Είναι τελικά μόνο οικονομικό το πρόβλημά μας;

ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΖΕΡΒΑ

αντιδημάρχου Περιβάλλοντος, Ποιότητας Ζωής και Ελεύθερων Χώρων δήμου Θεσσαλονίκης

Εχει χυθεί τόσο πολύ μελάνι, έχουν ειπωθεί τόσα πολλά εντός κι εκτός Ελλάδας, για το τι έφταιξε και για το τι μπορεί και πρέπει να γίνει στη χώρα μας. Η διάγνωση του προβλήματος πρέπει να μας οδηγήσει στα βαθύτερα και ουσιαστικά αίτια που μας έφεραν στο σημείο αυτό από το οποίο δε φαίνεται με τίποτα να μπορούμε να απεγκλωβιστούμε. Οι αριθμοί και η λογιστική ανάλυση περιγράφουν με σαφήνεια τι έχει γίνει. Και καταλήγουν στην καταραμένη λέξη: χρέος! Υπάρχει όμως μια αλληλουχία γεγονότων και αρκετά παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι δεν αρκεί να λύσουμε το πρόβλημα της κρίσης χρέους για να ορθοποδήσει ο τόπος.

Τόσα χρόνια άλλωστε τα ελλείμματά μας χρηματοδοτούνταν χωρίς πρόβλημα με χαμηλά επιτόκια. Αυτοί που σήμερα μας ελέγχουν αυστηρά έστελναν χωρίς ιδιαίτερη ανησυχία ό,τι ζητούσαμε σε μια συνεχή ροή χρηματοδότησης του ελληνικού μοντέλου «ανάπτυξης και ευημερίας». Μοντέλο από το οποίο σχεδόν όλοι επωφελούμασταν. Η περίοδος των «κρασιών και λουλουδιών» όμως παρήλθε χωρίς να έχουμε σχεδιάσει και ολοκληρώσει τον εκσυγχρονισμό, τις διαρθρωτικές αλλαγές και τις υποδομές που χρειάζονταν.

Αποδείχθηκε πως, όσο έρρεε το δανεικό χρήμα, λειτουργούσε σαν το χαλί κάτω από το οποίο κρύβαμε όλα τα ουσιώδη προβλήματα. Φτιάξαμε ένα κράτος γεμάτο στρεβλώσεις: χτίσαμε παντού νοσοκομεία χωρίς να μπορέσουμε να τα επανδρώσουμε. Ο εξοπλισμός τους βρίσκεται στις κούτες ή είναι ασυντήρητος. Το εθνικό οδικό δίκτυο δημοπρατήθηκε αλλά χρόνια μετά καρκινοβατεί ανολοκλήρωτο. Το δικό μας μετρό στην υποτιθέμενη χρονιά ολοκλήρωσής του μόλις περνά τις παιδικές του ασθένειες. Η δημόσια «δωρεάν παιδεία», εξαρτώμενη από τις διαθέσεις της κεντρικής κυβέρνησης, υποφέρει από υποχρηματοδότηση και προσφέρει χαμηλού επιπέδου υπηρεσίες. Η φοροδιαφυγή οργιάζει και τα επιδόματα μοιράζονται σκανδαλωδώς ανεξέλεγκτα στη βάση ενός πελατειακού συστήματος. Και ο κρατικός μηχανισμός που ελέγχει σχεδόν τα πάντα, σε μια δομή σοβιετικού τύπου, στοιχίζει πανάκριβα και παρακολουθεί αδιάφορα την κατάσταση χωρίς να μπορεί ή να θέλει να αλλάξει τίποτα.

Η βασική πλέον πηγή χρηματοδότησης της ανάπτυξης που είναι τα ευρωπαϊκά προγράμματα κολλά σε μια απίστευτη γραφειοκρατία και έχουμε το χαμηλότερο ποσοστό απορρόφησης κονδυλίων από κάθε άλλη χώρα. Ενα σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης, για το οποίο αγωνιστήκαμε -και για το οποίο η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει πλουσιοπάροχα συναινέσει- βρίσκεται δυστυχώς σε χέρια είτε ανίδεων είτε κακόβουλων δημόσιων λειτουργών.

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι η κρίση χρέους στην ευρωζώνη έπληξε πρώτα και κύρια εμάς και όχι χώρες που διαθέτουν σταθερές δομές κρατικής λειτουργίας και κοινωνικής συμπεριφοράς (όπως η Ισπανία και η Ιταλία). Και επίσης δεν πρέπει να μας παραξενεύει ότι χώρες που μπήκαν στην ίδια διαδικασία επιτήρησης με μας (όπως η Πορτογαλία και η Ιρλανδία) ξεπερνούν άμεσα κι αθόρυβα τις «συμπληγάδες».

Σε ένα πρόσφατο ταξίδι μου στο εξωτερικό, ανώτατος αξιωματούχος της ΕΕ, προσπαθώντας να δώσει την εκτίμησή του για την κατάστασή μας, μου είπε: «Στον πεινασμένο δε χαρίζεις ψάρι, αλλά του μαθαίνεις να ψαρεύει!». Τώρα, λοιπόν, πρέπει να μάθουμε να ψαρεύουμε. Εχουμε ανάγκη από αλλαγές σε ποιοτικά χαρακτηριστικά: στη νοοτροπία πολιτών και πολιτικών, στις δομές λειτουργίας και στη στελέχωση του κράτους, στους θεσμούς. Αλλαγές που δε χρειάζονται χρήματα, αλλά πολιτική βούληση. Είναι λοιπόν αφελές και παραπλανητικό να πιστεύουμε ότι η κρίση που βιώνει η χώρα μας είναι μόνο οικονομική.

agelioforos gr

13/8/12