορη διαμαρτυρία ή δυσπιστία προς την πατρίδα με την έμπρακτη εκδήλωση εθνικής ευθύνης και αξιοπρέπειας.
• Θα αποτελούσε μία – αν όχι τη μόνη – προϋπόθεση για την άμεσα αναγκαία και, εξ’ όσων γνωρίζω, καθολικά ζητούμενη διακυβέρνηση υπερκομματικού χαρακτήρα, στην οποία κριτήριο συμμετοχής θα είναι μόνο η αποδεδειγμένη δυνατότητα της εθνικής προσφοράς.
• Η αποδοχή αυτής της νέας διακυβέρνησης έκτακτης εθνικής ανάγκης από τις υπάρχουσες πολιτικές δυνάμεις, που θα εκφράζεται από την παρούσα Βουλή έως τον χρόνο όπου θα μπορούν να γίνουν εκλογές, θα αποτελούσε μία εξαιρετικά σημαντική συμβολή στην αντιμετώπιση και λύση του πολιτικού προβλήματος. Την υπέρβαση που απαιτείται υπαγορεύει η αδήριτη λογική της επιβίωσης: Οποιαδήποτε άλλη επιλογή είναι πολύ πιθανό ότι θα βυθίσει τη χώρα σε άλλη κρίση και πολύπλευρη μιζέρια, συμπαρασύροντας σε αυτήν πρώτα τις υπεύθυνες πολιτικές δυνάμεις.

*

Στην τρισχιλιετή ιστορία του έθνους, που είναι γνωστό με την ονομασία Έλληνες, ως το 1940, υπήρξαν περιστάσεις όπου έγιναν συλλογικές υπερβάσεις και όπου δρούσε το φιλότιμο  με κόστος που δεν αφορούσε χρήματα, αλλά πολύ σημαντικότερα πράγματα, ακόμη και τη ζωή. Θα μπορούσε κανείς δίκαια να πει, ότι θα άξιζε τον κόπο ή μάλλον ότι θα έπρεπε,  για εκείνους που δεν τις έμαθαν  – προ πάντων τους υπεύθυνους – να τις μελετήσουν, με όσα συνέβησαν και συμβαίνουν στη σημερινή περίσταση,  στη χώρα μας και αλλού.-

Διπλωματικό Περισκόπιο