Ενεργειακές πηγές: Ευλογία ή κατάρα; ....

του κ. Δημήτρη Μακροδημόπουλου

--

Τελικά όλα είναι τόσο ρόδινα όσο τα παρουσίασε ο πρόεδρος Χριστόφιας στο διάγγελμά του με το οποίο γνωστοποίησε τα αποτελέσματα της πρώτης γεώτρησης της Noble Energy στο οικόπεδο 12 της κυπριακής ΑΟΖ; Η αξιοποίηση των ενεργειακών πηγών της Ανατολικής Μεσογείου και συγκεκριμένα του ελλαδικού χώρου θα επιλύσουν τα οικονομικά προβλήματα της Κύπρου και της Ελλάδας; Μήπως μεγεθύνονται οι προσδοκίες  ώστε η πολιτική ηγεσία καλλιεργώντας ψευδαισθήσεις για ένα καλύτερο μέλλον να αποπροσανατολίσει τον λαό από τις ευθύνες της για την οικονομική κρίση;  Εγκυμονεί κινδύνους για την εδαφική ακεραιότητα των κρατών η μετατροπή της ευρύτερης περιοχής σε πεδίο αντιπαράθεσης ισχυρών συμφερόντων;

Όσον αφορά την υπέρβαση της οικονομικής κρίσης, ο Κύπριος οικονομολόγος και νομπελίστας Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλώντας τον περασμένο Νοέμβριο στην εκπομπή του Sigma «Πρωτοσέλιδο» εκτίμησε πως «είναι επικίνδυνο να περιμένουμε ότι η κυπριακή οικονομία θα σωθεί από τα έσοδα που μπορεί να προκύψουν από ενδεχόμενη εξεύρεση φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ» και πρόσθεσε ότι «το να μην προχωρούμε σε μέτρα, επειδή θα προκύψουν οικονομικά οφέλη από το φυσικό αέριο, θα αποτελεί μέγα οικονομικό σφάλμα. Δεν πρέπει, τόνισε, ο πολιτικός κόσμος να πιστέψει τέτοιο πράγμα». Εκτίμηση που προφανώς ισχύει και για την Ελλάδα σε μεγαλύτερο βαθμό λόγω των οξύτερων προβλημάτων που αντιμετωπίζει έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Όμως το κύριο διακύβευμα της αξιοποίησης των πλουτοπαραγωγικών πηγών είναι το μέλλον του ίδιου του έθνους, χωρίς αυτό να αποτελεί υπερβολή αλλά ιστορικό συμπέρασμα από τις εξελίξεις που σηματοδοτούν τα ανταγωνιστικά συμφέροντα για την εκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών από τότε που το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αποτελούν την κύρια ενεργειακή ύλη, δηλαδή από το τέλος του 19^ου αιώνα. Διότι η παγκόσμια κατανομή της ενεργειακής πρώτης ύλης διακρίνεται από την εξής αντίφαση: Υπάρχει άφθονη στις χώρες της περιφέρειας και όχι στις αναπτυγμένες χώρες της καπιταλιστικής μητρόπολης. Όμως η ενεργειακή εξάρτηση της μητρόπολης από την περιφέρεια δεν οδήγησε τις υπανάπτυκτες πετρελαιοπαραγωγές χώρες στην ανάπτυξη αλλά αντίθετα στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική καθυστέρηση. Ταυτόχρονα ο ανταγωνισμός των αναπτυγμένων χωρών προκειμένου να εξασφαλίσει η κάθε μία υπέρ των συμφερόντων της την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών, μετέβαλε τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες σε πεδίο πολεμικών συγκρούσεων ή εμφύλιων σπαραγμών. Δεν υπάρχει ούτε ένα παράδειγμα που να αμφισβητεί αυτή τη διαπίστωση σε Ασία, Αφρική, Λατινική Αμερική ακόμη και στον Καύκασο, σε σημείο ώστε να προσλαμβάνει χαρακτήρα νομοτέλειας. Για να μπορέσει ένα κράτος να αξιοποιήσει τον ενεργειακό του πλούτο ή την γεωπολιτική αξία που του προσφέρει η γεωγραφική του θέση, όπως στην περίπτωση της Κύπρου που συνδυάζει και τα δύο, χωρίς να μετατραπεί σε θέατρο εξελίξεων, θα πρέπει να διαθέτει την ισχύ να υπερασπισθεί τον πλούτο του και την γεωπολιτική του αξία. Διαφορετικά, αυτά, από ευλογία μετατρέπονται σε κατάρα. Η Κυπριακή Δημοκρατία το γνωρίζει αυτό από πρώτο χέρι αφού η γεωπολιτική της αξία και ο ανταγωνισμός Μ. Βρετανίας – ΗΠΑ οδήγησε στη διχοτόμησή της με αιχμή τον Αττίλα και τη δικτατορία της Αθήνας.

Παραβλέποντας όλα αυτά, η πολιτική ηγεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας επιχαίρει για  τη διεθνοποίηση της κρίσης για τις ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο λησμονώντας τα συμπεράσματα της ιστορίας. Διότι η διεθνοποίηση ενός προβλήματος επιτρέπει την παρέμβαση επικυρίαρχων δυνάμεων άμεσα ή μέσω διεθνών οργανισμών για την διευθέτηση του και πάντα υπέρ των συμφερόντων των διαμεσολαβητών αγνοώντας τις αιτιάσεις των εμπλεκομένων. Μάλιστα στη συγκεκριμένη περίπτωση της κρίσης στην  Ανατολική Μεσόγειο ακόμη και μια πολεμική ανάφλεξη θα ήταν επιθυμητή διότι θα έδινε την ευκαιρία στην Μ. Βρετανία και στη Γαλλία να επανέλθουν στην Εγγύς και στη Μέση Ανατολή και στη Γερμανία να πατήσει πόδι στην περιοχή μετά τις αποτυχημένες προσπάθειες στις αρχές του 20^ουαιώνα. Είναι μάλιστα βέβαιο ότι η εμπλοκή τόσων δυνάμεων θα οξύνει στο έπακρο τις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου αφενός και Τουρκίας αφετέρου διότι οι χώρες που θα θεωρήσουν ότι δεν ικανοποιούνται τα συμφέροντά τους θα αξιοποιήσουν κάθε δυνατότητα για να αποσταθεροποιήσουν την περιοχή.

Προκειμένου όμως να αξιοποιηθούν τα ελληνοτουρκικά προβλήματα ως όχημα των ανταγωνιστικών συμφερόντων των κυρίαρχων κρατών με απρόβλεπτες συνέπειες για την ειρήνη στην περιοχή αλλά και για τα οικονομικά τους συμφέροντα, η ρύθμιση των διαφορών μεταξύ Αθήνας – Άγκυρας – Λευκωσίας με αμοιβαίους συμβιβασμούς αποτελεί τη μοναδική διέξοδο. Μάλιστα η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των ΑΟΖ με κίνητρο την απρόσκοπτη εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου θα πρέπει να εκληφθεί ως πρόκληση και ευκαιρία για την μεταξύ τους προσέγγιση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ΗΠΑ, Καναδάς, Ρωσία, Δανία, Φινλανδία, Ισλανδία, Νησιά Φερόες, Σουηδία και Νορβηγία ερίζουν εδώ και χρόνια για τα κοιτάσματα πετρελαίου της Αρκτικής μετά την προσδοκώμενη τήξη των πάγων λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου. Δεν ζήτησαν οι ασθενέστεροι διεκδικητές την παρέμβαση διεθνών οργανισμών ή τρίτων κρατών ως διαμεσολαβητών παρά την μεταξύ τους όξυνση μετά το 2007 αλλά προσπαθούν μόνοι τους να λύσουν το πρόβλημα που τους αφορά συμμετέχοντας στο διακυβερνητικό φόρουμ του Συμβουλίου της Αρκτικής που συγκρότησαν. Το ίδιο θα πρέπει να γίνει στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Δεν είναι δυνατό να προτάσσονται τα ξένα συμφέροντα ως ασπίδα των εθνικών συμφερόντων και ο ανταγωνισμός μεταξύ των συμφερόντων των ισχυρών να μεταφέρεται στην περιοχή με τη μορφή της σύγκρουσης των κρατών της περιοχής.

Μακροδημόπουλος Δημήτρης

ΠΗΓΗ